Tíminn - 06.01.1982, Blaðsíða 8

8
Miðvikudagur 6. janúar 1982,
utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjori: Sig-
uröur Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson. Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. Olafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaöur Helgar-Timans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir- Egill Helgason, Friðrik Indriöason-
' Heiður Helgadóttir. Jónas Guömundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar orn Pétursson (íþróttir), Skafti Jónsson. utlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guöjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórr., skrifstofur og auglýsingar: Siöumúla tS, Reykjavik. Simi:
86300. Auglýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö i lausasölu
6.00. Askriftargjald á mánuöi: kr. 100.00—Prentun: Blaöaprenthf.
Landbúnadurinn
1981
—■ Fyrri hluti yfirlits Jónasar Jónssonar,
búnaðarmálastjóra, um þróun og stöðu
landbúnaðarins á nýlidnu ári
Áramótagrein
Steingríms
■ i áramótagrein Steingrims Hermannssonar,
formanns Framsóknarflokksins, sem birtist i
Timanum á gamlaársdag, lagði hann megin-
áherzlu á nauðsyn þess, að gripið væri til mark-
vissra efnahagsaðgerða i byrjun þessa árs. Þótt
verulegur árangur hefði náðst i glimunni við
verðbólguna á árinu 1981, væru nýjar blikur á
lofti. Staða útflutningsatvinnuveganna væri erfið
og horfur versnandi framundan.
Um efnahagsaðgerðir þær, sem gera þyrfti,
fórust Steingrimi þannig orð:
,,Ég mun ekki rekja i smáatriðum til hvaða
efnahagsaðgerða ber að gripa. örfá atriði vil ég
þó nefna, sem við framsóknarmenn leggjum
áherslu á:
1. Sjómenn eiga rétt á svipaðri launahækkun og
þeir, sem i landi starfa. Hins vegar er nauðsyn-
legt að kanna, hvort þvi megi ná að hluta með
öðru en fiskverðshækkun.
2. útflutningsatvinnuvegum verður að skapa
viðunandi rekstrargrundvöll. Til þess að draga úr
þörf fyrir gengislækkun i þessu skyni er nauðsyn-
legt að draga úr óheyrilegum fjármagnskostnaði.
1 þvi skyni verða bankar, fjárfestingasjóðir,
sveitarfélög og rikissjóður að fórna nokkru.
3. Um leið og dregið er úr vixlverkun verðlags
og launa er nauðsyniegt að tryggja kaupmátt
lægri launa, eins og gert var á þvi ári, sem nú er
að liða.
Ráðstafanir i efnahagsmálum þarf að ákveða
strax eftir áramótin og ekki siðar en um miðjan
janúar. Tillögur okkar framsóknarmanna i þeim
efnum verða tilbúnar strax og þingflokkur og
framkvæmdastjórn hafa tekið afstöðu til þeirra
fljótlega i janúarmánuði. Við gerum fastlega ráð
fyrir þvi, að samstaða náist i rikistjórninni um
slikar aðgerðir, eða aðrar, sem leiða til áfram-
haldandi hjöðnunar verðbólgu. Ég trúi þvi einnig,
að um það megi ná samstöðu við launþega. Sem
betur fer er mjög vaxandi skilningur alls almenn-
ings og reyndar krafa um áframhaldandi niður-
talningu verðbólgu.
1 þessum efnum, sem öðrum, þarf fyrst og
fremst vilja og kjark, e.t.v. i nokkuð rikara mæli
en áður, vegna þess samdráttar, sem virðist
framundan.”.
Þótt heldur blási svalt i efnahagsmálum
þjóðarinnar nú um áramótin, getur þjóðin fagnað
þvi, að möguleikar hennar eru miklir til að lifa
góðu liíi i landinu, ef þeir verða réttilega nýttir.
Um þetta ræddi Steingrimur Hermannsson i lok
áramótagreinarinnar og sagði m.a.:
,,Ég efast ekki um það, að hér á landi er unnt að
skapa betra mannlif, en viðast annars staðar. Þvi
er til mikils að vinna. Til þess er nauðsynlegt, að
samstaða náist með stjórnmálaflokkum og þjóð-
inni, m.a. um að kveða niður þann draug, sem
tröllriður islensku efnahagslifi, verðbólguna. Þá
fyrst er unnt að snúa sér af alvöru að þvi að skapa
þá björtu framtiðarmynd, sem ég hef leitast við
að draga upp i grófum dráttum.”
Árferði
®Ariö 1981 var erfitt, kalt, um-
hleypinga- og áfallasamt þegar á
heildina er litiö. Þrátt fyrir alit
hefur landbúnaður staöiö þetta
furðu vel af sér.
I Reykjavik var meöalhiti árs-
ins nál. 3,3 gr. C og er þaö 1,7 gr. C
kaidara en meöaltal áranna
1931-1960 en 1,1 gr. C kaldara en
meöaltal áranna 1961-1980.
Á þessari öld er það aðeins árið
1979 sem var kaldara. Næst þess-
um árum koma árin 1919 og 1921
sem þó voru 0,1 og 0,4 gr. C hlýrri
en nýliðiö ár.
1 Reykjavik var þaö aöeins einn
mánuöur, april, sem ekki var
kaldari en i meðalári.
A Akureyrivar áriö eitt af fjór-
um köldustu árum, sem komiö
hafa siöan 1920. Meöalhitinn þar
var 2,2 gr. C. En 1979, sem mun
hafa verið þaö kaldasta á öldinni
var meðalhitinn aöeins 1,5 gr. C.
Þetta er 1,7 gr. C minni meöalhiti
en var árin 1931-1960 og 1.1 gr. C
kaldara en meöaltal áranna
1961-1980. En það er athyglisvert
að á fyrstu tveimur áratugum
aldarinnar komu 9 ár sem voru
kaldari eöa jafnköld og þetta ný-
liöna ár. Hlutfallslega var áriö
þvi ekki eins kalt á Noröurlandi
eins og hér fyrir sunnan. Enda
voru þaö tveir mánuöir, april og
ágúst, sem náðu aöeins hærri
meöalhita, en meöaltal sömu
mánaöa á árabilinu 1931-’60.
Þaö var i október 1980 sem brá
til hins verra frá góöærinu sem þá
hafði verið i rétt ár.
Siöan voru vetrarmánuöirnir
umhleypingasamir og erfiðir.
Snjóa geröi óvenjumikla á sunnan
og vestanveröu landinu, þannig
aö mikil klakalög tóku aö mynd-
ast.
Janúar var sérlega umhleyp-
ingasamur og einnig kaldur og
skiptust titt á hörkufrost og frost-
leysa, henni fylgdu jafnan hvass-
viöri. tJrkoma var mikil og
meira sem snjókoma en rigning
hér sunnan lands meira en venja
er. A noröanverðu landinu var úr-
koma einnig meiri en i meöalári.
Febrúar var sérstaklega um-
hleypingasamur og erfiöur. Fár-
viöri geröi um allt land þann 16.,
meö meiri veöurofsa en áöur hef-
ur mælst hér i Reykjavik. Viöa
uröu þá stórfelldir skaöar einkum
um sunnanvert landið og til-
finnanlegastir á gróöurhúsum
þar sem tjóniö var bæöi á bygg-
ingum og ræktuninni og kom i veg
fyrir eðlilega uppskeru.
Meöalhiti var 1,0 undir meöal-
lagi i Reykjavik og 1,4 undir
meðallagi á Akureyri.
Marsmánuöur var enn kaldari
hlutfallslega en febrúar. Hitinn i
Reykjavik var 2,4 gráöur undir
meöallagi og á Akureyri 2,6.
Sautjánda mars brast á meö stór-
hriö á Noröurlandi er stóö i 7 daga
og kom þá einnig mikiö kuldakast
um landiö allt og hiti viöa 8-9
gráður undir meðallagi. Mikil
snjóþyngsl gerði þá á Norður-
landi. Á Akureyri var nokkur úr-
koma flesta daga mánaðarins.
April var hlýr og mildur og
raunar eini mánuöurinn sem fær
þann vitnisburð um landið allt.
Noröanlands og austan voru bliö-
viöri fram yfir miöjan mánuö og
varð hiti mánaöarins 2 gráöur
yfir meöallagi á Akureyri.
Sunnanlands og vestan var einnig
hlýtt en vætusamt. 1 Reykjavik
var hiti 0,7 gráður yfir meöallag.
Kuldaköst tvö geröi siöari hluta
mánaðarins.
Mai var kaldur um allt land
fram undir miðjan mánuð þá
hlýnaði um sunnanvert landiö en
meö ströndum norðanlands og
austan hélst kuldatiö allan mán-
uöinn. 1 Reykjavik var hiti 0,3
gráöur undir meðallagi og 1,5
gráöur á Akureyri.
Þrátt fyrir þetta var sauö-
burðartiö ekki slæm og veður
róleg þannig aö sauðburöur gekk
vel og áfallalaust.
Eftir þvi sem leiö á veturinn
jukust áhyggjurnar yfir hinum
geysimiklu svellalögum sem viöa
hlóöust yfir tún og úthaga jafnt á
flötu láglendisem inn til landsins.
Margir voru þegar farnir aö spá
kali vegna þessa óvenjulega
ástands.
Einna mest voru þessi svellalög
á Suöurlandsundirlendi og
Vesturlandi.
Svellin tók aö visu aö verulegu
leyti upp i april og voru menn i lok
mánaöarins vonbetri um aö tún
kæmu að mestu ókalin undan
vetri.
Svo varð þó ekki og eftir þvi
sem leið á mai varö betur og bet-
ur ljóst að stórfellt kal var i tún-
um einkum á Suöurlandsundir-
lendinu, i Landeyjum og þar fyrir
vestan. En einnig viöa á Vestur-
landi og sérlega slæmt i Mýra-
sýslu og á Snæfellsnesi, sunnan-
veröu, svo og Baröastrandarsýsl-
um. Þá var og kal á Noröurlandi
vestanveröu og viöar i stöku
sveitum annarsstaöar þó ekki
væri um jafn samfelld svæöi aö
ræöa.
Þvi betur spratt viöa meira upp
úr hinum kölnu túnum en útlit
benti til framan af sprettutiman-
um.
Strax og ljóst var að hverju
stefndi var brugöið viö og feröuö-
ust héraösráöunautar og ráöu-
nautar Búnaöarfélags Islands um
öll mestu kalsvæöin og ræddu viö
bændur. Aö fóðuröflun og forða
vik ég siðar en ekki er nokkur vafi
á aö mjög miklu réði um það að
ástandiö á haustnóttum varð þó
ekki alvarlegra en raun ber vitni,
hvaö margir bændur á þessum
svæöum brugöust hart viö og
lögðu mikiö i grænfóöurræktun.
Júni var kaldur og þurrt á
noröanveröu landinu og austan.
En um sunnanvert landiö var úr-
komusamara og ekki eins kalt. A
Akureyri var hitinn 1,5 gráöur
undir meðallagi en 0,5 gráður
undir meöallagi i Reykjavik.
Júlimánuðurvar kaldur um allt
land. Sunnanlands var úrkoma
mun minni en i meöalári en nokk-
uö vætusamara fyrir noröan. Hit-
inn var 0,7 gráður undir meöal-
lagi i Reykjavik og 1,4 gráöur á
Akureyri. Noröanátt var rikjandi
eins og svo oft á árinu.
Spretta var aö sjálfsögðu hæg
og menn biðu almennt meö aö
hefja slátt fram eftir júlimánuði,
þó nokkrir gætu byrjað fyrr á
veöursælustu svæðum og þar sem
fyrst voraði. Um 20. júli var hey-
skapur nokkuð kominn á veg i
Kjósarsýslu og i Borgarfirði
sunnan Skarðsheiöar svo og i
Eyjafirði innanveröum og i aust-
ustu sveitum Suðurlands.
Annarsstaðar var sláttur ýmist
um þaö bil aö hefjast eða nýhaf-
inn, aö sjálfsögðu misjafnt nokk-
uð eftir sveitum og bæjum.
Þurrkar voru þá sæmilegir viða
um landið og nokkuð náöist af
heyjum fram aö verslunar-
mannahelgi.
Eftir verslunarmannahelgina
brá til hins verra með heyskapar-
tið um nær allt land en einkum á
sunnanverðu, vestanveröu og
norövestanverðu landinu og hélst
sú ótiö viðast fram i september.
Hitinn i ágúst var nálægt
meöallagi þó var 0,5 gráöur kald-
ara i Reykjavik en 0,5 gráöur
hlýrra á Akureyri.
September var i heild kaldur
um allt land þrátt fyrir góðan hlý-
indakafla um miðjan mánuð.
Noröan og austan til á landinu,
einkum þó viö strendur var mjög
úrkomusamt. Á Akureyri féll t.d.
rúmlega tvöföld meðalúrkoma.
Þessi rigningatiö var örlagarik
fyrir kartöfluræktendur viö Eyja-
fjörö sem lentu i miklum erfið-
leikum meö að taka upp úr görö-
um. En frost i ágúst haföi dregiö
þar mjög úr sprettu og sumsstaö-
ar stöövaö hana. Hitinn i sept. var
1,2 gráöur undir meöallagi i
Reykjavik og 1,7 gráður á Akur-
eyri.
Október var mjög kaldur, sá
kaldasti bæði i Reykjavik og á
Akureyri siöan 1917. 4,4 gráöur
undir meðaltali i Rvik og 4,2
gráður á Akureyri.
Norðanátt var rikjandi nær all-
an mánuöinn, kalt og þurrt um
sunnanvert landið.
Mikla snjóa lagði snemma i
mánuðinum fyrir noröan og lágu'
Köfnui
efni N
Fosfór
P205
Kali, K
Þ.Þ.