Fréttablaðið - 31.12.2007, Síða 10

10 31. desember 2007 MÁNUDAGUR
UMRÆÐAN
Áramótaávarp
Þau tímamót urðu í íslenskum stjórn-málum sl. vor að 12 ára ríkisstjórnar-
samstarfi Framsóknarflokks og Sjálf-
stæðisflokks lauk. Það sem lagði grunninn
að stjórnarskiptum var stórsigur Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs þó svo
að það dygði ekki til að tryggja þau gagn-
geru umskipti í stjórnmálum landsins sem
við höfðum barist fyrir. Réði þar sú ákvörð-
un Samfylkingarinnar að ganga til liðs við
Sjálfstæðisflokkinn og framlengja valda-
tíma hans sem þegar hafði varað í 16 ár.
Samfylkingin er þarna trú uppruna sínum
því það var helsti forveri hennar, Alþýðu-
flokkurinn sálugi, sem leiddi þá þangað inn
1991. Fyrrverandi sjálfskipaður „höfuð-
andstæðingur“ Sjálfstæðisflokksins er nú
kominn þar í húsmennsku og hefur þegar
gefið upp á bátinn mörg af sínum stærstu
loforðum úr nýliðinni kosningabaráttu. Það
er þyngra en tárum taki að sumar mikil-
vægustu velferðarstofnanir okkar sam-
félags, t.d. sjálfur Landspítalinn, sjá fram á
áframhaldandi fjársvelti, en nú í boði Sam-
fylkingarinnar.
Nýtt hlutverk, nýjar skyldur
Vinstrihreyfingin – grænt framboð er nú
ekki aðeins þriðji stærsti flokkurinn heldur
einnig forustuflokkur stjórnarandstöðunn-
ar, sumir segja eina stjórnarandstaðan.
Þessi staða leggur okkur nýjar skyldur á
herðar. Við munum gera okkar besta til að
standa undir þeim með þeim vopnum sem
enn hafa ekki verið frá okkur tekin. Rétt
fyrir jól sameinuðust stjórnarflokkarnir og
bandamenn þeirra í Framsókn og Frjáls-
lyndum um breytingar á þingskapa lögum
sem að mati okkar í VG veikja stöðu
stjórnarandstöðunnar og þar með þingsins
gagnvart framkvæmdarvaldinu, veikja
þingræðið og lýðræðið.
Glataður stöðugleiki
Miklir óvissutímar eru uppi í þjóðmálum.
Ber þar hæst efnahagslegan óstöðugleika
og átakanlegt ráðleysi ríkisstjórnarinnar á
sviði hagstjórnar. Góðærinu svokallaða er
harla misskipt en auk þess snýr óvissan að
sjálfu hagkerfinu, hinu ofþanda stóriðju- og
útrásarhagkerfi. Miklir veikleikar blasa við
á verðbréfamarkaði og spurningar hafa
vaknað um stöðu sumra stærstu fyrirtækj-
anna sem þanist hafa út með ódýru lánsfé
og með áhættusömum fjárfestingum erlend-
is. Alvarlegast er þó, að jafnvægi í þjóðar-
búskapnum og efnahagslífinu er hvergi í
sjónmáli: Verðbólga er enn alltof mikil,
viðskiptahalli stóralvarlegur og erlendar
skuldir hlaðast upp. Vaxtakostnaður er
óheyrilegur og sligandi fyrir skuldsett
heimili og minni fyrirtæki sem ekki eiga
þess kost að fjármagna sig erlendis. Þyngst
bitna aðstæðurnar á dreifbýlinu og lands-
byggðinni almennt, sem hefur í litlu sem
engu notið þenslunnar á suðvesturhorninu
en fer ekki varhluta af óhagstæðum skil-
yrðum og fær nú brest í þorskveiðum ofan í
kaupið.
Vonir um að bregða myndi til hins betra á
sviði hagstjórnar eftir stjórnarskipti í vor
eru löngu kulnaðar. Ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Samfylkingar hefur reynst með
endemum daufgerð og slöpp á þessu sviði
eins og fleirum. Formenn beggja stjórnar-
flokkanna hafa dregið í efa, að ákvarðanir
og tæki Seðlabankans virki og formaður
Samfylkingarinnar beinlínis sakað Seðla-
bankann um að horfa eingöngu í baksýnis-
spegilinn. Eini aðilinn sem virðist ímynda
sér að allt geti bara flotið áfram er ríkis-
stjórnin. Svo eru auðvitað ýmsir sem hugsa
„flýtur á meðan ekki sekkur“, þeir sem sér-
staklega njóta góðs af og beinlínis græða á
verðbólgu- og þensluástandinu.
Framundan eru afdrifaríkir kjarasamn-
ingar. Forsendur félagslegs stöðugleika og
friðar á vinnumarkaði eru stórbætt kjör
lægst launuðu hópanna og almenns launa-
fólks með hækkun fastra umsaminna launa
fyrir hóflega vinnuviku. Samhliða þarf að
tryggja kaupmátt þeirra launa með hækkun
skattleysismarka og gera hliðarráðstafanir
gagnvart barnafólki vegna stóraukins hús-
næðiskostnaðar o.fl. Þá bókstaflega „verða“
burðarásar hagstjórnar í landinu að finna
taktinn. Það er lífsnauðsyn að endurheimta
ásættanlegan stöðugleika í þjóðarbúskapn-
um, stöðugleika sem er að glatast og þar
með ávinningar þjóðarsáttarinnar á sínum
tíma. Hinn kosturinn er harkalegur og sárs-
aukafullur samdráttur eða hrun þó eitthvað
síðar verði.
Stóriðjuhraðlestin á fullri ferð
Þó margt hafi gengið okkur Íslendingum í
haginn undanfarin ár er engu að síður ærin
ástæða til að hafa áhyggjur af ýmsum þátt-
um samfélagsþróunarinnar. Gjáin breikkar
hratt milli ríkra og fátækra, allt of margir
verða misnotkun áfengis og vímuefna að
bráð. Meðferð okkar á landinu, lífríki og
náttúru er þannig, að valdið hefur harð-
vítugum deilum hér innanlands á síðustu
árum. Raunverulega sjálfbær þróun er enn
aðeins falleg draumsýn. Á sviði umhverfis-
mála er því slegið upp sem stórtíðindum að
við dröttumst á síðustu stundu með öðrum
Evrópuþjóðum hvað framtíðarmarkmið
alþjóðasamninga snertir. Heima fyrir situr
allt við hið sama, stóriðjuhraðlestin enn á
fullri ferð og öðrum ætlað að taka á sig allar
byrðar í þágu þess að draga úr losun gróð-
urhúsalofttegunda.
Vinstrihreyfingin – grænt framboð sýndi
það og sannaði í síðustu kosningum, að hún
er komin til að vera í íslenskum stjórnmál-
um sem stór og breið hreyfing félags-
hyggju, umhverfisverndar, kvenfrelsis og
félagslegrar alþjóðahyggju. Hin værukæru
miðju- og hægriöfl íslenskra stjórnmála
sameinast gjarnan um það í skjóli af meira
og minna gagnrýnislausri fjölmiðlun að
atyrða okkur sem nöldurseggi, „á móti“-
flokk eða eitthvað þaðan af verra. Slíkir
órökstuddir sleggjudómar frá varðhundum
óbreytts ástands, fulltrúum hinnar hug-
myndafræðilegu leti og gagnrýnislausrar
vestrænnar sjálfselsku, staðfesta hversu
gríðarlega mikilvægu hlutverki við í VG
gegnum í íslenskum stjórnmálum, fyrir
umhverfið, lýðræðið, velferðarsamfélagið,
framtíðina, fyrir allt og alla nema hina
blauðu sérgæsku.
Ég óska landsmönnum öllum farsæls nýs
árs og þakka samfylgdina og veittan stuðn-
ing á liðnu ári.
Höfundur er formaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs
Hugsjónabarátta eða leið hinna værukæru?
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON
UMRÆAÐAN
Áramótaávarp
Vonir voru bundnar við að viðræður leið-toga Ísraela og Palestínumanna yrðu
grunnur að varanlegum friði þó langt sé í
land. Leiðtogar þjóða sjá eftir áratuga átök,
að friður milli þjóða, þjóðfélagshópa og
trúarbragða verður ekki með stríðsátökum
og morðum. Öfgafullir leiðtogar þurfa að
víkja úr forystuhlutverki og þjóðarleiðtog-
ar vinni að friði og betri framtíð fólks.
Morðið á Benazir Bhutto nú í lok árs veik-
ir vonir um frið og lýðræði. Lýðræðisþróun
á ekki greiða leið í þessum heimshluta, þar
sem íslamstrúin ræður ferð og hugsun.
Biðjum fyrir friði í Pakistan um leið og við
vottum fólki þar samúð. Við Íslendingar
búum í friðsömu landi, en ógnir steðja að.
Mesta vá okkar er aukið smygl fíkniefna.
Erlendir menn koma oftar að þeim málum
og ljóst að tugum kílóa fíkniefna er komið
til landsins með skipum eins og upplýst
varð við rannsókn á seglskútu á Fáskrúðs-
firði og mikið magn fíkniefna á Keflavíkur-
flugvelli. Efla verður toll- og löggæslu við
komu fólks til landsins. Skipulögð glæpa-
starfsemi virðist í sölu og dreifingu á
Íslandi. Er útvíkkun Schengen-svæðisins til
góðs varðandi eftirlit gegn fíkniefnum og
glæpastarfsemi? Auka verður fræðslu og
forvarnastarf meðal barna og ungmenna.
„Uppbyggingarstarf“ þorskstofnsins
er árangurslaust
Minnisstætt er að Frjálslyndi flokkurinn
hélt fylgi sínu og þingmannafjölda þrátt
fyrir átök innbyrðis í aðdraganda kosninga-
baráttunnar. Vissulega nokkur sigur eins og
staðan var. Viðburðirnir í Reykjavík þegar
meirihlutinn sprakk í borginni á orkumál-
um var merkilegur.
Þjóðin sá sameignarrétt sinn til auðlind-
anna í skýrara ljósi og vakti marga til
vitundar um að útfærsla kvótakerfis með
frjálsu framsali er rán á þjóðareign. Þjóðin á
að hafa eignarrétt á auðlindum sínum. Aðrir
geta fengið takmarkaðan nýtingarrétt.
Landsbyggðin verður fyrir atvinnubresti
á næsta ári vegna niðurskurðar á þorskafla
sem allflestir í fiskveiðum töldu óþarfa og
verri tíð framundan. Fólki í sjávarbyggðum
fækkar stöðugt og vegið er að sjávar-
byggðum með offorsi forystumanna ríkis-
stjórnar.
Árangurslaust „uppbyggingarstarf“
þorskstofnsins með kvótakerfi í tvo áratugi
er staðreynd. Fyrrum þingmenn virðast
ganga í sérstakt trúfélag sem sjávarútvegs-
ráðherrar og sjálfstæður vilji hverfur. Allt
annað viðhorf mátti sjá í skrifum núverandi
ráðherra þegar hann var þingmaður haustið
2002, enda kosningar á næsta leiti. Brottkast
mun aukast við fiskveiðar. Það er fylgifisk-
ur þess að reyna að lifa við 130 þúsund tonna
heildarveiði þorsks og okurverð á leigukvót-
um. Forskrift laga um stjórn fiskveiða að
„tryggja trausta atvinnu og byggð í landinu“
með kvótakerfi og frjálsu framsali er öfug-
mæli.
Hækka þarf persónuafslátt
og skattleysismörk
Kjarasamningar eru framundan, hækka
þarf raunlaun þeirra sem minnst hafa. Sér-
staklega þarf að huga að kjörum öryrkja og
eldra fólks. Skerðingarreglur bóta Trygg-
ingastofnunar til aldraðra og öryrkja eru
mjög óréttlátar t.d. skerðingar vegna tekna
maka, vegna atvinnutekna öryrkja og fólks
67-70 ára og skerðingar vegna lífeyris-
tekna.
Þingmenn Frjálslynda flokksins hafa
flutt sérstakt frumvarp um afnám þessara
skerðinga og sérstakan hærri persónu-
afslátt fyrir fólk með lægri tekjur. Skatt-
leysismörk verði 150 þúsund krónur fyrir
fólk sem er með 150 þúsund krónur eða
minna á mánuði. Þessi viðbótar persónu-
afsláttur lækki síðan með hækkandi tekj-
um. Hækka raunlaun fólks með 150 þúsund
krónur um 22 þúsund krónur á mánuði eftir
skatta. Ríkið getur liðkað fyrir gerð nýrra
kjarasamninga með hækkun persónu-
afsláttar og skattleysismarka.
Bættar samgöngur eru forsenda velmegunar
Við höfum lifað við hátt framkvæmdastig
og mikla atvinnu. Fólki frá nýrri ríkjum
Evrópusambandsins, hefur fjölgað mjög á
vinnumarkaði og sest hér að. Þensla og
fólksfjölgun er mismikil eftir landsvæð-
um, mest fjölgar á suðvesturhorni lands-
ins. Góðar samgöngur frá Reykjavík með
Hvalfjarðargöngum, tvöföldun Reykjanes-
brautar og bættum þjóðvegi yfir Hellis-
heiði bæta mjög búsetuskilyrði á suð-
vesturhorninu.
Frjálslyndi flokkurinn hefur árum saman
flutt tillögur á Alþingi um að forgangs-
verkefni í varanlegri vegagerð á Íslandi
verði gerð jarðganga og þverun fjarða til
að tryggja öruggar samgöngur og betri
búsetuskilyrði fólks á landsbyggðinni.
Samgöngubótum fylgir lækkun flutnings-
kostnaðar, auðveldari atvinnu- og mennta-
sókn milli byggða. Ferðaþjónustan á
landsbyggðinni verður ekki öflug heilsárs-
atvinnugrein nema með bættum samgöng-
um. Óvissuferð eða vetrarferð út á land má
ekki hefjast á því að ferðamenn verði fast-
ir í skafli á næsta fjallvegi.
Auðveld atvinnusókn er til og frá Reykja-
vík og þar vaxa heildartekjur sveitar félaga
mest. Auknar tekjur ríkissjóðs á liðnum
árum hafa því komið til vegna þenslunnar
þar, virkjunar og álversframkvæmda á
Miðausturlandi.
Tekjum og þenslu er misskipt eftir land-
svæðum. Birtist sumstaðar eins og tálsýn
eða vonarglæta, á öðrum svæðum verður
hennar ekki vart. Ráðherrar fyrri ríkis-
stjórnar trúðu því að draga mætti úr
þenslunni með því að skera niður sam-
göngubætur á Vestfjörðum og Norðaustur-
landi, þar sem engin þensla var. Sú ákvörð-
un var furðuverk.
Ég óska landsmönnum velfarnaðar á
nýju ári og þakka stuðning við Frjálslynda
flokkinn árið 2007.
Höfundur er formaður
Frjálslynda flokksins
Við áramót
GUÐJÓN A. KRISTJÁNSSON