Fréttablaðið - 18.01.2008, Blaðsíða 24

24 18. janúar 2008 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Í síðustu viku kom minningar-greinakálfur með 24 stundum.
Þar sem langt er síðan ég hef séð
slíkan kálf og sjaldgæft að sjá
einn um hóp fólks gluggaði ég í
hann. Þar skrifa núverandi
borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins minningargreinar um
sig og störf sín þá 16 mánuði sem
þeir voru við völd í Reykjavík.
Þetta er hin fróðlegasta
lesning. Það er góð hugmynd hjá
þeim að gera þetta núna á miðju
kjörtímabili því þeim er náttúr-
lega jafn ljóst og okkur hinum að
þeirra tími er liðinn. Þau munu
vart skreyta listann í næstu
kosningum og allir búnir að
gleyma þessum afreksverkum
þeirra en minnast þeirra
eingöngu fyrir klaufaskapinn.
Að geta ekki haldið borginni í
heilt kjörtímabil. Það er afbragð
fyrir sagnfræðinga framtíðar-
innar að hafa þennan kálf sér til
upprifjunar um glæstan stjórn-
arferil því það er ótrúlegt hvað
þetta fólk kom miklu í verk.
Reyndar eru þau ein til frásagn-
ar og vel þekkt að í minningar-
greinum er til siðs að fegra
frekar hlutina en hitt. Það er til
dæmis ótrúlegt afrek að ná Yoko
Ono með friðarsúluna til
landsins á ekki lengri tíma. Það
er ég viss um að enginn hefði
getað slíkt nema Villi og
vitringarnir.
Pólitísk upprisa
Á baksíðunni sést hvaða fólk
lenti í þessu hópslysi og neðst
stendur: Hafðu samband við
okkur. Þeir sem vilja hlýða því
kalli hljóta að þurfa að mæta á
pólitískan miðilsfund því í
pólitísku tilliti er hópurinn
kominn yfir móðuna miklu.
Hann fékk tækifæri sem hann
glutraði niður á ótrúlegan hátt.
Það gleymist varla svo létt. Væri
ég að leita að fólki til pólitískra
starfa myndi ég leita annað.
Reyndar er sagt að besti skólinn
í viðskiptalífinu sé gjaldþrot, en
það er óvíst hvort það gildi í
pólitík og það um heilan flokk.
Það má vera að einn og einn geti
risið upp frá pólitískum dauða,
einkum ef hann er úr Eyjum, en
ég get ekki ímyndað mér að allur
þessi hópur eigi sér viðreisnar
von. Þau gætu dreift sér um
landið, en ég efast stórlega um
að það sé pláss fyrir þau öll í
Reykjavík þar sem framboð er
nægt af frambærilegu og
hæfileikaríku fólki sem hefur
ekki gert önnur eins axarsköft
og þessi hópur.
Vart lífsmark að sjá
Það að kálfurinn skuli sendur út
með 24 stundum en ekki Morg-
unblaðinu segir ýmislegt um
ástand þess síðarnefnda. Þar
eins og í borgarstjórnarflokkn-
um sáluga situr fulltrúi gamla
tímans við völd og stendur allri
framþróun fyrir dyrum. Svo
beiskur er tónninn að roða slær
á kinnar jafnvel dyggustu
starfsmanna blaðsins þegar
ritstjórnarefni blaðsins ber á
góma. Meðan áskrifendur
yfirgefa Morgunblaðið og
borgarstjórnarflokkur D-listans
kjósendur sína láta eigendur
eins og allt sé í himnalagi.
Ég er farin að ryðga í goða-
fræðinni en mig minnir að þeir
sem dóu í bardaga hafi farið í
Valhöll, hinir sem dóu sóttdauða
fóru til heljar. Í Valhöll berjast
menn á daginn, eta og drekka á
kvöldin og rísa upp að morgni til
að halda bardaganum áfram. Nú
er vart lífsmark að sjá, að
minnsta kosti ekki í Valhöll við
Háaleitisbraut. Þar eru menn að
kafna í undarlegri meðvirkni.
Fjármálaráðherra, þessi indælis
drengur sem ég hef átt svo
góðar stundir með í Skautahöll-
inni, lætur nokkur „has been“
teyma sig á asnaeyrum bæði í
óskiljanlegu stríði við Kaupþing
(evra/króna) og mannaráðning-
um í réttarkerfinu sem eru
móðgun við þjóðina.
Er ekki tímabært að forsætis-
ráðherra berjist við fortíðar-
draugana í Valhöll og geri út um
málin í eitt skipti fyrir öll? Hve
lengi eigum við að sætta okkur
við völd bláu handarinnar? Á
hún ekki ríkan þátt í þessu
launaskriði æðstu embættis-
manna með sífelldum launa-
hækkunum til handa sjálfri sér
meðan íbúð venjulegra hjóna
sem eru með 310 þúsund í
mánaðarlaun er sett á nauðung-
aruppboð? Í dæminu sem ég hef
í huga voru það afnotagjöldin af
RÚV sem riðu baggamuninn.
Ég segi bara eins og uppáhalds
sjónvarpshetja mín Ólafur
Ragnar og beini orðum mínum
til forsætisráðherra: Sæll. Öll
ljós kveikt, en enginn heima.
In memoriam
RAGNHILDUR VIGFÚSDÓTTIR
Í DAG | Fallni meirihlutinn
Í Valhöll berjast menn á dag-
inn, eta og drekka á kvöldin og
rísa upp að morgni til að halda
bardaganum áfram. Nú er vart
lífsmark að sjá, að minnsta
kosti ekki í Valhöll við Háa-
leitisbraut. Þar eru menn að
kafna í undarlegri meðvirkni.
UMRÆÐAN
Heilbrigðisstefna
Nú þegar frjálshyggjumenn hafa hafist handa um að keyra heilbrigð-
iskerfið út í einkarekstur er óhjákvæmi-
legt að fólk beini sjónum sínum að
samstarfsflokki Sjálfstæðisflokksins í
ríkisstjórn, Samfylkingunni og kalli hana
til ábyrgðar. Þótt samskiptin í ríkisstjórn
gangi greinilega út á að gefa hverjum
ráðherra frelsi til að fara sínu fram í
„sínu ráðuneyti“, þá verður ekki horft
framhjá tvennu:
Í fyrsta lagi er skipting ráðuneyta á ábyrgð beggja
stjórnarflokkanna. Samfylkingin verður að horfast í
augu við þá staðreynd að Sjálfstæðisflokkurinn
stýrir heilbrigðisráðuneytinu með hennar samþykki
og á hennar ábyrgð. Í öðru lagi breyta ákvarðanir
um innbyrðis verkaskiptingu ekki því að gjörðir
einstakra ráðherra eru á ábyrgð ríkisstjórn-
arinnar allrar.
Samfylkingin hefur vissulega daðrað
nokkuð við hugmyndir um einkarekstur á
ýmsum sviðum, einnig í heilbrigðiskerfinu.
Þar hefur varaformaður flokksins meira að
segja haft sig talsvert í frammi. Á sama tíma
hefur Samfylkingin hamrað á því að hún sé
félagshyggjuflokkur en ekki flokkur
fjármagnseigenda. Á þeirri forsendu veittu
margir kjósendur henni brautargengi í
síðustu þingkosningum.
Nú hafa rök verið færð fyrir því að gjörðir
Sjálfstæðisflokksins grafi undan almanna-
reknu heilbrigðiskerfi og styrki einkarekstrarkerfi
að sama skapi. Ég þarf að taka á því til að trúa því að
Samfylkingin ætli að láta þetta gerast óátalið. Þögn
og afskiptaleysi fela í sér afstöðu. Þögn er sama og
samþykki segir gamalt máltæki. „Þau eru verst hin
þöglu svik, að þegja við öllu röngu,“ segir í þýðingu
Bjarna Jónsonar frá Vogi á gömlu kvæði eftir norska
skáldið Arne Garborg. Það eru orð að sönnu.
Hvað skyldi kjósendum Samfylkingarinnar
finnast um flokkinn sem þeir kusu, hinn þögla félaga
þeirra Geirs og Guðlaugs Þórs í ríkisstjórninni?
Höfundur er alþingismaður.
Hin þöglu svik
ÖGMUNDUR
JÓNASSON
Ég þarf að taka á því til að trúa því að Sam-
fylkingin ætli að láta þetta gerast óátalið.
Þögn og afskiptaleysi fela í sér afstöðu.
Vill ekki tjá sig
Sigursteinn Másson, fyrrverandi
formaður Öryrkjabandalagsins, ritaði
harðorða greinargerð um aðstæður
íbúa í Hátúni 10. Þar rekur hann
mörg dæmi um það sem hann telur
vera alvarlega handvömm af hálfu
hússjóðs ÖBÍ, sem hefur umsjón
með fasteignum bandalagsins. Það
alvarlegasta er banaslys í fyrra þegar
maður brann af völdum heits vatns í
íbúð sinni. Garðar Sverrisson, sem nú
er formaður hússjóðsins, segir að
hússjóðurinn beri ábyrgð á því
sem gerðist. Helgi Hjörvar, sem
var formaður hússjóðs ÖBÍ á
þeim tíma sem greinargerð
Steingríms nær til, kýs að
tjá sig ekki um málið. En
eru þessar ávirðingar
ekki alltof alvarlegar
fyrir alþingismann að sitja þegjandi
undir?
Örugglega vanreiknað
Borgarráð hefur samþykkt að
Sundabraut fari í göng, þrátt fyrir að
Vegagerðin hafi lagst gegn því á þeim
forsendum að göng væru níu milljörð-
um dýrari en svokölluð eyjalausn og
valdi þar að auki meiri umferðarrösk-
un. Það stóð ekki á mótsvörum hjá
borgarráði. „Í fyrsta lagi efumst við um
að kostnaðartölur varðandi göngin
stemmi,“ sagði Björn Ingi Hrafns-
son við Vísi í gær. „Í öðru lagi er
sá kostnaður sem Vegagerð-
in nefnir í sambandi við
eyjaleiðina örugglega
vanreiknaður auk þess
sem við teljum hann
einfaldlega ekki tækan.“
Það fer að verða leitun að þeim mats-
aðila sem stjórnmálamönnum finnst
ástæða til að taka mark á.
Sundur og saman
Árni Þór Sigurðsson, þingmaður VG,
hefur gagnrýnt frumvarp Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur um varnarmál á
þingi. Og formaður Samfylkingarinnar
svarar fullum hálsi. Það er svo sem
ekkert nýtt að þingmenn gagnrýni
kollega sína í öðrum flokkum. Þrætur
Árna og Ingibjargar eru hins vegar
gott dæmi um þann pólitíska
viðsnúning sem getur orðið í fjöl-
flokkakerfinu. Þau voru nefnilega
býsna nánir samherjar í gamla R-list-
anum, til dæmis var Árni aðstoðar-
maður borgarstjórans Ingibjargar
Sólrúnar frá 1998 til 1999.
bergsteinn@frettabladid.is
Tálknfirðingar
- nær og fjær!
Þorrablót Tálknfirðinga - nær og
fjær - verður haldið í sal Glaðheima, Álalind
3, Kópavogi, laugardaginn 2. febrúar n.k.
Húsið opnar kl 19:00.
Miða- og borðapantanir fyrir 29. janúar
hjá Pétri í síma 862-0162 og Ólu í síma 894-
8839 eftir kl. 18:00.
Pantaðir miðar afhentir á sama stað,
miðvikudaginn 30.janúar milli kl 18:00 og
20:00 og einnig við innganginn þann
2.febrúar.
E
ftir að þrisvar hefur verið tekist harkalega á um skip-
an dómara, tvo hæstaréttardómara og nú dómara í
héraðsdómi, er eðlilegt að vakni spurningar hvort sú
aðferð sem notuð er við val þeirra sé sú heppilegasta.
Með núverandi fyrirkomulagi er það einungis á
ábyrgð eins manns, setts dómsmálaráðherra, að velja þann
umsækjanda sem þykir hæfastur, þó svo hann fái til þess ráð-
gjöf matsnefndar.
Dómsmálaráðherra, sem fulltrúi framkvæmdavaldsins, ber
pólitíska ábyrgð á veitingunni. Um það verður ekki efast, þótt
hægt sé að efast um hversu skilvirk krafan um pólitíska ábyrgð
sé hér á landi. Hins vegar þarf það að vera til umræðu hvort
slík skipan mála samhæfist æskilegri skiptingu ríkisins í lög-
gjafar-, framkvæmda- og dómsvald.
Framkvæmdavaldið lýtur ekki beinni kosningu og þurfa ráð-
herrar ekki að vera kjörnir þingmenn. Nú getur það verið svo
að sá ráðherra sem ber pólitíska ábyrgð á því að velja dómara
þarf ekki að vera þingmaður. Hvernig slíkur ráðherra ber sína
pólitísku ábyrgð er óljóst. Hann getur í það minnsta ekki lagt
ákvörðun sína undir dóm kjósenda.
Eins og í flestum öðrum lýðræðisríkjum byggist íslenskt
stjórnkerfi á afbrigði af hugmyndum Montesquieu um þrískipt-
ingu ríkisins, þar sem hver grein fyrir sig er sjálfstæð, svo
hver um sig hafi ekki meira vald en önnur, eða báðar hinna.
Ef íslenska skipanin er hins vegar skoðuð virðist sem fram-
kvæmdavaldið hafi ívið meira vald en löggjafar- og dómsvald-
ið. Sem dæmi má taka að nánast öll frumvörp sem verða að
lögum eru stjórnarfrumvörp á meðan það heyrir til undantekn-
inga að þingmannafrumvörp verði að lögum. Þá er það ærið,
vald ráðherra, að velja dómara og sjá til þess að dómsvaldið
sé samansett dómurum með „réttar“ hugmyndir um hlutverk
dómstóla eða dómstólavæðingu.
Fullveldið liggur hins vegar hjá þjóðinni. Eina stofnunin sem
kosið er beint til er löggjafarvaldið og telja því margir að vagga
fullveldisins liggi hjá Alþingi. Því er ekki óeðlilegt að Alþingi
komi að einhverju leyti að skipan dómara.
Eins og tillaga Lúðvíks Bergvinssonar gerir ráð fyrir er hægt
að krefjast þess að 2/3 þingmanna staðfesti val framkvæmda-
valdsins, að undangengnu mati matsnefndar á umsækjendum.
Sumir hafa af því áhyggjur að með því sé verið að gera val
dómara í öllum tilfellum að pólitísku bitbeini. En með því að
krefjast aukins meirihluta, í stað einfalds meirihluta, er verið
að reyna að koma í veg fyrir slíkar pólitískar deilur. Slíkar
deilur eru jú algengar í Bandaríkjunum, þar sem staðfesting-
ar þingsins er krafist á hæstaréttardómurum. En þar er einn-
ig valið í embætti eftir dómasögu og stjórnmálaskoðunum og
hvor flokkurinn um sig, repúblikanar og demókratar, reyna
að koma sínum flokksmönnum í hæstarétt á meðan þeir hafa
tækifæri til.
Tillögur að breytingum á skipan dómara:
Með öflugu fram-
kvæmdavaldi
SVANBORG SIGMARSDÓTTIR SKRIFAR