Fréttablaðið - 17.01.2008, Blaðsíða 51

FIMMTUDAGUR 17. janúar 2008 33
UMRÆÐAN
Kjaramál
Verkamannabústaðir, eða öðru nafni félags-
legar íbúðir, leystu á
árum áður úr húsnæðis-
vanda mikils fjölda fólks
og tryggðu mörgum lág-
launafjölskyldum viðun-
andi húsnæði. Félagslega
húsnæðiskerfið, eins og það var
oft kallað, var að mörgu leyti gott
en ríki og sveitarfélög hefðu mátt
leggja í það meira fjármagn en
þau gerðu. Á hverju ári voru tugir
og hundruð fjölskyldna sem ekki
fengu neina lausn á húsnæðis-
vanda sínum. Nú er löngu búið að
leggja þetta kerfi niður og annað
fyrirkomulag tekið upp. Að sögn
þáverandi stjórnvalda átti þetta
nýja kerfi að leysa allan húsnæðis-
vanda láglaunafólks. Því miður
sýnir reynslan allt aðra niðurstöðu
því húsnæðisvandinn eykst með
hverju árinu sem líður.
Lág laun
Þá, eins og nú, voru dagvinnulaun
verkafólks það vesældarleg að
þau dugðu ekki fyrir eðlilegri
framfærslu einstaklings og von-
laust að reyna að framfleyta fjöl-
skyldu á svo lágum launum, nema
viðkomandi hefði ódýra íbúð til að
búa í.
Frá lokum seinni heimsstyrj-
aldar og fram undir síðustu alda-
mót var það skortur á íbúðarhús-
næði, sérstaklega hér á
höfuð borgarsvæðinu, sem hækk-
aði leiguverð upp úr öllu valdi.
Það var því varla á færi láglauna-
fólks að leigja sér almennilega
íbúð, enda bjuggu fjölmargar
barnafjölskyldur í hálfónýtum
bröggum frá stríðsárunum. Á
þessu hefur engin breyting orðið.
Að vísu eru braggahverfin horfin
en sami húsnæðisvand-
inn ríkir ennþá meðal
láglaunafólks. En nú er
orsök hans ekki húsnæðis-
skortur heldur græðgi
fjármagnseigenda, bygg-
ingafyrirtækja og leigu-
sala, sem halda sölu- og
leiguverði íbúða í hæstu
hæðum. Þetta okur
kemur í veg fyrir að þús-
undir fjölskyldna geti
lifað eðlilegu lífi en talið er að á
höfuðborgarsvæðinu vanti hátt í
3.000 ódýrar félagslegar íbúðir til
að fullnægja eðlilegri eftirspurn
láglaunafólks eftir húsnæði.
Hærri laun
Eins og áður segir eru launataxtar
verkafólks almennt svo lágir að
það er ekki fræðilegur möguleiki
fyrir það að eignast eigin íbúð
nema með því að bæði hjónin vinni
úti í fullu starfi, jafnt á virkum
dögum sem helgum. Sama gildir
um leigumarkaðinn, þar er húsa-
leiga svo há að lágmarks dag-
vinnulaun, sem nú í byrjun árs
2008 eru kr. 125.000 á mánuði,
duga ekki einu sinni fyrir leigu á
þriggja til fjögurra herbergja
íbúð. Þessu verður að breyta, en
til þess þurfa lágmarkslaun að
hækka verulega. Brýnast af öllu
er þó að skattleysismörk, sem nú
eru kr. 95.280 á mánuði, hækki
umtalsvert. Hefðu þau fylgt launa-
þróun í landinu frá 1989 væru þau
í dag um kr. 140.000 á mánuði. Þá
er aðkallandi að ríki og sveitarfé-
lög niðurgreiði húsaleigu fyrir
láglaunafólk og stórauki framboð
á ódýru félagslegu húsnæði.
Fögur orð
Það er ekki nóg að vera með fögur
orð fyrir kosningar, það þarf líka
að standa við þau að kosningum
loknum. Hálaunafólkið í landinu
hefur á undanförnum árum fengið
sínar kauphækkanir ásamt veru-
legum skattalækkunum. Nú er
komið að því að bæta kjör fólksins
sem vinnur í þjónustu- og fram-
leiðslustörfunum. Samningar eru
lausir og félög innan ASÍ, sem eru
í viðræðum við atvinnurekendur
um launahækkanir, bíða eftir
útspili stjórnvalda. Ljóst er að að
upp úr þeim viðræðum muni slitna
nema stjórnvöld komi á afgerandi
hátt inn í lausn málsins. Heykist
ríkisstjórnin á því að stórhækka
skattleysismörkin, gera átak í hús-
næðismálum láglaunafólks og
hækka vaxta- og barnabætur, þá
neyðast verkalýðsfélögin til endur-
skoða kröfugerð sína til hækkunar
og við það mun óvissuástand skap-
ast á vinnumarkaðinum sem sér
ekki fyrir endann á.
Höfundur er fyrrverandi formaður
Verkalýðsfélagsins Hlífar.
Húsnæðisvandi og lág laun
UMRÆÐAN
Virkjanir
Íslendingar hafa getað hrósað sér af hversu
sterkur eignarréttur ein-
staklingsins er hér á
landi. Það fyllir okkur
óhug að frétta af því að í
hinu kommúníska Kína
sé fólk flutt unnvörpum
af jörðum sínum samkvæmt fyrir-
skipunum ríkisins. Milljónir
manna eru fluttar af heimilum
sínum til þess eins að ríkið geti
grætt peninga. Við heyrum um
fornminjar sem sökkt er í sæ og
um menningarlega mikilvæga
staði sem hverfa eins og dögg
fyrir sólu í þágu stundarhags-
muna. Í Kína má fólk ekki halda
að það eigi jörð sem forfeður
þess hafa ræktað og byggt með
blóði, svita og tárum.
Harðstjórnin, undir fölskum
formerkjum framfara, sviptir
fólkið rétti sínum til að geta kall-
að eitthvað sitt eigið. Það hljómar
óraunverulegt að stjórnvöld skuli
bera svo litla virðingu fyrir
eigum þegna sinna. Við höfum
hugsað með okkur að þetta gæti
aldrei gerst á okkar fallega,
frjálsa landi. En hvað gerist nú?
Þegar umræðan um Kára-
hnjúkavirkjun fór af stað í þjóð-
félaginu voru helstu rök stuðn-
ingsmanna virkjunarinnar að
enginn heimsótti svæðið nema í
leit að kindum. En nú hafa þessir
sömu stuðningsmenn virkjana
vent kvæði sínu í kross, sér í lagi
vegna mikillar mótstöðu við fyrri
röksemdafærslu, og segja nú að
við Neðri-Þjórsá sé ekki hin
óspillta náttúrufegurð sem var á
Kárahnjúkum. Nú er framtak
þeirra einskis metið sem skapað
hafa fegurð sem er merkileg
fyrir þær sakir að þar fær nátt-
úran að lifa í sátt við
mannfólkið. Þar hafa
íbúar þá atvinnu að sýna
ferðamönnum, innlend-
um og erlendum, fegurð-
ina sem býr á þessu
merka svæði þar sem
enn eru að uppgötvast
fornminjar.
Við þurfum ekki að
leita langt að óréttlæti
líkt og því sem viðgengst
í Kína því að ríkisfyrirtækið
Landsvirkjun hefur búið til
ímynd sem það kallar „hag fyrir
alla af vatnsaflsvirkjun“. Virkj-
unin á að vera atvinnuskapandi
þegar ekkert atvinnuleysi er til
staðar og auka hagvöxt í landi
þar sem er nú þegar þensla. Sem
betur fer getur iðnaðarráðherra
stoppað þessar hörmungar í landi
hinna frjálsu. Hann getur komið í
veg fyrir að eignarnám verði gert
á jörðum og valið að taka sér ekki
það vald í hendur að segja fólki
hvar það má og má ekki búa.
Nú hefur Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir umhverfisráðherra lýst
opinberlega yfir efasemdum
sínum um virkjunaráformin í
Þjórsá. Það sama hefur Björgvin
G. Sigurðsson, viðskiptaráðherra
og þingmaður Sunnlendinga,
gert. Bent hefur verið á að ef vilji
þeirra sem kjósa að virkja fær að
ráða, verður um þjóðnýtingu á
landi í byggð að ræða. Því skora
Ungir jafnaðarmenn á Lands-
virkjun að falla frá þessum
kommúnísku þjóðnýtingaráform-
um og ef það skyldi bregðast þá
treystum við því að Össur Skarp-
héðinsson segi nei við eignaupp-
töku á landi á Þjórsárbökkum.
Ekkert rugl – við höfnum virkj-
unum í Neðri-Þjórsá.
Höfundur situr í framkvæmda-
stjórn Ungra jafnaðarmanna.
Í Kína eða á Íslandi?
SIGURÐUR T.
SIGURÐSSON
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Við hvetj um les end ur til að senda
okk ur línu og leggja orð í belg um
mál efni líð andi stund ar. Grein ar
og bréf skulu vera stutt og gagn-
orð. Ein göngu er tek ið á móti efni
sem sent er frá Skoð ana síð unni
á vis ir.is. Þar eru nán ari leið bein-
ing ar. Rit stjórn ákveð ur hvort efni
birt ist í Frétta blað inu eða Vísi eða
í báð um miðl un um að hluta eða
í heild. Áskil inn er rétt ur til leið rétt-
inga og til að stytta efni.
VALGEIR HELGI
BERGÞÓRUSON
Þá, eins og nú, voru dagvinnu-
laun verkafólks það vesældar-
leg að þau dugðu ekki fyrir
eðlilegri framfærslu einstakl-
ings og vonlaust að reyna að
framfleyta fjölskyldu á svo
lágum launum.