Fréttablaðið - 16.01.2008, Qupperneq 14

16. JANÚAR 2008 MIÐVIKUDAGUR6 ● fréttablaðið ● sjavarútvegur
Nefnd skipuð af sjávarútvegs-
ráðherra kannar nú forsendur
kræklingaræktar hérlendis, en
áætlað er að niðurstöður liggi
fyrir á árinu.
Sjávarútvegsráðherra, Einar K.
Guðfinnsson, hefur skipað nefnd
til að kanna forsendur kræk-
lingaræktar á Íslandi, stöðu
hennar og möguleika með hlið-
sjón af umhverfi og líffræðileg-
um og rekstrar legum forsendum.
Haukur Oddsson, framkvæmda-
stjóri Borgunar hf., er formaður
nefndarinnar en hann segir vinn-
una á frumstigi.
„Nefndin er að kanna hver sé
sérstaða Íslendinga á markaðnum
og hvort samkeppnisstaða okkar
sé slík að fjárfestar fáist. Hingað
til hafa menn náttúrlega verið að
vinna skipulega og óskipulega að
málinu, svo næsta skref yrði að
færa það af frumkvöðlastiginu,“
segir Haukur, en ítrekar þó að
málið sé enn á frumstigi. Því sé
erfitt að spá fyrir um niðurstöð-
urnar, sem áætlað er að nefndin
skili ráðherra í skýrsluformi á
þessu ári.
Að mati Hauks er þó margt
sem mælir með kræklingarækt
hérlendis. Verð á kræklingi sé til
dæmis almennt að hækka og eins
séu ákveðin framleiðslusvæði í
Evrópu, svo sem í Danmörku, að
lokast vegna mengunar. Meng-
unarreglur Evrópusambands-
ins hafi áður fyrr verið þrándur í
götu kræklingaræktenda hérlend-
is, þar sem skeljar hafi á vissum
svæðum við landið innihald-
ið meira magn af þungmálmin-
um kadmíni en leyfilegt telst, eða
yfir 1 mg. Hins vegar séu líkur á
að banninu verði aflétt. Svo bendi
margt til að hér sé hægt að fram-
leiða hágæðavöru, en allt styrki
þetta samkeppnisstöðu Íslend-
inga í kræklingarækt.
„Eins höfum við öðlast nokkra
reynslu af kræklingarækt, með því
að gera tilraunir og þreifa okkur
áfram,“ segir Haukur enn fremur
og vísar þar með í kræklingaverk-
efnið sem Veiðimálastofnun hélt
utan um í samvinnu við fleiri aðila
á árunum 2000 til 2005, en skilaði
ekki viðunandi niðurstöðum.
„Verði það niðurstaða skýrsl-
unnar að góðar líkur séu á að
hægt verði að stunda ábatasama
kræklingarækt við Íslandsstrend-
ur, þá mun nefndin gera tillögur
til stjórnvalda um hugsanlegar
frekari rannsóknir og uppbygg-
ingu nauðsynlegra innviða sem
verða til stuðnings greininni,“
segir Haukur.
Spurður hvenær líklega verði
farið af stað í rækt, skili nefndin
jákvæðu mati, segir Haukur það
enn óljóst. Á endanum verði það
þeir sem leggi fé og vinnu í verk-
efnið sem ákveði það. Hins vegar
telur hann að ekki sé spurning um
að kræklingarækt verði að veru-
leika er fram líða stundir. - rve
Forsendur kræklingaræktar kannaðar
Haukur Oddsson, framkvæmdastjóri
Borgunar hf., fer fyrir nefnd sem kannar
forsendur kræklingaræktar hérlendis.
FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
Nefnd skipuð af sjávarúvegsráðherra kannar nú forsendur á kræklingarækt hérlendis. NORDICPHOTOS/GETTY
Hinn 1. janúar 2008 voru samtals
2.323 skip skráð í skipaskrá, sem
er fjölgun frá árinu þar á undan
þegar 2.309 skip voru skráð.
Að sögn Sigríðar Jakobsdóttur,
starfsmanns hjá Siglingastofn-
un, bendir ýmislegt til að mest
fjölgun hafi átt sér stað í röðum
skemmtibáta.
„Ýmislegt gefur það til kynna,
en það þyrfti að skoða það betur.
Það er nefnilega oft þegar menn
taka báta úr rekstri að þeir
breyta þeim í skemmtibáta til
einkanota. Það hefur aukist að
fólk sé að leika sér að bátunum,“
segir hún og bætir við að þessir
bátar geti verið allt að átta metra
langir.
Skemmtibátarnir svoköll-
uðu flokkast til opinna báta, sem
hefur frá því að skráin var síðast
birt árið 2007 fjölgað um nítján
báta, úr 1.181 í 1.200 báta, farið
úr 7.014 í 7.106 brúttótonn. Ef
horft er nokkur ár aftur í tímann
voru þeir þá flestir árið 2003,
þegar talan náði 1.273 bátum.
Á móti hefur þilfarsskipum
fækkað örlítið, úr 1.128 í 1.123
skip, eða um fimm talsins. Flest
voru þilfarsskipin árin 2003 og
2005 þegar þau voru 1.135. Á
þurrleiguskrá er eitt skip, Keilir,
4.342 brúttótonn.
Sigríður bendir á að skipting
af þessu tagi geti þó verið var-
hugaverð. „Skilgreining á því
hvað er opið og hvað lokað er oft
skrítin. Opið gefur til kynna að
allt sé opið en stundum er ein-
faldlega opið ofan í þilfarshús,
sem mætti ætla að teldist lokað.
Svo þarf ekki að vera, þannig að
þetta er stundum á gráu svæði.
Nánari á www.sigling.is - rve
Skemmtibátum
fjölgar
Hinn 1. janúar 2008 voru skráð samtals 2.323 skip í skipaskrá. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Nefnd vinnur nú að því að skoða möguleika á
kræklingarækt á Íslandi, en þetta er ekki í fyrsta
sinn sem forsendur hennar eru kannaðar.
Árið 1999 samþykkti Alþingi þingsályktun um
stuðning ríkisvaldsins við kræklingarækt. Veiði-
málastofnun hélt utan um verkefnið, sem fjöldi
innlendra jafnt sem erlendra aðila kom að. Valdi-
mar Ingi Gunnarsson sjávarútvegsfræðingur vann
að verkefninu meðan á því stóð, en hann segir
rangar ræktunaraðferðir meginástæðu þess að
ekki fór betur en á horfði.
„Eðlilegt var að hér ríkti þekkingarskortur. En
menn voru heldur ekki með réttar útfærslur eða
nógu fljótir að laga sína ræktun að aðstæðum.
Menn voru fyrst ekki tilbúnir að sökkva línunum
nægilega mikið svo kræklingur hrundi af. Einnig
olli æðarfuglinn miklu tjóni í ræktuninni. Æðarfugl
er vandamál sem kemur upp í mörgum löndum, en
það má gera ráð fyrir að það minnki eftir því sem
fyrirtæki verða stærri og umfangsmeiri.“
Valdimar segir þetta hafa leitt til þess að verk-
efnið skilaði ekki þeim niðurstöðum sem vonast
var eftir en persónulega þótti honum vonbrigði að
ekki skyldi einu sinni takast að uppfylla eftirspurn
innanlandsmarkaðar.
Hann vonast því til að mönnum nýtist þær upp-
lýsingar sem fengust út úr kræklingaverkefninu
til að ná betri árangri næst. Á þeim tíma viðuðu
starfsmenn verkefnisins að sér viðamiklum upp-
lýsingum sem hann telur að ættu að gagnast þess-
ari grein í framtíðinni. - rve
Þegar kræklingaverkefninu lauk árið 2005 var að-
eins eitt fyrirtæki sem hafði náð talsverðum ár-
angri í kræklingarækt, Norðurskel í Hrísey, sem
var stofnað árið 2000 eftir tveggja ára undirbún-
ingsvinnu. Framkvæmdastjórinn, Víðir Björnsson,
segir að fjármögnun og réttar ræktunaraðferðir
hafi bjargað fyrirtækinu.
„Þetta hefur gengið upp og niður, en þó aðallega
niður. Meðal annars vegna þess að við fórum fram-
an af eftir evrópskum ræktunaraðferðum, það er
ræktun á línu,“ útskýrir Víðir og segir þá aðferð
ekki hafa gengið upp, sérstaklega ekki þar sem
mikið umrót sé í sjónum við strendur landsins.
„Þetta breyttist allt til betri vegar árið 2005
þegar við fengum til liðs við okkur innlenda fjár-
festa og hófum sama ár samstarf við Kanadamann-
inn Gary Rogers, sem rekur framleiðslufyrirtækið
EOG Rogers. Hann lagði fjármuni og þekkingu í
fyrirtækið og innleiddi aðrar ræktunaraðferðir,
sökkvunarrækt, sem gagnast hér vegna mikillar
hreyfingar í hafi. Auk þess er skelin tekin
ársgömul, flokkuð og sett aftur út í í sérstökum
netsokkum.“
Norðurskel stendur því traustum fótum í dag
að sögn Víðis. „Síðustu ár hefur ársframleiðslan
ekki verið nema nokkur tonn, á bilinu tíu til fimmt-
án tonn á síðasta ári. Nú er verið að smíða tvo báta
á Akureyri út frá hugmyndum Rogers sem verða
búnir kanadískum tækjum og munu nýtast fyrir-
tækinu við ræktun, en stefnt er að 800 til 1.000
tonna ársframleiðslu árið 2010. Meirihluta hennar
á síðan að flytja á erlenda markaði.“
Inntur eftir áliti á nefnd sem sjávarútvegsráð-
herra hefur skipað til að skoða forsendur kræk-
lingaræktar á Íslandi, segist Víðir ekki efast um að
hún skili góðum árangri, svo framarlega sem horft
verði til Kanadamanna. Hér séu kjöraðstæður til
kræklingaræktar sem megi nýta með réttum að-
ferðum. - rve
Meira pappírsflóð en framleiðsla
Kjöraðstæður til kræklingaræktar
Víðir Björnsson,
framkvæmda-
stjóri Norður-
skeljar, segir
fjármögnun og
réttar rækt-
unaraðferðir
hafa bjargað
fyrirtækinu.