Fréttablaðið - 29.03.2008, Blaðsíða 16

16 29. mars 2008 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
UMRÆÐAN
Fiskveiðistjórnun
Við Íslendingar höfum skuldbundið okkur til að virða mannréttindasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna og gegnum
tíðina staðið dyggan vörð um gagnkvæma
virðingu þjóða fyrir mannréttindum.
Þegar hins vegar kemur að því að við
fáum athugasemdir við framkvæmd mála
í eigin landi, í þessu tilviki úthlutun
veiðiheimilda til handa aðilum í fiskveiði-
stjórnunarkerfinu, virðist ganga seint og
illa að taka á málum.
Niðurstaða Mannréttindanefndarinnar í máli
tveggja sjómanna er áfellisdómur yfir aðferðum
stjórnvalda hér á landi, sem bregðast þarf við með
nauðsynlegum úrbótum á kerfinu.
Við getum ekki ferðast um víðan völl og gagn-
rýnt aðrar þjóðir meðan við tökum ekki á málum í
eigin landi. Í ljósi þess eru ferðalög ráðamanna nú
undir þessum kringumstæðum sérkennileg þar
sem unnið er að því að tryggja Íslendingum sæti í
Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna.
Við í Frjálslynda flokknum höfum gagnrýnt
fiskveiðistjórnarkerfið frá upphafi og
meðal annars bent á þá leið að bjóða upp
aflaheimildir á markaði þannig að
jafnræðis væri gætt í þessu sambandi.
Við höfum einnig flutt frumvarp þess
efnis að heimila minnstu bátunum frelsi
til veiða að ákveðnu marki með handfær-
um, sem gert hefði ákveðna aðkomu
mögulega. Lögin um fiskveiðistjórn eru
barn síns tíma og löngu tími til kominn að
fara í heildarendurskoðun með þjóðar-
hagsmuni að leiðarljósi, allt frá veiðiráð-
gjöf til kerfisskipulagsins. Núverandi
ríkisstjórn hefur ekki frekar en sú fyrri
staðið vaktina varðandi endurskoðun þrátt fyrir
endalausa ágalla þessa skipulags sem dunið hafa
yfir í áraraðir.
Brottkast fiskjar, hrun sjávarbyggða með
tilfærslu aflaheimilda millum aðila og skortur á
vitneskju um fiskistofnana kringum landið getur
ekki talist okkur sæmandi sem fiskveiðiþjóð.
Hér með er skorað á núverandi ríkisstjórn að
taka nú þegar til við endurskoðun í þessu sam-
bandi.
Höfundur er þingmaður Frjálslynda flokksins.
Virðing grundvallarmannréttinda
GRÉTAR MAR
JÓNSSON
Krónan hrundi fyrir páska og daginn eftir skipaði kaup-
maður í Kringlunni búðarkrökk-
um sínum að hækka allar vörur
um tvö þúsund kall. Siðlaust og
ólöglegt en gert án aðfinnslu.
Mjólkin hækkar um 14% eftir
helgi. Bensínverðið er komið
upp úr tankinum. Verðbólgan er
komin af stað svo um munar. Allt
að fara til fjandans.
Um árabil höfum við mátt
hlusta á yfirmenn Seðlabankans
skýra síhækkandi stýrivexti með
þeim rökum að hemja verði
verðbólgu. Á netinu rakst ég á
línurit sem sýnir að verðbólgan
hefur elt þá sömu vexti af stakri
samviskusemi. Þegar grafið er
skoðað er engu líkara en að
stýrivextirnir séu sú gulrót sem
verðbólguasninn eltir. Og nú
þegar asninn náði næstum því að
bíta í gulrótarendann var honum
snarhendis sveiflað enn hærra.
Enn eru stýrivextir hækkaðir til
að hemja verðbólgu og halda
krónunni á floti. Samt tekst
hvorugt. Hvers vegna? Vegna
þess að Seðlabankastjórar ráða
hvorki við krónu né verðbólgu.
Þeir hafa engin völd.
Handan hólsins
En ríkisstjórnin situr þolinmóð
handan hólsins og hlustar af
andakt á ræður rökþrota manna
og stillir sér svo upp við hljóð-
nema til að styðja ráðalaus rök.
Þau geta víst ekki annað. Hvers
vegna? Vegna þess að ríkis-
stjórnin ræður ekki yfir Seðla-
bankanum sem ræður hvorki við
krónu né verðbólgu. Hún hefur
engin völd.
Í Helguvík var tekin fyrsta
skóflustunga að nýju álveri,
þrátt fyrir mótmæli umhverfis-
ráðherra og afskiptaleysi
iðnaðarráðherra. Nýtt álver er
mætt á staðinn, óháð öllum
losunarheimildum, þenslu-
áhrifum og orkuöflunarkröfum.
Bara af því að bæjarstjórinn í
Reykjanesbæ er duglegur
maður. Hvers vegna getur þetta
gerst? Vegna þess að umhverfis-
og iðnaðarráðherra ráða ekki
lengur hvort eða hvar næsta
álver á að rísa. Þeir hafa engin
völd.
Í borgarstjórastólnum situr
maður sem enginn vill sjá þar.
Þess vegna lætur hann helst ekki
sjá sig. Lætur lítið fyrir sér fara.
Af tillitssemi við hann sjálfan er
andlit hans jafnvel hulið í þeim
fáu spaugstofusketsum sem
hann hefur getið af sér. Á meðan
er miðbærinn að breytast í
gettóskreytta gámabyggð,
landsbyggðin hrópar á sam-
göngumiðstöð og meirihluta-
félagar hans stíga inn og út úr
léttlestinni sem kannski á
hugsanlega að fara að skoða.
Borgarkerfið sjálft er óðum að
breytast í veggjakrotaða
eyðibyggð þar sem embættis-
menn sjást skvetta úr koppum
örvæntingar sinnar af og til ofan
í óskoðaða málefnagrunna.
Hvers vegna allt stopp? Vegna
þess að borgarstjórinn sést ekki.
Og hefur því engin völd.
Engin völd
Við hlið hans situr Vilhjálmur
valdaræningi og lætur jafn lítið
fyrir sér fara. Hann veit jafn vel
og borgarstjóri að enginn vill
hann áfram í borgarstjórn, ekki
einu sinni hans eigin liðsmenn.
Af og til trommar hann þó upp
og reynir að sýnast hafa áhrif.
En allir vita að hann hefur þau
ekki. Vegna þess að allir eru að
bíða eftir að hann hætti. Villi er
maður í biðstöðu. Og hefur því
engin völd.
Bið hans mætti stytta for-
maður hans og foringi. Og vera
búinn að losa flokk og borg við
þann vanda sem maðurinn er. En
það gerist ekki. Hvers vegna?
Vegna þess að formaður Sjálf-
stæðisflokksins hefur engin
völd.
Uppi á Mogga fagnar Hádegis-
móri sjötugsafmæli sínu með
lestri greinar eftir skjaldbróður
sinn úr Skeggjabekk sem hann
heldur að muni auka sinn
minnkaða hróður. En fólk veit
sem er að hylling okkar mesta
framfaramanns á afturhaldi
tímans, KGB-manninum sem
nýverið missti leyndóminn, er
einungis tilkomin fyrir þá
hvimleiðu venju landans að sitja
í menntaskóla fram á fremsta
kirkjubekk. En hvers vegna fær
afmælisbarnið að sitja fram yfir
aldur sinn tapandi tíu áskrifend-
um og tveimur milljónum króna
á dag? Vegna þess að sá sem
reddar þeim peningum hefur
engin völd.
Niðrí Skaftahlíð situr svo
þögull þorlaus steinn og skrifar
leiðara í boði Baugsfeðga,
hafandi nýsvikið þá með
orðhengilshætti í þeirra eigin
blaði, á meðan lesendur velta því
fyrir sér hvernig í veröldinni
það gat gerst að „Baugsmiðill-
inn“ fékk yfir sig Moggaritstjóra
af gamla skólanum sem skipar
starfsmönnum sínum að eyða
öllu því sem í kynni að leynast
frétt á meðan hann situr á þeirri
stærstu sjálfur. Hvers vegna
fær ritstjórinn að sitja áfram?
Vegna þess að feðgarnir þora
ekki að sýna sitt eigandavald.
Þeir hafa engin völd.
Góðir hálsar. Þannig er staðan
á Íslandi í dag. Valdið er laust.
Valdið er laust
HALLGRÍMUR HELGASON
Í DAG | Ráð og ráðleysi
Herferðin gegn Jóa Ben
Magnús Stefánsson, þingmaður
Framsóknarflokksins, fjallar um
boðuð starfslok Jóhanns R. Bene-
diktssonar, lögreglustjóra á Suður-
nesjum, á heimasíðu sinni. Segir
hann marga hafa velt fyrir sér hvort
dómsmálaráðuneytið og ríkislög-
reglustjóri hafi verið í
beinni herferð til að
veikja stöðu Jóhanns
og jafnvel losna við
hann úr starfi. „Það
hefur jafnvel verið nefnt
að ríkislögreglustjórinn
þoli ekki velgengni
Jóhanns og sé illa
haldinn af afbrýði-
semi út í hann,“
segir Magnús.
Stór orð
Hafi vangaveltur Árna Mathiesen um
óhlutdrægni umboðsmanns Alþingis
verið ósæmileg á einhvern máta
hljóta þessi orð Magnúsar um Harald
Johannessen ríkislögreglustjóra að
teljast skoðunar verð. Reyndar eru
þau í umbúðum, ólíkt orðum Árna,
en ekki verður betur séð en að
Magnús gangi býsna langt í að
segja Harald haldinn óeðlilegum
hvötum og að hann hafi beitt
óeðlilegum meðölum til að bola
Jóhanni úr starfi.
Endurtekið efni
Eftir átta ár í land-
búnaðarráðu-
neytinu hefur
Guðni Ágústs-
son, formaður Framsóknarflokksins,
markað sér nýja stöðu í stjórnmál-
unum. Hann er ötull gagnrýnandi
ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum
og hefur oftsinnis gefið henni ráð og
boðið upp á samstarf. Þó að boðum
Guðna hafi ekki beinlínis verið hafn-
að hafa ráðherrar tekið tilboðunum
heldur fálega. Enn reynir á
þetta á mánudag þegar enn
ein utandagskrárumræðan
um efnahagsmál að ósk
Guðna fer fram. Eflaust
mun hann rétta stjórninni
hjálparhönd sem eflaust
verður slegið á, eins og
venjulega.
bjorn@frettabladid.is
E
ining hefur ríkt í samfélaginu um að mark sé tekið á
áliti umboðsmanns Alþingis. Virðing hefur verið borin
fyrir embættinu og þeim verkum sem þar eru unnin.
Þetta þýðir ekki að verk umboðsmanns Alþingis séu
hafin yfir gagnrýni fremur en önnur mannanna verk.
Ljóst er þó að gera verður þá kröfu að gagnrýni á störf þessa
mikilvæga embættis sé á traustum rökum reist.
Þetta á hins vegar ekki við um gagnrýni þá sem fram kemur
í svari Árna Mathiesen, setts dómsmálaráðherra við veitingu
embættis dómara við Héraðsdóm Norðurlands og Austurlands,
við spurningum umboðsmanns Alþingis um veitingu dómara-
embættisins.
Árni heldur fram í svari sínu að spurningar umboðsmanns
byggi á fyrirframgefnum hugmyndum og því muni svör ráð-
herra hafa takmarkaða þýðingu þegar umboðsmaður leysir úr
málinu.
Spurningar umboðsmanns eru vissulega nákvæmar og settar
fram með beinskeyttum hætti, augljóslega með það að markmiði
að fá greinargóð og nákvæm svör, enda vísasta leiðin til að fá
fram sem nákvæmust svör að spyrja skýrt. Þessa aðferð nota
til dæmis dómarar sem iðulega spyrja málflutningsmenn í dóm-
sal afar beittra spurninga einmitt í þessu skyni, að fá fram skýr
svör. Sú gagnrýni hefur þó ekki verið sett fram að spurningar
dómaranna mótist af fyrirframgefnum hugmyndum þeirra um
viðfangsefnið og að svör málflutningsmannanna hafi þess vegna
takmarkaða þýðingu þegar dómur er kveðinn upp.
Gagnrýni á viðbrögð Árna Mathiesen við spurningum umboðs-
manns Alþingis snúast ekki um málfrelsi ráðherrans, eins og
hann hefur haldið fram. Gagnrýnin snýst um það að ráðherra
veitist í svarinu að umboðsmanni og störfum hans án þess að
honum takist að færa fyrir því haldbær rök. Frá þessu kemst
ráðherrann ekki og situr því uppi með þá skömm að hafa þyrlað
upp moldviðri með það að markmiði að leitast við að draga úr
vægi álits umboðsmanns um veitingu embættis dómara við Hér-
aðsdóm Norðurlands og Austurlands.
Í fréttatilkynningu sem Sturla Böðvarsson, forseti Alþingis,
sendi frá sér í gær lýsir hann fullu trausti á umboðsmann Alþing-
is og störf hans. Að mati Sturlu er aðalatriði málsins að „umboðs-
maður Alþingis fái starfsfrið til að ljúka athugun sinni á því máli,
sem til hans hefur verið vísað, og geti gefið álit sitt á því, eins og
lög segja til um“. Taka má undir orð forseta Alþingis.
Ólíklegt er því að ráðherranum verði kápan úr því klæðinu að
veikja álit umboðsmanns Alþingis með því að draga með þessum
hætti í efa hlutleysi hans.
Eftir stendur þá að settur dómsmálaráðherra veitti á jólaföst-
unni síðustu embætti dómara við Héraðsdóm Norðurlands og
Austurlands þvert gegn áliti fagnefndar, án þess að færa fyrir
því rök sem halda. Moldviðri ráðherra nú breytir engu þar um.
Árna Mathiesen í slag við
umboðsmann Alþingis.
Rök ráðherra
halda ekki
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR SKRIFAR