Fréttablaðið - 05.10.2007, Blaðsíða 20

taekni@frettabladid.is
Niðurstaðna að vænta í skráaskiptamálum
Þann 4. október 1957 skutu
Sovétmenn gervitunglinu
Spútnik-1 á loft, og hófu þar
með geimöldina. Nú fimm-
tíu árum síðar eru hátt í
þúsund virk gervitungl á
braut um jörðu. Þorsteinn
Sæmundsson stjörnufræð-
ingur segir mannaða ferð
til Mars næsta stóra skref
fyrir mannkynið.
„Ég man eftir því þegar Spútnik-1
var skotið upp en sá gervitunglið
því miður ekki með berum augum.
Hins vegar sá ég Spútnik-2 sem
var skotið á loft mánuði síðar,“
segir Þorsteinn Sæmundsson
stjörnufræðingur. „Þá voru þetta
stórfréttir, en nú eru gervitunglin
daglegt brauð og mörg þúsund
slíkum verið skotið upp. Þau eru
orðin svo mörg að óvirk gervi-
tungl, eða brot úr þeim, eru farin
að skapa hættu fyrir geimfara.“
Af öllum þeim tegundum gervi-
tungla sem eru á braut um jörðu
segir hann Hubble-sjónaukann
sennilega frægast þeirra. „Hann
fór á loft árið 1990 og hefur reynst
stjörnufræðingum ómetanlegur
vegna upplýsinganna sem komið
hafa frá honum. Annars eru marg-
ar gerðir gervitungla sem eru
orðin hluti af okkar daglega lífi
eins og fjarskiptatungl, veður-
tungl, staðsetningartungl og gervi-
tungl til líffræðilegra rannsókna.“
Þorsteinn segir margt í undir-
búningi með geimferðir í framtíð-
inni. Til dæmis áætlanir Japana
um að koma manni til tunglsins og
hugmyndir Bandaríkjamanna um
að byggja geimstöð þar næsta ára-
tug eða svo.
„Næst á eftir því eru ferðir til
Mars, en þar erum við að tala um
hlut sem er allt annað og stærra
skref. Að fara til tunglsins og til
baka tekur frá viku til tólf daga,
en að fara til Mars og heim aftur
tekur í kringum tvö og hálft ár.“
Hann segir að fjölda erfiðra
vandamála þurfi að leysa áður en
maðurinn geti stigið fæti á Mars,
bæði tæknileg og sálfræðileg. Svo
löng geimferð í einangrun myndi
leggja gríðarlegt álag á menn.
„Það eru nokkrir áratugir í að það
gerist, myndi ég segja.“
Mennirnir næst til Mars
Vodafone hefur tekið við rekstri
FS-netsins, stærsta víðnets lands-
ins, fyrir menntamálaráðuneytið.
Tölvunetið tengir saman alla fram-
haldsskóla landsins og símenntun-
arstöðvar, samtals um sjötíu
menntastofnanir.
Þorgerður Katrín Gunnarsdótt-
ir menntamálaráðherra og Árni
Pétur Jónsson, forstjóri Vodafone,
skrifuðu undir samning þess efnis
í síðustu viku.
Reksturinn var boðinn út af Rík-
iskaupum, og tóku Síminn, Hring-
iðan og Skýrr þátt í útboðinu auk
Vodafone. Samningurinn er til
þriggja ára, en að þeim tíma liðn-
um má framlengja hann þrisvar
sinnum um eitt ár í senn.
Síminn kærði niðurstöðu Ríkis-
kaupa í útboðinu, þar sem Voda-
fone fékk flest stig og þar með
samninginn. Í kærunni var sett út
á framkvæmd útboðsins, þar hafi
ekki verið farið eftir lögum um
opinber innkaup. Meðal annars
hafi Síminn átt lægra tilboð en
Vodafone, og því hefði Síminn átt
að verða fyrir valinu. Einnig hafi
stigagjöfinni fyrir liðinn „virðis-
aukandi þjónustur“ verið ábóta-
vant.
Kærunefnd útboðsmála hafnaði
kærunni á þeim forsendum að
ekki væru taldar líkur á því að
brotið hefði verið gegn ákvæðum
laga um opinber innkaup.
Reka stærsta víðnet landsins
Kraftmiklar ryksugur
fyrir öll heimili
Verð frá kr.:
15.990
Miele
ryksugur
– litlar og liprar.