Fréttablaðið - 13.02.2008, Blaðsíða 9

H A U S
MARKAÐURINN 9MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRÚAR 2008
Ú T T E K T
T R E N G J A S Ö G U
1 9 8 0
Jarðstöðin Skyggnir kemur til sög-
unnar og fóru þá samtöl til útlanda
um gervihnött. Þá var fyrst hægt að
hringja beint til annarra landa.
1 9 9 4
Nýr sæstrengur, Cantat-3, tekinn
í notkun. Hann liggur þvert yfir
Atlantshafið, frá Evrópu til Ameríku,
en grein frá honum tengist Íslandi. Um
hann fer mikill gagnaflutningur, en
hann heyrir brátt sögunni til.
2 0 0 4
Farice 1 tekinn í notkun. Hann jók
til muna gagnaflutninga til og frá
landinu.
2 0 0 9
Stefnt er að því að Danice verði
tekinn í notkun. Með því eykst bæði
fjarskiptaöryggi auk þess sem flutn-
ingsgeta eykst til muna. Sumir segja
að þessi nýi strengur sé forsenda fyrir
því að hingað komi netþjónabú.
F R A M T Í Ð I N
Í náinni framtíð verður einnig tengdur
við landið strengur Grænlendinga auk
þess sem strengur Hibernia Atlantic
verður hugsanlega lagður hingað frá
Írlandi.
BJARNI ÞOR-
VARÐARSON
Við förum eftir
samkeppnis -
landslaginu og
hvernig gengur
að fá netþjóna-
búin til landsins
og hvaða teng-
ingar þau kalla á.
starfsmenn þar verði á annað hundrað og
búið geti orðið meðal þeirra tuttugu stærstu
í heiminum. Hugmyndin er að það taki til
starfa um næstu áramót.
Einnig hafa aðilar frá netrisanum Yahoo
komið hingað til lands til að kynna sér mögu-
leikana. Þá hafa enn fleiri erlendir aðilar leit-
að hófanna hér um starfsemi. Þórður Hilm-
arsson, framkvæmdastjóri Fjárfestingastofu
Íslands, staðfestir það, en vill ekki gefa upp
hverjir hafi sýnt því áhuga.
„Áhuginn á þessu er alveg gríðarlegur úti
í heimi. Ég er ekki í nokkrum vafa um það
að það eiga eftir að koma hingað fleiri net-
þjónabú. Viðræður eru hafnar en það er ekk-
ert naglfast. En við erum að ræða við fleiri
en einn aðila. Það er hins vegar óvíst hvenær
því lýkur, við höfum okkar áætlanir um
það. Fyrsta netþjónabúið er að fara í rekst-
ur eftir ár. Við erum nú nokkuð bjartsýnir á
að næsta bú geti hafið starfsemi hér innan
tveggja ára,“ segir Guðmundur Gunnarsson
hjá Farice.
Hann segir að Grænlandsumferðin verði
flutt til Evrópu, samið hafi verið um það. En
það sé ekki teljandi umferð, enda séu Græn-
lendingar fáir.
BÆTT STAÐA HÁSKÓLANNA
Rannsókna- og háskólanetið (RHnet) hefur
verið á Cantat. Guðmundur Gunnarsson segir
flest benda til þess að RHnetið verði komið
á Farice innan skamms. „Þá fá þeir verulega
svera pípu til útlanda. Það hefur kannski stað-
ið þeim eitthvað fyrir þrifum, að geta tekið
þátt í rannsóknarstörfum og slíku. Það er
sjálfsagt að nýta leiðirnar. Það er nóg pláss
hjá okkur ennþá.“
Fram hefur komið í fjölmiðlum að kostnað-
ur Rannsókna- og háskólanets Íslands af net-
tengingum myndi sexfaldast yrðu samböndin
færð yfir á Farice-strenginn.
Í bréfi sem Maríus Ólafsson, netstjóri
RHnets, sendi frá sér fyrir nokkrum mán-
uðum kemur fram að heildarvelta RHnets sé
38 milljónir króna á ári. Yrðu tengingarnar
færðar yfir á Farice myndi kostnaður við net-
tengingar einar og sér nema hátt í 180 miljón-
um króna.
Jón Ingi Einarsson, framkvæmdastjóri
RHnets, vill lítið tjá sig um þetta en segir að
nú virðist vilji stjórnvalda til þess að greiða
leið RHnetsins vera ríkari en áður.
LANGTÍMAFJÁRFESTINGAR
„Fjárfestingin er milli sex og sjö milljarð-
ar króna og það eru eigendur Farice sem
borga, en svo verður það líka lánsfé,“ segir
Guðmundur um nýja strenginn.
Bjarni Þorvarðarson, forstjóri Hibernia
Atlantic, gerir ráð fyrir að sæstrengur frá Ír-
landi og hingað til lands kosti um 50 milljón-
ir Bandaríkjadala, þegar hann verður lagður.
Það nemur um 3,4 milljörðum króna.
Á sínum tíma kostaði Farice 1 þrjá og hálf-
an til fjóra milljarða króna. „Hann hefur að-
eins verið greiddur með almennri umferð.
Við erum fá hér, svo notkunin hefur ekki
verið mikil,“ segir Guðmundur Gunnarsson
hjá Farice.
„Fjárfestingin í Danice hefur þau áhrif í
fyrsta lagi að við erum að fara að selja þess-
um netþjónabúum umferð. Það hefur þau
áhrif til lengri tíma að almenn umferð verð-
ur ódýrari. Umferð fyrir okkur almenning
kostar minna eða almennir notendur fá meira
gagnamagn fyrir sama verð. Ég legg áherslu
á að það er ekki hægt að líta á þetta sem
verkefni sem eigi að borga sig upp á tveimur
til þremur árum, þetta er langtímafjárfest-
ing. Þetta er eins og hver annar þjóðvegur.
Þetta er þjóðvegur fyrir þessa umferð til út-
landa. Ef hann er ekki í lagi þá er þjóðfélagið
bara á hliðinni,“ segir Guðmundur.
MIKLIR HAGSMUNIR
Áður en ákveðið var að ráðast í lagningu
Danice-strengsins komst ráðgjafarfyrirtækið
ParX að því að þjóðhagslegt tap af ótryggum
netsamböndum Íslands við umheiminn gæti
numið hátt í 30 milljörðum króna á örfá-
um árum. Því yrði að ráðast í nýjan streng.
Líklega væru ekki nema
um átta ár eftir af líftíma
Cantat-strengsins. Eftir
það yrði fátt um varasam-
bönd ef Farice bilaði.
Skýrsluhöfundar sögðu
að öryggi fjarskiptaum-
ferðar á netinu til og frá
landinu væri ekki nóg. Til
að menn gætu treyst sam-
böndum mætti sambands-
rof ekki vara lengur en
fimm mínútur á ári. Svo
er ekki nú, og sögðu þeir
mörg tækifæri glatast sem
sækja mætti með örugg-
ari tengingum. Þar mætti
nefna fjármálaþjónustu,
heilbrigðisþjónustu og líf-
tækni, fjarskiptaþjónustu,
framleiðslu og viðskipta-
kerfi, umsýslu rafrænna
viðskiptakerfa, rekstur
gagnabanka og ýmislegt
fleira.
HVERJIR HAGNAST?
Ljóst er að þjóðarbúið allt
hagnast af því að fjar-
skiptasambönd Íslands við
umheiminn séu trygg. Þá
hefur ítrekað verið bent
á að rekstur ýmiss konar
netþjónabúa yrði góð við-
bót við aðra atvinnustarf-
semi hérlendis. Fjöldi
nýrra starfa gæti orðið
til. Ýmis fjölþjóðleg fyr-
irtæki hafa sýnt því áhuga
á að koma hingað með sína
starfsemi auk þess sem
Markaðnum er kunnugt
um nokkra innlenda aðila
sem hyggjast róa á svip-
uð mið.
En hvers vegna skyldu
netþjónabúin vilja koma
hingað? Ekki síst í ljósi
þess að sambönd hér hafa
reynst ótrygg undanfarin
ár.
Jón Ingi Einarsson hjá RHneti hefur bent
á að til þess að fullnægja ítrustu kröfum net-
þjónabúa þurfi að liggja héðan tveir strengir
til vesturs og aðrir tveir til austurs.
Guðmundur Gunnarsson, hjá Farice, full-
yrðir hins vegar að með Danice verði nægt
fjarskiptaöryggi fyrir net-
þjónabúin.
Einnig hefur verið bent á að
hér geti þessi fyrirtæki feng-
ið aðgang að ódýrri raforku. Á
heitari stöðum heimsins fari
mikill hluti þeirrar orku sem
netþjónabú nota til kælingar.
Sá kostnaður yrði umtalsvert
minni hér.
Netþjónabú nota töluvert af
raforku, þó lítið í samanburði
við álver, en fram hefur komið
að orkufyrirtækin vilji gjarn-
an beina viðskiptum sínum
í þessa átt; auglýsa „græna
orku“ fyrir þessa starfsemi.
Þá sé hátt menntastig hér á
landi og erlend fyrirtæki gætu fundið hæft
starfsfólk hér. Á móti hafa viðmælendur
Markaðarins bent á að þótt tölvurnar sjálf-
ar yrðu geymdar hér á landi gætu erlend
fyrirtæki stýrt þeim að utan. Ekki sé því
gefið að tugir eða hundruð háskólamenntaðs
fólks starfi við öll netþjónabú. Í sumum til-
vikum þyrfti ef til vill einungis starfsfólk til
að tryggja að kveikt væri á tölvunum.
fimm ár
ýjum streng eftir fimm ár. Forstjóri
íkið við svo búið. Ingimar Karl
CE
NÚVERANDI OG VÆNTANLEGIR FJARSKIPTA-
STRENGIR
Farice 1 er í sameiginlegri eigu íslenskra og
færeyskra aðila. Færeyingar eiga fimmtung,
en Íslendingar rest. Þrjú íslensk orkufyrirtæki,
Orkuveita Reykjavíkur, Landsvirkjun og Hitaveita
Suðurnesja, eiga nú sameiginlega stærstan hlut
í félaginu, en gengið var frá því fyrir jól.
Farice hefur ákveðið að leggja nýjan sæstreng,
Danice, héðan og til Danmerkur. Hvert orkufyrir-
tæki um sig samdi um þátttöku í verkefninu fyrir
áramót, og mun hvert fyrir sig ætla að leggja 500
milljóna króna hlutafé til verksins. Aðrir eigend-
ur eru Síminn, Vodafone og íslenska ríkið.
Canat 3, sæstrengurinn sem einn þjónaði
Íslandi í tíu ár, er nú í meirihlutaeigu indverska
landssímans, en hann var áður að mestu í eigu
kanadíska fyrirtækisins TeleGlobe. Einnig eiga
fleiri fyrirtæki, þar á meðal Vodafone, hlut í
strengnum.
Þá stendur Tele Grönland nú í því að leggja
streng frá Nýfundnalandi til Grænlands. Sá
strengur verður svo lagður áfram hingað til
lands, svo Grænlendingar komist einnig í sam-
band Evrópumegin.
Fyrirtæki Kenneth Peterson, Hibernia Atlantic,
hefur einnig áformað að leggja hingað streng.
Þær fyrirætlanir eru í undirbúningi en óvíst er
hvenær sá strengur verður lagður.
E I G E N D U R S T R E N G J A
80% Hitaveita Suðurnesja hf.
Landsvirkjun
Orkuveita Reykjavíkur
Íslenska ríkið
Skipti hf.
Vodafone
20% Færeyski landsíminn
Kall p/f (FO)
H L U T H A F A R Í F A R I C E :
Rottugangur í óbyggðum Norður-Skotlands hefur orðið
til þess að netsamband Íslendinga við umheiminn
hefur rofnað. Farice-sæstrengurinn liggur frá landinu
um Færeyjar og kemur á land í Castletown í Norður-
Skotlandi. Þaðan liggur ljósleiðari til Edinborgar. Flestar
bilanirnar hafa orðið við framkvæmdir við járnbrautar-
brú en einu sinni var sambandslaust um þá leið í þrjá
sólarhringa vegna bilunar þar.
Þá hefur sambandið líka rofnað vegna rottugangs.
Hluti ljósleiðarans liggur um afskekkt hérað. Þar komust
rottur að strengnum og nöguðu sig í gegnum ljósleið-
arann. Síðan var leiðarinn brynvarinn til að hlífa honum
við meindýrum.
Guðmundur
Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Farice,
segir að frá því að
strengurinn var tvö-
faldaður frá land-
tökustað í Skotlandi,
hafi Ísland ekki orðið
sambandslaust.
N A G D Ý R A F Ó Ð U R ?
ORSÖK SAMBANDSSLITA Dæmi eru um að rottur hafi
orðið til þess að Ísland varð sambandslaust við umheim-
inn, þegar þær nöguðu sig í gegnum ljósleiðarastreng í
Skotlandi. Hann var brynvarinn vegna þessa.