Fréttablaðið - 19.11.2007, Blaðsíða 18

18 19. nóvember 2007 MÁNUDAGUR
UMRÆÐAN
Varnarmál
Í vor fóru fram könnunarviðræð-ur milli íslenskra stjórnvalda
og sendinefndar háttsettra emb-
ættismanna úr ráðuneytum utan-
ríkis- og varnarmála Þýskalands
um „möguleika á efldu samstarfi
landanna á sviði öryggis- og varn-
armála“ eins og segir í Fréttablað-
inu 19. maí sl.
Í blaðinu sagði enn fremur að
þýski herinn vilji taka þátt í her-
æfingum hér á landi – Keflavíkur-
flugvöllur bjóði upp á góða
æfingaaðstöðu.
Boðaðar voru framhaldsvið-
ræður í haust. Þær fóru fram í
Berlín 6. nóv. sl.
Hvernig stendur á þessum við-
ræðum? Þurfa Íslendingar að leita
til Þjóðverja um aðstoð í varnar-
málum? Telja þýsk stjórnvöld það
skyldu sína að verja Ísland? Eða
býr eitthvað annað undir? Skyldi
það vera að þýski herinn
hafi áhuga á því að
hreiðra um sig á Íslandi?
Í nefndri umfjöllun
Fréttablaðsins hefur það
eftir fulltrúa í þýska
varnarmálaráðuneytinu
að þýsk hermálayfirvöld
telji „að þótt friðvænlegt
væri á Norður-Atlants-
hafssvæðinu væri það
hernaðarlega mikilvægt,
vegna olíu- og gasauð-
linda í Norðurhöfum og hernaðar-
umsvifa Rússa. Þess vegna væru
þýsk yfirvöld áhugasöm um að
liðsmenn þýska hersins hlytu
þjálfun í að taka þátt í aðgerðum á
svæðinu“. Einnig segir í sömu
frétt að ef herinn fengi aðstöðu
hér á landi gætu þýsk herskip „til
dæmis valið að leggja í auknum
mæli leið sína um íslenska lög-
sögu á leið vestur um haf“.
Af þessu tali fulltrúans í þýska
varnarmálaráðuneytinu má nokk-
uð ljóst vera að það er þýski her-
inn sem lítur Ísland hýru
auga. Það væri líka í
samræmi við hlutverk
hans.
Á síðustu árum hefur
þýski herinn tekið
stakkaskiptum. Hann er
ekki lengur varnarher,
eins og hann var eitt sinn
sagður vera, heldur her
sem skal vera tilbúinn til
aðgerða hvenær sem er
og hvar sem er í heimin-
um. Vígbúnaður hans tekur mið af
þessu hlutverki. Allt frá árinu
1990 hefur hann tekið þátt í stríðs-
átökum, beint eða óbeint. Árið
1999 stóð hann að innrásinni í
Júgóslavíu. Varpaði sprengjum á
Belgrad. Með ýmsu móti hafa
Þjóðverjar stutt stríð Bandaríkja-
manna í Írak. Í Afganistan hafa
þýskir hermenn herjað um skeið.
Þýsk stjórnvöld réttlæta við-
veru og aðgerðir þýska hersins
erlendis með því að hann sé að
berjast gegn hryðjuverkum eða
sinna friðargæslu. Það er vissu-
lega rétt í mörgum tilfellum en
meginhlutverk hans er að vernda
og styrkja þýska hagsmuni hvar
sem er á hnettinum. Meðal annars
með því að tryggja viðskipti, sam-
göngur og aðgang að auðlindum.
Hann hefur því víða komið sér
fyrir. Þetta árið hafa um 7.000
þýskir hermenn tekið þátt í
aðgerðum, m.a. í Bosníu og Herz-
egovinu, Súdan, Líbanon, Kosovo,
Georgíu, Eþíópíu, Eritreu og
Usbekistan, fyrir utan Afganistan
og Írak. (sjá nánar á heimasíðu
þýska hersins: www.bundeswehr.
de). Hafa verður einnig í huga að
Þýskaland er mikill vopnafram-
leiðandi. Græðir gífurlega fjár-
muni á vopnasölu til margra
landa. Víst er að á næstu árum
ætla þýskir vopnaframleiðendur
sér stærri hlut í sölu vopna en
hingað til, einir sér eða í samvinnu
við vopnaframleiðendur í öðrum
vestrænum ríkjum Evrópu. Nær-
vera þýska hersins á átakasvæð-
um eykur sölumöguleikana.
Þær viðræður sem staðið hafa
yfir milli þýskra og íslenskra
stjórnvalda undanfarið minna á
tilraunir Þjóðverja á árinu 1939 til
að koma á flugsamgöngum milli
Hitler-Þýskalands og Íslands.
Íslenska ríkisstjórnin hafnaði til-
mælum Þjóðverja. Þótti það vel af
sér vikið. Nú eru allar líkur á því
að þýski herinn fái þá aðstöðu á
Íslandi sem honum henta þykir.
Verður hann boðinn velkominn?
Höfundur er rithöfundur og
íþróttafræðingur.
Þýskur her velkominn?
INGIMAR JÓNSSON
Náttúruvænn miðbær
UMRÆÐAN
Skipulagsmál á Álftanesi
Bæjaryfirvöld á Álftanesi eru nú að leggja lokahönd á nýtt deiliskipu-
lag miðsvæðisins. Skipulagið er tals-
vert ólíkt því sem áður hafði verið ráð-
gert. Helstu breytingarnar felast í
gatnakerfinu, bílastæðum sem verða
neðanjarðar og að gert er ráð fyrir
margfalt meiru atvinnuhúsnæði en
áður var áformað. Bæjarstjórn efndi til
arkitektasamkeppni um skipulag þessa
svæðis sem er hjarta bæjarins.
Dómnefnd, sem skipuð var til að vinna úr þeim
tillögum sem bárust, komst að þeirri niðurstöðu
að tillaga Guðna Tyrfingssonar og Auðar Alfreðs-
dóttur, eigenda arkitektastofunnar GASSA, skar-
aði fram úr öðrum tillögum. Þau hjónin hafa síðan
útfært og þróað vinningstillöguna þannig að hún
falli sem best að byggðinni sem fyrir er og þjóni
framtíðarþörfum samfélagsins sem allra best.
Þau hafa fellt út hluta Breiðamýrar enda telja sér-
fræðingar í umferðarmálum að óþarft sé að hafa
tvær tengigötur hlið við hlið. Þannig mótast
byggðin nú í samfellu til vesturs og gatnamótum á
Suðurnesvegi fækkar sem eykur umferðaröryggi
til muna.
Uppbygging atvinnulífs
Ein stærsta breytingin sem nýja skipulagið felur í
sér er að gert er ráð fyrir markvissri uppbygg-
ingu verslunar- og skrifstofuhúsnæðis og þannig
mun atvinnutækifærum innansveitar fjölga svo
um munar. Það sem meira er, það hefur þegar tek-
ist að tryggja byggingu á öllu þessu húsnæði. Í
stjórnartíð fyrri meirihluta voru gerðar ráðstaf-
anir sem sveitarfélagið er bundið af, þ.e.
samningar við verktaka um íbúðarhúsa-
byggð á stórum hluta miðsvæðisins. Á
þeim hluta er lítið svigrúm til breytinga.
Verið er að skoða möguleika á að byggja
ráðstefnuhótel í tengslum við umhverfis-
og menningarmiðstöð sem áformað er að
rísi sunnan Suðurnesvegar. Sú bygging
yrði mikill búhnykkur fyrir sveitarfélag-
ið með aukinni og fjölbreyttri atvinnu-
starfsemi.
Tryggir þessi framkvæmd bætta fjár-
hagsstöðu sveitarfélagsins en Álftanes
hefur síðustu ár verið í hópi skuldugustu
sveitarfélaga landsins miðað við íbúafjölda og er
nú í sjöunda sæti. Með slíkri uppbyggingu gæti
sveitarfélagið boðið íbúum betri þjónustu og
lækkað álögur til muna. Miðað við gefnar forsend-
ur eru nettótekjur sveitarfélagsins m.v. fermetra
af atvinnuhúsnæði um 15 sinnum meiri en af íbúð-
arhúsnæði. Hvort af þessari uppbyggingu verður
ræðst af vilja íbúanna og því hvort samningar
ganga eftir.
Sátt um miðsvæðið
Gangi áætlanir eftir munu framkvæmdir á mið-
svæðinu hefjast næsta vor.
Án efa vildu margir Álftnesingar hafa túnin og
móana ósnerta en með samningum á síðasta kjör-
tímabili og slakri fjárhagsstöðu sveitarfélagsins
er sá möguleiki ekki í boði.
Bæjarstjórn vonar og væntir þess að sátt muni
ríkja um nýja skipulagið.
Afmarkaður hópur bæjarbúa hefur gagnrýnt
einstök atriði skipulagsins án þess þó að koma
fram með aðrar tillögur. Við sem stýrum sveitar-
félaginu teljum að hér sé komið fram skipulag
sem uppfyllir almannahagsmuni okkar sveitung-
anna og verði sveitarfélaginu til mikils sóma.
Skipulag miðsvæðisins á Álftanesi er einstakt
hvað það varðar að stærsti hluti bílastæða verður
neðanjarðar og gert er ráð fyrir opnum svæðum
fyrir almenning. Grænni gerast miðbæirnir nú
ekki.
Höfundur er forseti bæjarstjórnar Álftaness.
KRISTJÁN
SVEINBJÖRNSSON
Án efa vildu margir Álftnesingar hafa túnin
og móana ósnerta en með samningum á
síðasta kjörtímabili og slakri fjárhagsstöðu
sveitarfélagsins er sá möguleiki ekki í boði.
Af þessu tali fulltrúans í þýska
varnarmálaráðuneytinu má
nokkuð ljóst vera að það er
þýski herinn sem lítur Ísland
hýru auga. Það væri líka í
samræmi við hlutverk hans.
Geysissvæðið er þjóð-
arskömm Íslendinga
UMRÆÐAN
Umhverfismál
Stjórnvöld verða að bregðast við núna til
að bjarga ásýnd Geysis-
svæðisins sem liggur
undir skemmdum.
Svæðið er náttúruperla
á heimsvísu og þekkt-
asta vörumerki Íslands
og íslenskrar ferða-
þjónustu erlendis. Nær
hálf milljón ferðamanna heim-
sækir svæðið árlega.
Nauðsynlegt er að byggja upp-
hækkaða göngustíga um svæðið
til að vernda hverahrúður og
gróður. Göngustígar gegna einn-
ig því veigamikla hlutverki að
stjórna ferðum ferðamanna um
viðkvæm svæði líkt og gert hefur
verið með góðum árangri í Yell-
owstone-þjóðgarðinum í Banda-
ríkjunum.
Íslenska ríkið fékk Geysi,
Strokk og Blesa að gjöf á sínum
tíma en fimm aðrir lögaðilar eiga
hlutdeild með ríkinu í u.þ.b. 17
hekturum lands
umhverfis hverina.
Nauðsynleg andlitslyft-
ing svæðisins er ólíkleg
fyrr en ríkið eignast allt
svæðið. Geysissvæðið á
að friðlýsa sem mundi
tryggja bæði verndun
þess og aðgengi almenn-
ings til framtíðar.
Núverandi ástand
Geysissvæðisins er
gjörsamlega óásættan-
legt fyrir Íslendinga og
íslenska ferðaþjónustu vegna
þess að eyðileggingin blasir við
öllum sem þangað koma. Geysis-
svæðið stenst ekki lengur sam-
anburð við hverasvæði Yellow-
stone-þjóðgarðsins vegna þess
að hverahrúðrið umhverfis hver-
ina er máð og litlaust, göngustíg-
ar eru drullusvað í bleytu og
öryggi ferðamanna er stefnt í
hættu. Einnig má nefna gróður-
eyðingu í næsta nágrenni við
hverina og rusl frá gestum svæð-
isins.
Leiðsögumenn erlendra ferða-
manna hafa orðið vitni að hnign-
un Geysissvæðisins undanfarin
ár. Mörgum blöskrar ástandið
svo gersamlega að þeir skamm-
ast sín fyrir að sýna ferðamönn-
um staðinn. Öllu skiptir að ásýnd
svæðisins, aðgengi og öryggis-
mál séu í lagi. Það er óskandi að
stjórnvöld taki á þessu máli af
heilum hug og að ríkið eignist
Geysisvæðið íslensku þjóðinni
til heilla um ókomna framtíð.
Höfundur er leiðsögumaður.
STEFÁN HELGI
VALSSON
Leiðsögumenn erlendra
ferðamanna hafa orðið vitni
af hnignun Geysissvæðisins
undanfarin ár. Mörgum
blöskrar ástandið svo gersam-
lega að þeir skammast sín
fyrir að sýna ferðamönnum
staðinn.