Fréttablaðið - 03.02.2008, Blaðsíða 8

8 3. febrúar 2008 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Verður að setja meiri
kraft
Ríkisstjórnin ákvað á síðasta sumri að þorskveið-ar skyldu dregnar saman um þriðjung. Þetta var
í samræmi við tillögu Hafrannsóknastofnunar. Veiða
má 130 þúsund tonn á yfirstandandi fiskveiðiári.
Þingflokkur framsóknarmanna lagði til að veidd
yrðu 150 þúsund tonn að hámarki og studdist m.a.
við niðurstöður og tillögur Norður-Atlantshafsfisk-
veiðiráðsins. Tillagan var sett fram að vel yfirveg-
uðu ráði og rökin m.a. þau að margir óvissuþættir
væru til grundvallar tillögu Hafrannsóknastofnunar.
Með því að fara svo langt niður í afla væri tekin
mikil áhætta á frekara brottkasti. Einnig að markað-
ir sem unnist hafa af þrautseigju væru settir í hættu
og að sýnt þætti að sjávarbyggðirnar þyldu ekki
svona mikinn niðurskurð.

Mótvægisaðgerðir
Um leið og ríkisstjórnin tilkynnti um niðurskurðinn
í þorskveiðum var sagt að farið yrði út í öflugar
mótvægisaðgerðir sem kæmu í framhaldinu. Þetta
vakti upp miklar væntingar um allt land. Tíminn leið
og lítið heyrðist frá ríkisstjórninni þar til á 12. degi
septembermánaðar. Þann dag bárust þjóðinni fréttir
af mótvægisaðgerðum ríkisstjórnarinnar sem voru
sagðar hljóða upp á 11 milljarða króna og kenndi þar
ýmissa grasa. Þess má t.d. geta að tillögur Vest-
fjarðanefndar sem unnar voru í síðustu ríkisstjórn
og framlög til Byggðastofnunar frá sama tíma voru
hluti af pakkanum. Þar var líka að finna margvísleg-
ar tillögur um vegaframkvæmdir sem þegar höfðu
verið teknar ákvarðanir um. Auk þess má segja að
um samtíning ýmissa verkefna hafi verið að ræða
sem voru í pípunum í hinum ýmsu ráðuneytum.
Byggðamálaráðherrann lét þau orð falla að hér
væri um stórkostlegustu mótvægisaðgerðir að ræða
sem nokkru sinni hefði verið gripið til á Íslandi.
Hann virðist einn um þá skoðun.

Staðan í dag
Nánast daglega berast fréttir af uppsögnum innan
fiskvinnslunnar og nema þær á sjötta hundrað það
sem af er. Viðbrögð ríkisstjórnarinnar voru í fyrstu
að þetta væri bara eins og búast mátti við. Nú
virðast þessir háu herrar hins vegar vera að átta sig
á alvarleika málsins.
Framsóknarflokkurinn var í forystu fyrir
uppbyggingu stóriðju á Vesturlandi og Austurlandi.
Menn geta gert sér í hugarlund hvernig ástandið
væri á Akranesi og í Fjarðabyggð í dag ef ekki hefði
orðið af þeim framkvæmdum. Við þá ákvarðanatöku
var lítið að treysta á stuðning Samfylkingarinnar
þegar mest á reyndi. Nú getur hún bætt ráð sitt og
sett fullan kraft í stóriðjuframkvæmdir við Húsavík
í stað þess að draga lappirnar.
Eitt er víst að það verður að gera miklu betur ef
ekki á illa að fara. Það vita allir þeir sem þekkja til í
sjávarbyggðum.
Vel í lagt
Þegar Hafrannsóknastofnun lagði til þriðjungs samdrátt í þorskafla síðasta vor lá fyrir að
ákvörðun um afla myndi verða sársaukafull fyrir
sjávarútveginn og þá sem hafa af honum atvinnu
vítt og breitt um land. Íslendingar hafa bitra reynslu
af huglausum stjórnmálamönnum sem ekki hafa
treyst sér til að fylgja ráðgjöf okkar færustu
vísindamanna við ákvörðun heildarafla. Það er því
sérstaklega hrósvert að núverandi ríkisstjórn hafði
hugrekki til að fara að ráðgjöf Hafró, en féll ekki í
sömu gildru og ístöðulaus forysta Framsóknar-
flokksins.
Til að vega upp á móti þessu áfalli ákvað ríkis-
stjórnin að verja allt að 12 milljörðum króna í
mótvægisaðgerðir, sem einkanlega færu til verk-
efna sem sköpuðu störf á landsbyggðinni. Hér er um
margs konar verkefni að ræða, allt frá opinberum
framkvæmdum og auknum framlögum til viðhalds
eigna ríkisins til fjárveitinga til eflingar ferðaþjón-
ustu á áhrifasvæðum niðurskurðar og eflingar
Byggðastofnunar til að mæta vanda sjávarútvegs-
fyrirtækja, þar sem slíkt er mögulegt.
Mótvægisaðgerðir leysa aldrei allan vanda
En þrátt fyrir þetta höfum við séð að sjávarútvegs-
fyrirtæki víða um land eru að draga saman seglin
eða loka starfsstöðvum. Því fylgja þungar búsifjar
fyrir þá mörg hundruð starfsmenn sem missa munu
vinnuna. Það er hins vegar mikil einföldun að kenna
ákvörðun um þorskniðurskurð um þær breytingar
allar. Á mörgum stöðum glíma fiskvinnslufyrirtæk-
in við afleiðingar ósanngjarns kvótakerfis, sem flutt
hefur lífsbjörgina burt frá viðkomandi svæði.
Fiskvinnslufyrirtæki hafa líka búið við mjög erfið
rekstrarskilyrði á undanförnum árum vegna hás
gengis krónunnar og gríðarlega hárra stýrivaxta.
Mótvægisaðgerðirnar voru mikilvægar til að
mæta erfiðleikum vegna kvótaniðurskurðar. Þær
geta hins vegar ekki komið í staðinn fyrir raunveru-
legar lausnir á vanda sjávarútvegsins. Tímabundnar
aðgerðir koma aldrei í stað veiðiheimilda sem seldar
hafa verið burt. Þær bæta ekki heldur tjón útflutn-
ingsgreinanna af hágengi krónunnar.
Raunverulegar lausnir þarf
Það er full ástæða til að muna að enginn flokkur
hefur staðið dyggari vörð um kvótakerfið en
Framsókn og að sá flokkur var jafnframt höfuðarki-
tekt þenslu undanfarinna ára. Vegna þess er það
auðvitað skiljanlegt – þótt ekki sé það stórmannlegt
– að framsóknarmenn reyni nú að halda því fram að
allur vandi sjávarútvegsins sé niðurskurði í
þorskafla að kenna.
Við þurfum nú helst að ná efnahagslegum
stöðugleika svo vextir geti farið að lækka. Þess
vegna á ekki að gefa undir fótinn með álver eða
almennar skattalækkanir, sem einungis myndu
viðhalda væntingum um spennu á markaði og seinka
vaxtalækkunarferlinu. Síðan þurfum við að skapa
þjóðarsamstöðu um breytingar á kvótakerfinu sem
mæta hagsmunum hinna dreifðu byggða. Vonandi er
Framsókn til í þann leiðangur.
Er nóg gert með mótvægisaðgerðum?
BITBEIN Valgerður Sverrisdóttir spyr:
VALGERÐUR
SVERRISDÓTTIR
ÁRNI PÁLL
ÁRNASON
Byggðamálaráðherrann lét þau orð falla að hér
væri um stórkostlegustu mótvægisaðgerðir að
ræða sem nokkru sinni hefði verið gripið til á
Íslandi. Hann virðist einn um þá skoðun. Það er full ástæða til að muna að enginn flokk-
ur hefur staðið dyggari vörð um kvótakerfið en
Framsókn...
Rúllandi staksteinar
Almannatengslafélag Íslands var í
heimsókn hjá Morgunblaðsmönnum
fyrir skömmu. Styrmir Gunnarsson
ritstjóri ávarpaði hópinn en í máli
hans kom fram að hann hygðist
standa upp úr ritstjórastóli í október
næstkomandi. Ætli það standi þá
nokkuð steinn yfir
staksteini í
nóvember
næstkomandi?
Arnbjörg
dagskrár-
stjóri?
Reyndar voru
staksteinar
mjög krassandi í
gær en þar sagði
frá ólgu í Sjálfsstæðisflokknum þar
sem Arnbjörg Sveinsdóttir, formaður
þingflokksins, vildi geta ákveðið hve-
nær þingmenn flokksins tækju þátt í
umræðum á þingi og jafnvel stýrt því
hverjir tækju til máls. Átti að hafi
skorist í odda milli formannsins
og Ragnheiðar Ríkarðsdóttur sem
sætti sig ekki við slíkt fyrirkomu-
lag.
Arnbjörg eða andstaðan?
Þegar Ragnheiður var svo spurð
út í þessa ólgu sagði hún þetta
hreinasta bull og vissi ekki
hvaðan staksteinar hefðu
þetta. Hún hefði aldrei
háð neina rimmu við
Arnbjörgu um þessi
mál. „Ég myndi
ekki vera í flokki sem hefði slíkt
fyrirkomulag,“ sagði hún í samtali
við Fréttablaðið. Hún var hins vegar
hin hressasta með
umræðurnar á þingi
eftir að breytingar
voru gerðar á þing-
sköpum. Sagði hún
umræðuna snarpari
og skemmtilegri nú.
Mætti þá ekki segja
að það hafi verið
stjórnarandstaðan,
með málþófi sínu, en
ekki Arnbjörg sem
réði því hvað hún
fékk lítið að tala.
jse@frettabladid.is V
araformaður Sjálfstæðisflokksins hafði rétt fyrir sér í
gær þegar hún sagði að stjórnmálaflokkar eigi ekki að
stjórna starfi sínu í takt við skoðanakannanir. Stundum
þurfa stjórnmálamenn að gera áhlaup; taka ákvarðanir
sem þeir trúa að séu þjóð og kjósendum til heilla, ákvarð-
anir sem eru í samræmi við sannfæringu sína, þrátt fyrir að þær séu
jafnframt líklegar til óvinsælda. Þá er sannfæringin betri leiðarvísir
en skoðanakannanir.
Skoðanakannanir gefa mynd af ástandi og ná jafnvel að grípa
hugarvíl þeirra sem verið er að kanna. Þannig er hægt að nota kann-
anir til að fylgjast með því hvort kjósendur telji stjórnmálaflokka
vera á réttri leið eða rangri. Hvað stjórnmálamennirnir svo gera við
þær upplýsingar er þeirra sjálfra að ákveða. Skoðanakannanir geta
einnig verið prýðis staðfesting á því að innanhússmein stjórnmála-
flokka fara ekki fram hjá kjósendum.
Í borginni hafa þrír listar af fimm átt við mikil innanhússmein
og deilur. Hvort sem litið er til skoðanakönnunar Fréttablaðsins eða
Gallup frá því að borgarstjórnarmeirihlutinn sprakk, eru það sömu
þrír flokkarnir sem fá að gjalda þess í könnunum; Framsóknarflokk-
ur, Frjálsyndi flokkurinn og óháðir og Sjálfstæðisflokkur. Innan
sömu þriggja flokka er mikil barátta um næsta leiðtoga.
Það þarf ekki útlærða stjórnmálaspekinga til að átta sig á að kjós-
endur treysta síður stjórnmálaflokkum sem ekki hafa sín mál í lagi.
Kjósendur vilja ekki horfa upp á flokksdeilur líkt og geysuðu milli
Guðjóns Ólafs Jónssonar og Björns Inga Hrafnssonar. Þó svo aðeins
annar þeirra hafi verið í borgarmálunum var það sá sem þekktari
var og því munu þessar „persónulegu deilur“, eins og formaður
þeirra orðaði það á svo óskiljanlegan hátt, hafa áhrif á fylgi flokksins
í borginni. Þessar deilur höfðu ekkert með borgina að gera og lítið
með hver sagði hvað fyrir löngu liðnar kosningar. Hins vegar er ekki
gert ráð fyrir að Guðni verði lengi formaður og baráttan um sætið
hans er hafin.
Kjósendur vilja heldur ekki horfa upp á flokksdeilur og innan-
hússátök eins og áttu sér stað innan Sjálfstæðisflokksins í borginni.
Sjálfstæðisflokkurinn á enn eftir að sýna fram á að hann sé heill,
flokksdeilurnar séu niðurlagðar og fyrirgefnar. Það er annars vegar
„unga fólkið“ sem var í uppreisninni gegn Vilhjálmi. Nú er talað um
Gísla Martein og Hönnu Birnu gegn Vilhjálmi og Kjartani. Ekki er
gert ráð fyrir að Vilhjálmur endist lengi í pólitík og geta átökin innan
flokksins orðið enn harkalegri í kapphlaupinu um oddvitasætið.
Þá er klofningur innan F-listans aldeilis óleystur og verður svo út
kjörtímabilið. Sá klofningur nær út fyrir Reykjavík því ekki er það
einungis þannig að F-listinn í Reykjavík skiptist á milli meirihluta
og minnihluta í borgarstjórn, heldur tala núverandi og fyrrverandi
þingmenn frjálslyndra í kross. Nokkrir vilja eigna sér Ólaf F. með
húð og hári. Aðrir segja nýjan borgarstjóra ekkert tengjast flokkn-
um og vilja enga ábyrgð á honum taka. Flækjast málin allverulega
þegar núverandi formaður Frjálslynda flokksins og fyrrverandi for-
maður Nýs afls eru þeir sem tala þvers og kruss og eru lýsandi fyrir
enn frekari deilur innan flokksins.
Átök um stjórnmál og völd eru eðlileg innan hvers stjórnmála-
flokks. En leiðtogar og aðrir liðsmenn stjórnmálaflokkanna þriggja
ættu kannski að íhuga hvers vegna það eru Samfylking og Vinstri
græn sem ekki tapa á uppstokkuninni í Reykjavík. Það er ekki bara
að kjósendur séu mótfallnir nýjum meirihluta í Reykjavík og séu
að refsa Sjálfstæðisflokki og Frjálslynda flokknum fyrir að mynda
nýjan meirihluta.
Vindar blása í allar áttir í stjórnmálum:
Kuldasamur vetur
SVANBORG SIGMARSDÓTTIR SKRIFAR