Fréttablaðið - 04.01.2008, Blaðsíða 50

4. JANÚAR 2008 FÖSTUDAGUR14 ● fréttablaðið ● heilsa og lífsstíll
Ístrur geta verið bæði fallegar og ljótar
eftir smekk, en þær eru án efa óhollar
og geta valdið ýmsum kvillum. Auð-
veldara er að fá bumbu en losna við
hana, en þó er baráttan við hana ekki
vonlaus og í raun mjög einföld.
Bumba, sem þekkist líka undir heitunum
ístra, belgur og vömb, er fitukeppur sem
safnast framan á kviðinn og sígur fram
yfir beltisstað, aðallega á körlum. Oftar
en ekki virðist bumban í skökku hlutfalli
við heildarvaxtarlag þar sem menn geta
verið tiltölulega fitulausir annars staðar
á líkamanum. Eftir því sem menn eldast
hægir á efnaskiptum líkamans og hann
notar sífellt færri hitaeiningar til sinnar
daglegu iðju. Hins vegar virðist matarlyst
ekki breytast í samræmi við það og í kjöl-
farið fara margir að taka eftir fyrsta vísi
að bumbumyndun á þrítugsaldri.
En af hverju fá menn bumbur? Leitað
var svara hjá Ludvig Guðmundssyni, yfir-
lækni næringar- og offitusviðs á Reykja-
lundi. „Líkaminn safnar fitu sem forða-
næringu og konur fitna öðruvísi en karlar,
alla vega fyrir tíðahvörf. Karlar hafa til-
hneigingu til að safna fitunni á kvið-
arholið og fá svokallaðan eplavöxt, en
konur fitna kvenlega á brjóstum, lærum,
mjöðmum og upphandleggjum. Það er
stundum kallað peruvöxtur. Þegar kven-
hormón minnka fara þær að fitna svipað
og karlar,“ útskýrir Ludvig.
Nokkuð hefur verið rannsakað undan-
farið hversu slæmar bumbur eru fyrir
æðakerfið og hefur verið sýnt fram á að
fitusöfnun á kvið hefur fleiri og verri
afleiðingar en fitusöfnun á lærum og
mjöðmum. „Fita í kviðarholi hefur áhrif á
efnaskiptin og á það til að hækka blóðfitu
meira. Fitan truflar bláæðablóðstreymi
frá líkamanum til lungna og hjarta þannig
að þeir sem eru með fitu í kviðarholi hafa
tilhneigingu til bjúgsöfnunar á fótum,
eiga meiri hættu á að fá háþrýsting, blóð-
fitubrenglun, sykursýki og kæfisvefn.
Dæmigerðir feitir karlar eru með bjúg
og blóðstreymistruflanir,“ bendir Ludvig
jafnframt á.
Bumban hefur þó ekki aðeins áhrif á
heilsu, heldur hefur hún áhrif á sjálfs-
myndina. Sumir taka henni fagnandi á
meðan aðrir reyna allt hvað þeir geta til
að losna við hana. Algeng trú manna er sú
að geri þeir magaæfingar muni það þeyta
burt ístrunni. En svo er ekki. Almennt
sterkir magavöðar geta jú haldið bumb-
unni betur inni og látið menn líta betur út
en fitan fer ekki neitt. Það er þó hægt að
hughreysta sig við það að hjá flestum er
það kviðarfitan sem hverfur fyrst þegar
manneskja grennist.
Það eru erfðaþættir sem stjórna því
hvernig fita dreifist um líkamann á fólki
og sumir eiga auðveldara með að fitna
en aðrir. Einn getur safnað fitu á putta á
meðan annar safnar henni á læri. En stað-
reyndin er sú að óþarfa fitusöfnun er
langsamlega meira tengd óhollum lifnað-
arháttum en erfðum. Innbyrði menn fleiri
hitaeiningar en þeir brenna breytast um-
fram hitaeiningarnar í fitu. Lausnin er í
einföldu máli sagt að hreyfa sig meira og
borða minna.
Það er heldur ekki að
ástæðulausu að ístra
þekkist einnig undir
nafninu bjórbumba,
því það eru augljós
tengsl milli áfengis-
drykkju og belgs.
Hins vegar er
það ekki ein-
göngu bjór
sem veld-
ur bjór-
vömb held-
ur áfeng-
isdrykkja
almennt.
Áfengi er
mjög hita-
einingaríkt og
eykur matarlyst
en þó eru engar vís-
indalegar rannsókn-
ir sem hafa sannað
eða sýnt fram á að hita-
einingar áfengis sækist
meira en aðrar hita-
einingar í að setj-
ast að í vömbinni.
Þó finnst mörgum
að bjórinn hljóti
að sækja í bumb-
una, glápa á hana
meðan þeir drekka
og gera hana að
birtingarmynd
drykkjunnar. - nrg
Hvernig verður bumban til og hvað gerir hún?
Þessari bumbu er greini-
lega ofaukið.
Bumban er eðalsmerki Hómers Simpson.