Tíminn - 22.01.1982, Blaðsíða 7

Fostudagúr '22. janúar' 1982
erlent yfirlit
erlendar fréttir
múii
■ David Steel og Roy Jenkins
Tekst að bjarga
bandalaginu?
Þar veltur mest á Steel og Jenkins
■ NOKKUR hætta er nú talin á
þvi, aö bandalag Frjálslynda
flokksins og nýstofnaös flokks
sósialdemókrata i Bretlandi geti
riölast og litiö sem ekkert veröi úr
þvi i næstu þingkosningum.
Bandalag þetta komst á
laggirnar á siöastliönu ári. Mál-
efnaágreiningur milli flokkanna
er ekki svo mikill, aö þaö sé
þröskuldur i veginum. Erfiöara
er hins vegar aö ná samkomulagi
um, hvernig flokkarnir skuli
skipta framboöum.
Samkomulag náöist um, aö
flokkarnir skyldu bjóöa fram á
vixl i aukakosningum, sem veröa
þangaö til i aöalkosningunum, en
þær veröa annaöhvort haustiö
1983 eöa voriö 1984. Frá þessu má
þó vikja, ef báöir flokkarnir og
viökomandi flokksfélag fallast á
þaö.
Erfiöar er hins vegar að ná
samkomulagi um framboðin i
sjálfum aðalkosningunum, þegar
kosiö er i meira en sex hundraö
einmenningskjördæmum. Undir
niöri keppir hvor flokkurinn um
sig aö þvi aö ná sem mestum
þingstyrk. Þaö hefur vitanlega
mikil áhrif á þaö, hvernig þeir
vilja skipta framboöum.
Flokksfélög Frjálslynda flokks-
ins i þeim kjördæmum, þar sem
hann hefur átt verulegt fylgi,
leggja kapp á aö framboöin falli
þeim i skaut. Þetta gildir t.d. um
þau kjördæmi, þar sem Frjáls-
lyndi flokkurinn fékk meira fylgi
en Verkamannaflokkurinn i síö-
ustu kosningum eöa litlu minna.
Flokkur sósialdemókrata er
hins vegar ekki fús til aö fallast á
þetta án fyrirvara. Hann vill aö
lagtsésérstakt mat á, hvor flokk-
urinn sé sigurvænlegri. Að sjálf-
sögöu telur hann sig llklegri en
Frjálslynda flokkinn til að ná
fylgi frá Verkamannaflokknum.
Þá vill Frjálslyndi flokkurinn
ekki fallast á, aö þeir þingmenn
Verkamannaflokksins, sem
ganga úr honum i flokk sósial-
demókrata, veröi sjálfkrafa
frambjóöandi bandalagsins i viö-
komandi kjördæmi.
ÁGREININGUR þessi milli
flokkanna kom ekki til sögu, þeg-
ar nýlega var valinn frambjóö-
andi fyrir bandalagiö I Hill-
head-kjördæmi i Glasgow. Roy
Jenkins, einn af aöalleiðtogum
flokks sósialdemókrata, gaf kost
á sér.
Frambjóöandi, sem Frjálslyndi
flokkurinn var búinn aö velja áö-
ur en bandalagiðkom til sögu, dró
sig fúslega til baka. Félög flokks-
ins i kjördæminu samþykktu
einnig framboð Jenkins.
Ýmsir fréttaskýrendur telja
þaö dirfskubragö af Jenkins aö
bjóöa sig fram I Hillhead, en kjör-
dæmiö losnaði vegna fráfalls
þingmanns þar.
Hillhead hefur veriö óvinnandi
vigi Ihaldsflokksins frá upphafi.
Aö sjálfsögöu hefur þingmaöur-
inn þar alltaf veriö Skoti, en
Jenkins er frá Wales. Jenkins
ákvaö eigi aö siöur aö freista gæf-
unnar.
1 þingkosningunum voriö 1979
féllu atkvæöi þannig I Hillhead,
aö frambjóöandi thaldsflokksins
fékk 12.368 atkvæði, frambjóö-
andi Verkamannaflokksins 10.368
og frarabjóöandi Frjálslynda
flokksins 4.549.
Þessar tölur segja ekki alla
söguna. Verkamannaflokkurinn
hefur miklu traustara fylgi i Skot-
landi en i Englandi. Fylgi hans i
Hillhead er taliö rótgróiö. Jenkins
nær tæpast nógu miklu frá Verka-
mannaflokknum til aö hljóta
kosningu. Hann veröur einnig aö
vinna fylgi af Ihaldsflokknum.
Það er einnig taliö fast fyrir.
Illar tungur segja, aö Frjáls-
lyndi flokkurinn hafi af þessum
ástæðum ekki veriö ófús til aö
láta Jenkins kjördæmiö eftir.
Sennilega er þetta þó ekki rétt,
þvi að Jenkins er sá leiötogi
sósialdemókrata, sem er vinsæl-
astur hjá Frjálslynda flokknum.
Hann er sá leiðtogi sósialdemó-
krata, sem Frjálslyndi flokkurinn
myndi helzt kjósa sem forsætis-
ráöherra, ef til þess kæmi aö
bandalagið myndaði stjórn, og
forsætisráöherrann félli i hlut
þess.
Enn hefur ekki verið ákveöiö
hvenær aukakosningin i Hillhead
fer fram. Þaö er á valdi Marga-
rets Thatcher sem forsætisráö-
herra aö ákveöa þaö. Þaö þykir
liklegt, aö hún dragi kosninguna á
langinn og reyni aö biöa eftir
tækifæri, sem hún og ráðunautur
hennar telja heppilegt.
Ihaldsflokkurinn á enn eftir aö
velja frambjóöanda i Hillhead.
Þaö þykir sýna, aö Thatcher er
ekkert að flýta sér.
ÞRATT fyrir þennan ágreining,
sem hefur risið innan bandalags-
ins um framboöin, heldur banda-
lagiö áfram fylgi sinu hjá kjós-
endum.
Samkvæmt skoöanakönnun,
sem Opinion Research birti i siö-
ustu viku, myndi bandalagið fá
37% greiddra atkvæöa, ef kosiö
væri nú, Verkamannaflokkurinn
31%, Ihaldsflokkurinn 29% og
aðrir 3%. Verkamannaflokkurinn
heldur furöu vel fylgi sinu, þrátt
fyrir alla sundrungu innbyröis.
Bandalagiö hefur sett sér þaö
mark að hafa náö samkomulagi
um framboöin fyrir 31. marz.
Aöalsamningamenn veröa þeir
David Steel, formaður Frjáls-
lynda flokksins, og William Rodg-
ers, sem einn þeirra fjórmenn-
inga, sem stofnuöu flokk sósial-
demókrata. Rodgers var ráö-
herra i siöustu rikisstjórn Verka-
mannaflokksins.
Rodgers er harður i horn aö
taka og opinskár og eiga ógætileg
ummæli hans verulegan þátt i
þvi, aö ágreiningurinn um fram-
boðsmáliö hefur oröiö meira
opinber en ella.
Samningsstaða Steels er aö þvi
leyti talin öröugri, aö hann er full-
trúi flokks, sem hefur rótgróiö
skipulag og traust félög i mörgum
kjördæmum, sem vilja halda i
framboö á vegum flokksins.
Skipulag flokks sósialdemókrata
er hins vegar mjög lauslegt.
A næstunni veröa mikil funda-
höld innan Frjálslynda flokksins
og geta þau ráöiö miklu um, hvort
eða hvernig framboösdeilan leys-
ist.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Glemp erkibiskup
Krefst af-
náms herlaga
■ Yfirmaður kaþólsku kirkj-
unnar i Póllandi, Glemp erki-
biskup, hefur ákveðið farið
fram á það aö bundinn verði
endi á gildiherlaga i Póllandi,
jafnframt þvi sem hann hefur
varað við hættu þeirri sem
frekari átökum myndi fylgja.
Glemp segir i boðskap sin-
um til kaþólskra presta, sem á
að lesa við messur i Póllandi
nú á sunnudaginn, að tak-
mörkun su á i'relsi sem rikt
hefur i Póllandi að undarflörnu
hafi haft i för með sér
mótmæli, átök og jafnvel
hernaðarleg átök. Erlendir
fréttamenn i Varsjá telja bréf
erkibiskupsins til presta sinna
vera áhrifamikla staðhæfingu
um stöðu kirkjunnar i Pól-
landi. Bréfið er talið koma i
kjölfar fundar pólskra bisk-
upa, sem ræddu kreppuástand
það sem nú rikir f Póllandi.
Fregnir frá Varsjá herma að i
bréfinu sé þess jafnframt get-
ið að i Póllandi veröi hver að
hafa þann sjálfsagða rétt að
vera meðlimur i óháðum
verkalýðsfélögum. Þá mun
einnig vera nefnt i bréfinu að
skilningsrikt samband verði
að vera á milli yfirvalda i
landinu og hins almenna borg-
ara.
Búist er við þvi að
Jarúzelsky hershöföingi, á-
varpi pólska þingið nk. mánu-
dag, og er þá reiknað meö þvi
að hann lýsi skobunum her-
stjórnarinnar á kröl'um rikis-
ins ab herlög veröi úr gildi
numin.
Grand Prix í
S-Afríku í
mikilli óvissu
■ Nú rikir óvissa i Suöur-
Afriku, um það hvort og hve-
nær getur orðið af fyrstu
Formula I kappaksturskeppni
þessa árs, en hún átti aö hefj-
ast á morgun i Subur-Afriku,
vegna deilu sem upp er komin
á milli kappaksturshetjanna
og skipuleggjenda keppninn-
ar.
ökumennirnir haí'a neitaö
að undirrita nýja samninga og
segja þá hafa of margar tak-
markanir i för með sér. Skipu-
leggjendur keppninnar brugð-
ust við þessari neitun
keppenda, á þann veg að þeir
frestuðu kappakstrinum um
eina viku. Jafnl'ramt sögöu
skipuleggjendurnir aö öku-
mennirnir ættu það á hættu að
fá á sig lifstiðarútilokun frá
kappakstri fyrir þetta hátta-
lag.
Frekari viöræður hafa íariö
fram á milli keppenda og
skipuleggjenda siðan skipu-
leggjendurnir gáfu út þessa
yfirlýsingu, og fregnir frá
Suður-Afriku i gærkveldi
hermdu að skipuleggjendurnir
teldu að keppnin gæti hafist
samkvæmt áætlun á morgun,
ef um helmingur keppenda
mætir til brautarinnar i dag og
lýkur reynsluakstrinum af.
Angólastjórn ber
vestrænar f réttir
til baka
■ Stjórnvöld i Angóla visuöu i
gær á bug verstrænum frétt-
um þess eínis að þau hefðu
boðist til þess að eiga viðræður
við suöur-afriskan skæruliða-
leiðtoga, og kölluðu fregnir
þarað lútandi rakalaus ósann-
indi.
Jafnframt var þvi visaö á
bug að formlegur fundur hefði
verið ákvebinn i Paris i næstu
viku á milli Angólastjórnar og
Bandarikjanna, en frengir þar
að lútandi höfðu greint frá þvi
að sá fundur hefði veriö skipu-
lagður i beinu framhaldi af ó-
formlegum viðræðum sem
fóru nýlega fram á milli land-
anna.
Skæruliðar i Suður-Angóla
hafa barist við stjórnarher-
menn i Angóla siðan Angóla
varð sjálfstætt riki 1975 og
hætti að tilheyra Portúgal.
ZIMBABWE: Hvítur þingmaður i Zimbabwe, Wallice Statford,
hefur lýst þvi yfir að hann muni lögsækja rikisstjórnina fyrir
likamsárás og fjárhagslegt tjón. Segir hann að þegar hann hafi
veriö tekinn fastur i siðasta mánuöi, hafi hann bæöi oröiö fyrir
likamsárásum og f járhagslegu tjóni. Honum var gefiö aö sök aö
vera með byltingartilraun i undirbúningi. Hann hefur nú verið i
fangelsi i 6 vikur og enn hefur ekkert veriö greint frá þvi hvort hann
verður látinn laus eða ekki, né hafa dómstólar látið ákærur hans til
sin tsks
JAPAN: Forsætisráöherra Japan, Suzuki, sagöi á japanska þing
inu i gær að Japanir væru reiðubúnir til þess aö axla stærri ábyrgð
en þeir hafa gert, sem efnahagsveldi á heimsmælikvaröa. Sagöi
hann að Japan myndi skera niöur innflutningstolla tveimur árum
fyrr en ráð hafði verið fyrir gert, til þess að opna innlenda markaöi
landsins betur fyrir erlendum vörum.