Fréttablaðið - 20.02.2008, Blaðsíða 8

MARKAÐURINN 20. FEBRÚAR 2008 MIÐVIKUDAGUR8
Ú T T E K T
S T I K L U R *
1 9 9 2
Gengisskráningarvísitalan
samsett af ECU (18%), USD
(76%) og JPY (6%).
1 9 9 3
Millibankamarkaður með
gjaldeyri stofnaður.
Viðskipti fóru fram á skráning-
arfundum í Seðlabankanum.
1 9 9 5
Vikmörk víkkuð í 6%.
Gengisskráningarvoginni
breytt og hlutfall mynta endur-
speglaði hlut viðskiptaland-
anna.
1 9 9 7
Gengisskráningarfundir lagðir
af. Gjaldeyrismarkaður fyrir
viðskipti kl. 9.15- 16.00 hvern
viðskiptadag tók til starfa.
2 0 0 0
Vikmörk víkkuð í 9%.
2 8 . M A R S 2 0 0 1
Seðlabankinn tók upp verð-
bólgumarkmið. Vikmörk krón-
unnar formlega afnumin.
* Heimild: Seðlabankinn
R
ætt var um stöðu gjaldmiðilsins á
nýafstöðnu Viðskiptaþingi. Meðal
helstu niðurstaðna þar, bæði hjá
flestum frummælendum og í pall-
borðsumræðum, var að óhjákvæmi-
legt væri að Íslendingar myndu notast við
krónuna næstu árin þótt tæknilega mögu-
legt sé að taka upp evru, eins og fram kom
í máli Richards Portes, prófessors við Lond-
on School of Econ-
omics.
Hins vegar er
ljóst að vilji nú-
verandi stjórn-
valda stendur ekki
til þess; hvorki til
að hefja aðildarvið-
ræður við Evrópu-
sambandið á þess-
um tímapunkti né
að taka evru upp
einhliða.
Íslenskir bankar
eru hins vegar orðn-
ir mjög stórir miðað
við íslenskt efnahagslíf og spurningar hafa
vaknað um hvort þeir eigi sér framtíð hér á
landi að óbreyttu.
Einnig velta menn fyrir sér burðum Seðla-
bankans til að styðja við bankana.
KRÓNAN ENN UM SINN
Íslendingar verða því að sætta sig við krón-
una næstu árin, enda má ætla óhjákvæmilegt
annað en að hún verði hér gjaldmiðlill, jafn-
vel allan komandi áratug.
Jurgen Stark, stjórnarmaður í Evrópska
seðlabankanum, sá í ræðu sinni á Viðskipta-
þingi alla meinbugi á einhliða upptöku evr-
unnar. Íslendingar nytu seint stuðnings Evr-
ópska seðlabankans, stigju þeir einhliða
skref. Þá sagði Percy Westerlund, sendiherra
Evrópusambandsins gagnvart Íslandi, að Ís-
lendingar kynnu beinlínis að baka sér óvild
sambandsins með slíkum æfingum.
Þó hefur verið bent á ýmsa kosti við að taka
upp evruna einhliða, til dæmis að öll gengis-
áhætta væri frá og vextir myndu lækka. En
einnig að á því séu gallar. Við þyrftum að
kaupa allar okkar evrur og fórna sjálfstæðri
peningastefnu, svo nokkuð sé nefnt.
Ljóst var af umræðum á Viðskiptaþinginu
að upptaka evru væri stærra mál en að líta
mætti á það sem skammtímalausn á tíma-
bundnum vandamálum í efnahagsmálunum.
KRÓNAN LEIKSOPPUR YTRI AFLA
En hvers vegna öll þessi umræða um evru?
Meðal þess sem hæst hefur borið er sá óstöð-
ugleiki sem fylgir krónunni, ekki síst með
vaxandi flæði fjármagns, auknum utanríkis-
viðskiptum og útrás íslenskra fyrirtækja.
Arnór Sighvatsson, aðalhagfræðingur
Seðlabankans, sagði í grein í Fjármálatíð-
indum í fyrra, að eftir því sem leyst væri
úr fjármagnshöftum um allan heim „verð-
ur peningastefna hvers lands í ríkari mæli
leiksoppur afla sem standa utan áhrifasviðs
hennar“.
Gengissveiflur hafa enda verið töluverðar
frá því að flotgengisstefna var tekin upp árið
2001.
Sé miðað við gengi Bandaríkjadals hefur
verðið á honum farið frá rúmum 58 krónum
og upp fyrir 110 krónur á þessum tíma. Það
þykir mörgum drjúg sveifla.
Áður var fylgt fastgengisstefnu, en ekki
er hægt að segja að stöðugleikinn hafi verið
alger. Margir minnast einnig tíðra gengisfell-
inga fortíðar.
Friðrik Már Baldursson, prófessor við Há-
skólann í Reykjavík, bendir á að stýrivextir
Seðlabankans séu í raun eina tæki hans til að
hafa áhrif á verðlag. Því sé beitt til að reyna
að halda verðbólgu í skefjum. Þetta markmið
verði að hafa forgang á allt annað, hvort sem
það sé atvinnuástand eða gengi krónunnar.
AFBORGUNIN AF BÍLALÁNINU
Útflutningsfyrirtæki og raunar aðrir hafa
mikið kvartað undan óstöðugleikanum.
Krónan kallar á reglulega jarðskjálfta
Krónan nær aldrei fullkomnum stöðugleika að mati viðmælenda Markaðarins. Það sé í eðli smárrar myntar að
sveiflast. Ná megi meira jafnvægi, en bent er á að stöndugri gjaldmiðlar sveiflist einnig. Kallað er eftir endurskoðun
á peningastefnu Seðlabankans. Viðhorf stjórnmálamanna til þess eru mismunandi. Lektor við Háskólann í Reykjavík
telur að strax eigi að grípa til aðgerða til að auka gjaldeyrisforðann. Ingimar Karl Helgason fór yfir málið.
G J A L D E Y R I S F O R Ð I N N
Gjaldeyrisforði Seðlabankans nemur nú ríflega
174 milljörðum króna. Bankinn skilgreinir gjald-
eyrisforðann sem eignir í erlendum gjaldmiðlum
sem eru aðgengilegar með litlum fyrirvara. Forðinn
samanstendur af gulli, sérstökum dráttarréttindum
og gjaldeyrisstöðu við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn og
erlendum innstæðum auk erlendra markaðsverðbréfa.
Því má velta fyrir sér hvort þetta geti orðið erfitt, ef
fleiri en einn banki á í vandræðum og hafa má í huga
að hluti Norðurlanda er í Evrópusambandinu, en
aðeins Finnar nota evru.