Fréttablaðið - 20.02.2008, Blaðsíða 18

18 20. febrúar 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Þaulsetinn forseti
Fidel Castro Kúbuforseti er sestur í
helgan stein eftir 49 ára valdasetu.
Biðin eftir að hann kveddi hefur
verið löng og dýr, eins og Þorvaldur
Gylfason benti á í grein í Fréttablað-
inu fyrir réttum þremur árum. „Ætli
Reykjavíkurflugvöllur verði ekki loks-
ins fluttur burt úr Vatnsmýrinni,
þegar samgönguráðuneytið
fær nýjan húsbónda? Og
ætli Íslendingar sæki ekki
loksins um inngöngu í Evr-
ópusambandið, þegar
Sjálfstæðisflokkurinn
skiptir um formann?
Hvað af þessu
þrennu skyldi nú
gerast fyrst?“ spurði
Þorvaldur þá. Það er
skemmtileg tilviljun
að í sömu mund og Kastró dregur sig
í hlé eru einmitt Evrópumál og Vatns-
mýrin ofarlega á baugi á Íslandi.
Viva el aeropuerto
Ísland hefur þó ekki sótt um aðild
að ESB. Það eina sem nýr formaður
Sjálfstæðisflokksins hefur gefið út
um ESB er að áfram verði fylgst
með þróun mála. Það þýðir
væntanlega að Geir sé opinn
fyrir hugmyndinni – að minnsta
kosti ekki afhuga henni. Aftur á
móti sá Þorvaldur ekki fyrir að
í borgarstjórastól settist
maður sem er álíka
opinn fyrir flutningi
Reykjavíkurflug-
vallar og Kastró
fyrir lýðræði og
markaðsbúskap.
Virðing
Karl V. Matthíasson, þingmaður
Samfylkingarinnar, beindi fyrirspurn
til Björgvins G. Sigurðssonar, flokks-
bróður síns og viðskiptaráðherra, um
Evrópumál í gær í tilefni af yfirlýsing-
um Jóns Ásgeirs Jóhannessonar um
gjaldeyrismál um síðustu helgi.
„Já,“ svaraði Björgvin. „Þetta
voru mjög athyglisverð ummæli
hjá háttvirtum stjórnarformanni
Baugs um helgina.“ Viðskipta-
ráðherra ber greinilega djúpa
virðingu fyrir Jóni Ásgeir, því
ekki kveða þingsköp á
um að aðrir en þing-
menn séu ávarpaðir
háttvirtir í pontu á
Alþingi – ekki einu
sinni stjórnarformenn.
bergsteinn@frettabladid.is
Tvær af fyrstu ferðum mínum sem utanríkisráð-
herra á erlenda grundu voru til
Afríku annars vegar og Mið-
Austurlanda hins vegar.
Ástæðan var sú að stjórnarsátt-
máli ríkisstjórnarinnar kveður
á um að nýir hornsteinar
íslenskrar utanríkisstefnu séu
mannréttindi, þróunarsamvinna
og friðsamleg lausn deilumála,
auk þess sem ríkisstjórnin
harmaði þar stríðsreksturinn í
Írak. Í arf frá fyrri ríkisstjórn-
um fengum við það verkefni að
leiða til lykta með sóma fram-
boð Íslands til öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna, auk þess
sem Ísland fer nú með forystu-
hlutverk fyrir Norðurlönd og
Eystrasaltsríki í Alþjóðabankan-
um. Andspænis slíkum verkefn-
um dugir ekki annað en að
kynnast frá fyrstu hendi
aðstæðum og bakgrunni
brýnustu úrlausnarefna þessara
alþjóðastofnana, bakgrunni
þeirra mála sem stöðugt eru þar
efst á dagskrá.
Í ferðinni til Mið-Austurlanda
kynnti ég mér sérstaklega
aðstæður flóttamanna frá Írak
sem þá var talið að væru tvær
milljónir, einkum í Jórdaníu og
Sýrlandi. Í framhaldinu ákvað
Ísland sérstakt fjárframlag til
stuðnings þess að írösk flótta-
börn kæmust í skóla en móttaka
flóttamanna frá Írak var einnig
skoðuð. Þá samþykkti ríkis-
stjórnin í kjölfar ferðarinnar
aðgerðaáætlun Íslands um Mið-
Austurlönd sem felur m.a. í sér
stóraukin framlög til alþjóða-
stofnana og frjálsra félagasam-
taka í Palestínu og aukna
þátttöku Íslands í friðargæslu-
verkefnum Sameinuðu þjóðanna
á svæðinu. Þannig er Íslending-
ur nú kominn til starfa í
Líbanon fyrir UNWRA flótta-
mannaaðstoð SÞ fyrir Palestínu-
menn og brátt fer jafnréttissér-
fræðingur til Sýrlands til að
starfa þar að málefnum flótta-
manna frá Írak.
Staða stríðandi fylkinga
Mið-Austurlönd eru púðurtunna
heimsins og enginn getur lokað
augum fyrir mikilvægi þess að
deilan um hernumdu svæðin fái
varanlega úrlausn. Formlegt
friðarferli hófst í Annapolis í
nóvember en það hefur enn ekki
leitt til stillu á svæðinu, þvert á
móti hefur ástandið versnað. Það
eru vonbrigði að Ísraelsmenn
hafi ekki linað tökin á hernumdu
svæðunum. Í símtali við Tzipi
Livni utanríkisráðherra Ísraels
fyrir nokkrum dögum lýsti ég
sérstaklega áhyggjum af þeirri
hörku sem sýnd er almennum
borgurum á Gaza ströndinni. Að
sama skapi verður að fordæma
auknar eldflaugaárásir frá Gaza
sem bitna á almennum borgurum
í Ísrael.
Hvað þarf til að skapa trúverðugt
friðarferli?
Alþjóðasamfélagið hefur lært
af friðarumleitunum síðustu
ára meðal annars á Írlandi og í
Líberíu að forsenda árangurs er
stuðningur borgaralegs samfé-
lags og aðkoma fleiri en
hefðbundinna pólitískra
leiðtoga að samningaborði.
Aðeins þannig nær hið pólitíska
umboð að vera nægilega sterkt
til að samningar haldi og aðeins
þannig komast þau málefni til
umræðu sem breikkað geta
myndina og opnað glufur.
Ályktun öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna nr. 1325 frá árinu
2000 fjallar um nauðsyn
aðkomu kvenna að því að skapa
frið og öryggi í aðildarríkjum
og alþjóðasamfélagi. Sú ályktun
var samþykkt á grundvelli
reynsluraka sem sanna að með
aukinni þátttöku kvenna næst
meiri árangur. Ísland hefur
gert ályktun 1325 að áherslu-
máli í framboði sínu til öryggis-
ráðsins.
Friðarráð ísraelskra og palest-
ínskra kvenna
Á fundi í Betlehem í sumar
kynntist ég friðarráði palest-
ínskra og ísraelskra kvenna er
kallast International Women´s
Commission for a Just and
Sustainable Palestinian-Israeli
Peace þar sem áhrifakonur frá
Palestínu, Ísrael og ýmsum
aðildarríkjum Sameinuðu
þjóðanna taka þátt. Friðarráðið
starfar undir verndarvæng
UNIFEM og nokkrir kvenleið-
togar, eins og forseti Finnlands,
forseti Líberíu og forsætisráð-
herra Nýja-Sjálands eru einnig
heiðursfélagar. Í kjölfar ferðar
minnar varð ég þess heiðurs
aðnjótandi að bætast í þennan
hóp.
Konurnar innan IWC eru
málsmetandi innan sinna
samfélaga og hafa unnið að
friði, margar um áratuga skeið.
Þær gerðu það sem bræðrum
þeirra hefur ekki tekist; þær
settust niður, tóku helstu
ágreiningsmálin í deilum Ísraels
og Palestínumanna fyrir, lið
fyrir lið og náðu að lokum
samkomulagi innan síns hóps
um nær öll atriðin. Þær sögðu
mér að ekki hafi gengið þrauta-
laust að ná samningum. Þetta
sýni hins vegar að til séu leiðir
til úrlausnar auk þess sem þær
vona að reynsla þeirra og
þekking komi að notum í
samningaferlinu.
Ég vil beita mér fyrir því að
rödd þessara kvenna fái
hljómgrunn á alþjóðavettvangi
og hef þegar talað máli þeirra á
grundvelli ályktunar öryggis-
ráðsins númer 1325. Helsta
áskorunin felst í að finna
raunhæfar leiðir til að þetta geti
orðið að veruleika. Alþjóðasam-
félagið er aðili að friðarferlinu,
t.d. í gegnum öryggisráð SÞ,
sem gæti, ef viljinn er fyrir
hendi, auðveldað aðkomu IWC.
Fulltrúar IWC, Anat Sara-
gusti, sjónvarpsfréttakona frá
Ísrael, og Maha Abu-Dayyeh
Shamas, baráttukona fyrir
auknum réttindum kvenna í
Palestínu, eru staddar hér á
landi í boði utanríkisráðuneytis-
ins og halda fyrirlestur á Grand
Hótel Reykjavík í hádeginu í
dag. Hvet ég sem flesta til að
mæta og kynna sér starfsemi
þessara samtaka og fá upplýs-
ingar um ástandið á hernumdu
svæðunum og í Ísrael frá fyrstu
hendi.
Höfundur er utanríkisráðherra.
Friður í krafti kvenna
Konurnar innan IWC eru
málsmetandi innan sinna sam-
félaga og hafa unnið að friði,
margar um áratuga skeið. Þær
gerðu það sem bræðrum þeirra
hefur ekki tekist; þær settust
niður, tóku helstu ágrein-
ingsmálin í deilum Ísraels og
Palestínumanna fyrir, lið fyrir
lið og náðu að lokum sam-
komulagi innan síns hóps um
nær öll atriðin.
Í DAG |
INGIBJÖRG SÓLRÚN GÍSLADÓTTIR
Mið-Austurlönd
Auglýsingasími
– Mest lesið
V
andamálaleysið hrjáir okkur ekki, glaða eyjarskeggja:
okkur er lagið að gera smámál að stórum, okkur lætur
það betur en að einhenda okkur á hin stóru mál og leysa
þau. Við blásum upp tittlingaskítinn svo hann freyði.
Í þriggja ára áætlun nýja-gamla meirihlutans í
Reykjavík sem kynntur var í gær var lögð rík áhersla á bættar
almenningssamgöngur: öryrkjar, gamalt fólk – fyrirgefið – eldri
borgarar, börn, unglingar og framhaldsskólafólk fá frítt með
Strætó svo endalausum sendiferðum linni um hina víðlendu stór-
borg, Reykjavík.
En þá kemur babb í bátinn: nú skal gefa út skírteini fyrir njót-
endur Strætó. Ekki viljum við að öryrkjar úr nálægum byggð-
arlögum stelist með strætó, hvað þá eldra fólk, að ekki sé talað
um krakkana. Ný skilríki fyrir þúsundir fríkúnna Strætó. Og þá
eykst vandi vor: ekki má gefa út skírteini fyrir börn nema for-
ráðamenn samþykki segir Persónuvernd, öryrkjar og eldri borg-
arar sleppa: en skírteini skulu þeir fá – annars gætu einhverjir
dónar snuðað Strætó um fargjaldið.
Víst hafa lýðheilsumenn áhyggjur af því að fríkeyrsluliðið
hætti að hreyfa sig: aki bara með strætó í stað þess að fara á
tveimur jafnfljótum. Heyrst hafa raddir frá foreldrum sem ótt-
ast að börn leggist í salíbunur sér til skemmtunar – eftirlitslaus
með símana sína, kanni nýjar lendur og endi hnípin á stoppistöð
í ókunnu hverfi.
Þessi vandi er stór og sveitarstjórnarmenn verða að finna á
honum skjóta lausn.Hvernig ætli þeir beri sig að á Akureyri eða
Selfossi? Svona má gera úlfalda úr mýflugu og skipa til starfans
nokkrar nefndir.
Fríar almenningssamgöngur eru óhjákvæmilegar til að skera
Reykvíkinga niður úr snöru svimandi kostnaðar við þenslu
umferðarmannvirkja. Fyrsta skrefið er að fella niður öll fargjöld
í strætó og hefja stórsókn gegn sóunarstefnu sem felst í enda-
lausum byggingum og viðhaldi undir bílaflota þjóðarinnar á þétt-
býlustu stöðum. Flæmi bílastæða kostar eigendur og rekstrar-
aðila offjár: milljón bílastæði í Reykjavík eru ekki ókeypis. Þeir
sem leggja fákum sínum daglangt við vinnustaði verða að borga
fyrir stallinn. Við getum ekki lagt dýrmæt stór landflæmi milli
húsa undir bílastæði. Og við verðum að huga að almenningsfar-
artækjum sem skila fólki um Suðvesturhornið á hreinan máta og
öruggan.
Því er tillaga tólf þingmanna um nýja könnun á léttlestum og
hraðlest frá nyrstu byggð til hinnar syðstu tímabær. Þar er litið
til framfara meðan hin smáu vandamál við frískírteini Strætó
eru hentug sem spaug, fáránlegir brandarar til að stytta okkur
stundir við vinnulok.
Veltum okkur upp úr smámunum.
Hvernig á ekki að
lappa upp á Strætó
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON SKRIFAR