Fréttablaðið - 27.02.2008, Blaðsíða 12

MARKAÐURINN 27. FEBRÚAR 2008 MIÐVIKUDAGUR12
H É Ð A N O G Þ A Ð A N
O R K A O G I Ð N A Ð U R
L A N D B Ú N A Ð U R
Björgvin Guðmundsson
skrifar
„Við vonumst auðvitað til þess, því við höfum trú
á bókinni, að sem mest af því sem þarna kemur
fram náist í gegn,“ sagði Ragnar Árnason hagfræði-
prófessor þegar hann kynnti nýútkomna bók, Skatta-
lækkanir til kjarabóta, fyrir Pétri Blöndal, alþingis-
manni og formanni efnahags- og skattanefndar Al-
þingis, í fyrradag.
Það er Rannsóknamiðstöð um samfélags- og efna-
hagsmál sem gefur bókina út, sem er í ritstjórn
Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar prófessors
og Tryggva Þórs Herbertssonar, forstjóra Aska
Capital.
„Þetta er gagnmerkt rit um þann ábata sem þjóð-
félög geta fengið af því að lækka skatta,“ sagði
Tryggvi Þór. Tvær greinar eru fræðilegs eðlis, önnur
eftir nóbelsverðlaunahafann Edward C. Prescott og
aðstoðarkonu hans og hin eftir Ragnar Árnason.
Tryggvi segir aðrar greinar lýsa raunverulegum að-
stæðum. Ragnar segir að allir höfundar séu doktorar
í sinni fræðigrein, fimm prófessorar og þrír for-
stöðumenn alþjóðlegra rannsóknarstofnana.
„Allir þessir menn vekja athygli á því að frá
þeirra sjónarhorni eru tekjuskattar, sérstaklega
stigvaxandi tekjuskattar, stór áhrifavaldur um það
vinnuframlag sem fólk kýs að inna af hendi yfir
ævina. Þar með dregur úr vinnuframlaginu og um
leið þjóðarframleiðslunni. Þar með er minna til
skiptanna. Þetta er skuggahliðin á skattakerfinu
sem má aldrei gleymast, jafnvel þótt við ímyndum
okkur að skatturinn sé notaður í góðum tilgangi,“ út-
skýrir Ragnar.
„Þessi bók er örugglega gott innlegg í þá umræðu
sem við eigum alla daga í efnahags- og skattanefnd.
Þar leggjum við að sjálfsögðu þann ramma sem at-
vinnulífið og einstaklingar búa við, aðalrammann
sem er skattheimtan. Ég kalla það aðalrammann því
skattheimtan er afar mikilvægt tæki í samskiptum
borgaranna. Til dæmis er skattheimta fyrirtækja
veigamesti þátturinn í ákvörðun um staðsetningu,“
sagði Pétur Blöndal þegar hann tók við fyrsta ein-
taki bókarinnar.
„Menn þurfa að vera meðvitaðir um það að skatt-
stofninn er eins og klár. Ef við klyfjum klárinn
of mikið með grjóti eða heyi eða hverju sem er,
verður hann meira og meira hægfara. Þegar hann
er kominn með mörg tonn á bakið þá stoppar
hann,“ sagði Pétur. „Það er svipað með atvinnulífið.
Þegar byrðarnar eru léttar er klárinn galvaskur
og hleypur um allt og dregur allt þjóðfélagið með
sér. Ef hlaðið er of mikið á hann kiknar hann undan
byrðinni. Það að efla atvinnulífið er um leið lífs-
kjarabót fyrir launþegana, sem geta þá fengið hærri
laun og þar af leiðandi borgað hærri skatta og þurfa
ekki eins mikið af bótum. Allt hangir þetta saman.
Það er mjög mikilvægt að menn átti sig á því hvar
hámarkið á Laffer-kúrfunni sé og passi sig að vera
fyrir neðan það.“
„Ég vek athygli á því að það eru athuganir í gangi
til að meta þessa svokölluðu Laffer-kúrfu betur hér
á Íslandi. Það litla sem við höfum séð af niðurstöð-
um úr því er það að við séum yfir hámarki varðandi
tekjuskatt í það minnsta einstaklinga og sennilega
fyrirtækja líka. Enda hefur verið ákveðið að lækka
skatt á fyrirtæki og tekjuskattar einstaklinga hafa
lækkað,“ sagði Ragnar.
„Punkturinn er kannski ekki bara sá hvar þetta
hámark er heldur að við viljum aldrei nokkru sinni
fara yfir hámarkið. Ekki einu sinni nálgast það. Það
er ekki þar með sagt, þótt við höfum ekki hámark-
að skatttekjur ríkissjóðs, að við séum ekki með rétta
skattheimtu. Alls ekki. Allir skattar, alveg frá núlli
og upp úr, hafa áhrif á vilja og fúsleika fólks til að
vinna og þar með á það sem framleitt er í landinu,“
bætti hann við.
Ragnar vakti líka athygli á því í þessu samhengi
að hámarkið á Laffer-kúrfunni hefði örugglega
lækkað vegna heimsvæðingarinnar. „Allir skatt-
stofnar í dag eru orðnir kvikari en þeir voru. Ekki
bara fyrirtæki heldur jafnvel einstaklingar færa
búsetu, skattfang, milli landa með tilliti til skatta.
Þetta hefur færst í aukana og eykst örugglega í
framtíðinni. Þetta tengist skattasamkeppni sem
tvær greinar fjalla um í bókinni, sem annars vegar
segja að lönd verði að taka þátt í skattasamkeppn-
inni og hins vegar að skattasamkeppnin sé góð
vegna þess að hún veiti ríkisstjórnum aðhald. Alveg
eins og samkeppni milli fyrirtækja á markaði er
góð. Æ fleiri greiða atkvæði með fótunum núorðið,“
sagði Ragnar.
Skuggahliðin á
skattkerfinu útskýrð
Tekjuskattar draga úr vinnuframlagi einstaklinga og um leið
þjóðarframleiðslu. Hagfræðiprófessor segir að fyrir vikið sé
minna til skiptanna og það hafi áhrif á lífskjör allra.
KOSTIR SKATTALÆKKANA KYNNTIR Tryggvi Þór Herbertsson, Ragnar Árnason og Pétur Blöndal ræddu nýútkomna bók, sem RSE gefur
út, á fundi í Iðnó í fyrradag. Niðurstaðan var að tekjuskattar, sérstaklega stigvaxandi tekjuskattar, drægju úr vinnuframlagi, sem hefði áhrif
á lífskjör allra.
„Við stefnum að því að stofna
hlutafélag um innflutning á
norskum fósturvísum og sæði,“
segir Jón Gíslason, formaður
Nautgriparæktarfélags Íslands.
Hann segir að hópur bænda
standi að stofnun félagsins
en ekki sé víst hversu margir
þeir verði. Til standi að félagið
verði til í næsta mánuði. Hug-
myndin sé að gera tilraun á um
tíu búum, sem eigi að standa í
fjögur til fimm ár.
Í framhaldinu verður sótt um
leyfi til landbúnaðarráðuneyt-
isins til að flytja inn fósturvísa
og sæði úr norska rauða kúa-
kyninu.
„Við gerum ráð fyrir að kostn-
aður við innflutninginn verði á
bilinu tíu til fimmtán milljónir
króna,“ segir Jón.
Hann segir að norsku kýrnar
bæði mjólki betur og séu þoln-
ari gagnvart sjúkdómum en ís-
lenskar kýr. „Ein af hverjum
þremur kúm sem eru felldar er
með júgurbólgu, svo ég nefni
dæmi,“ segir Jón. Hann segir
að ráðherra, með blessun yfir-
dýralæknis eigi lokaorðið um
hvort innflutningurinn verði
heimilaður.
„Við förum yfir málið þegar
landbúnaðarráðuneytið biður
okkur um umsögn,“ segir Hall-
dór Runólfsson yfirdýralæknir.
Hann bendir á að um síðustu
aldamót hafi verið sótt um inn-
flutning á fósturvísum frá Nor-
egi. Þá hafi embættið talið að
áhætta vegna sjúkdóma væri
ásættanleg. Hins vegar varð
ekkert af innflutningi þá vegna
andstöðu bænda.
Halldór bendir jafnframt á
að júgurbólga sé algengur sjúk-
dómur í mjólkurkúm. Það eigi
við hér eins og annars staðar,
einnig í Noregi. - ikh
Félag um norska fósturvísa
VON Á NORSKUM FRÆNDSYSTKINUM Hópur bænda hyggst stofna hlutafélag um
innflutning á fósturvísum og sæði norska rauða kúakynsins.
„Það er óvíst að þetta nái flugi ef
þetta verða bara innbyrðis kaup
milli heildsala,“ segir Þorsteinn
Hilmarsson, upplýsingafulltrúi
Landsvirkjunar.
Landsnet stefnir að því að í
haust hefjist heildsölumarkað-
ur með raforku. Þetta er gert að
norrænni fyrirmynd og gengur
þannig fyrir sig að gerð eru
kaup- og sölutilboð í raforku,
jafnvel á tveggja klukkustunda
fresti, allan sólarhringinn. Fyrir-
komulagið yrði í sjálfu sér ekki
ólíkt verðbréfamarkaði, þar sem
stöðug verðmyndun á sér stað.
Þorsteinn Hilmarsson segir
hugmyndina góða. „Mér líst
mjög vel á þetta ef stórir not-
endur verða virkir á markaðn-
um.“ Þar vísar Þorsteinn til fyrir-
tækja eins og Eimskips, Sam-
skipa og Baugs. „Það yrði verra
ef þetta yrðu bara innbyrðis við-
skipti milli heildsala.“
Um 12.000 gígavattstundir
voru framleiddar af raforku
hérlendis í fyrra. Mikið af því
er bundið í langtímasamninga,
meðal annars við stóriðju. Þrír
fjórðu framleiðslunnar fara til
stóriðju, en fjórðungur á al-
mennan raforkumarkað.
„Hugmyndin með heildsölu-
markaðnum er ekki síst að fá
verðmiða á orku í landinu,“
segir Guðmundur Ingi Árnason,
aðstoðarforstjóri Landsnets.
Þorsteinn Hilmarsson telur að
líkleg stærð á heildsölumarkaði
yrði á bilinu 100 til 200 gígavatt-
stundir á ári.
Sé miðað við heildarfram-
leiðslu raforku hér á landi
yrði opinbert verð á heildsölu-
markaðnum því byggt á einu
til tveimur prósentum af fram-
leiðslunni. - ikh
Verðmyndun byggð
á tveimur prósentum
ÞORSTEINN HILMARSSON Líkleg
stærð heildsölumarkaðar milli eitt og tvö
prósent af heildarframleiðslunni.