Tíminn - 24.01.1982, Blaðsíða 4
4
Sunnudagur 24. janúar 1982
Jack Henry Abbott
dæmdur til dauða?
— Fanginn/rithöfundurinn sem þoldi ekki lífið utan múranna
■ Það var í sumar að við sögðum fyrst frá Jack
Henry Abbott. Þá hafði hann framið morð og var á
flótta undan bandarísku lögreglunni. Nokkrum
mánuðum eftir f lóttann náðist Abbott og nú er rétt-
að í máli hans i New York, talið er mjög sennilegt að
hann verði dæmdur til dauða. Saga Abbotts er í
flesta staöi ólik sögu meginþorra sakamanna, rif j-
um upp:
■ Abbott er nú 37 ára. Af þeim 25
árum sem liöin eru siöan hann
fagnaöi 12ára afmælisdegi sinum
hefur hann setiö i fangelsi ellegar
á betrunarheimilum ýmisskonar i
24. Æska hans var sneidd ást,
bliöu og skilningi — i fangelsi
sætti hann hrottafenginni með-
ferö. Og var öldungis ekki skárri
sjálfur: hann myrti einn sam-
fanga sinn sem honum stóð ógn
af. Hann var dæmdur í margra
ára fangelsi fyrir moröið, raunar
var ekki iiklegt aö hann slyppi út
fyrr en hann væri orðinn gamall
maöur. t einangrun fangelsisins
fór Abbott aö lesa. Hann hafði
hlotiö mjög litla formlega mennt-
un, i steininum tók hann að lesa
heimspekinga sem aldrei hafa
þótt skemmtilesning: menn á
borö við Schopenhauer, Kierke-
gaard, Nietzsche, Kant og Marx.
Einnig skáldsögur, hann hlýtur
aö hafa lesið verk hins fræga
bandariska rithöfundar Norman
Mailers, þvi er hann frétti að
Maiier væri að skrifa sögu Gary
Gilmores, fangans i Salt Lake
City sem heimtaði aö dauðadómi
yfir honum yröi fullnægt, þá rit-
aði hann Mailer bréf og bauöst til
þess að lýsa fyrir honum hvernig
lif i fangelsum væri i raun og
veru, en Gilmore haföi átt mjög
svipaöa æsku og Abbott — meiri-
hluta timans variö i fangelsi.
Norman Mailer o.fl. fá
hann látinn lausann
Óvist er hversu mikil not Mail-
er hafði af bréfum Abbotts viö
samningu þessarar tilteknu bók-
ar en hitt er engum vafa undir-
orpiöaö Abbott vakti áhuga hans.
Raunar heillaöist hann af bréfun-
um, þau voru á mjög góðu máli en
umfram haföi Abbott hæfileika til
aö láta tungumálið lýsa grimmd,
miskunnarleysi og djöfuldóm
fangelsislifsins. Mailer kvaöst
aldrei hafa lesið jafn magnaöan
texta, og undir það tóku aörir rit-
höfundar, til dæmis Jerzy Kos-
inski. Næmi Abbotts og rithæfi-
leikar geröu aö verkum aö Mailer
hélt uppi löngum bréfaskriftum
við hann, og er sá timi kom,
siöastliöiö sumar, aö Abbott gat
farið fram á lausn gegn skiloröi
mæltu Mailer og útgefandi hans
mjög með þvi. Skilorðsnefnd
samþykkti að Abbott skyldi látinn
laus til reynslu en hann þyrfti aö
gefa sig fram einu sinni á dag og
var gert að búa á Hjálpræðishers-
■ Jack Henry Abbott. Hann var
látinn laus úr fangelsi fyrir meö-
mæli Norman Mailers og annarra
sem hcillast höföu af skrifum
hans. En hann reyndist ekki fær
um álagiö utan múranna og
framdi morð.
heimili. Um sama leyti kom út
safn úr bréfum Abbotts og nefnd-
ist In the Belly of the Beast (1 kviö
skepnunnar), og ritaöi Norman
Mailer formála að henni, forlag
hans gaf bókina út og hún vakti
undir eins gifurlega athygli.
Burtséð frá lifsreynslu Abbotts
sjálfs þótti hún afburöavel skrifuö
og margir spáöu þvi aö upp væri
risinn nýr snillingur amerískra
bókmennta.
1 nokkrar vikur naut Abbott
lifsins eins og hann best gat. Hann
fór á milli kokkteilboða, kvöld-
máltiða þar sem bókmenntir voru
til umræðu, „fina” fólkiö i New
York kepptist um að kynnast hon-
um, og hann átti ekki i neinum
erfiöleikum meö aö bæta upp fyr-
ir kvenmannsleysi undangeng-
inna ára. Enginn virtist skilja i
hversu miklum erfiðleikum hann
átti með aö aölagast lifinu utan
múranna. Honum var hampaö
sem snillingi, en siöan þurfti hann
að fara heim á Hjálpræöisherinn
og gefa sig daglega fram sem áð-
ur segir. Hann kunni ekki aö lifa
utan múranna, hann kunni ekki
undirstöðuatriöi i mannlegum
samskiptum. Hann vildi ólmur
læra en fékk ekki tima til þess.
Ógæfan sótti hann heim — og ung-
an mann aö nafni Richard Adan.
Harmleikur er eyðilagöi líf
tveggja manna
Eina nóttina haföi Abbott verið
i samkvæmi og tók þaöan meö sér
tvær stúlkur. Þau fóru á veitinga-
staðsem opinn var alla nóttina og
undir morgun bað Abbott um leið-
sögn á salerni. Ungur þjónn
tjáði honum að salerniö væri að-
eins fyrir starfsfólkiö. Þá brustu
taugar Abbotts fyrirvaralaust.
Hann bað þjóninn, 22ja ára pilt
aö nafni Richard Adan, að koma
með sér út fyrir, það skyldu þeir
útkljá þetta mál. Slagsmál, sem
sagt. En er út var komið dró
Abbott upp hnif og stakk Adan til
dauða, siðan flýtti hann sér burt
með stúlkunum. Hann heldur þvi
nú fram aö Adan hafi oröið á und-
an aö gripa til vopna og hann hafi
myrt hann i sjálfsvörn, en ekki er
talið liklegt að kviðdómur leggi
trúnaö á þá sögu.
Nema hvað Abbott hvarf. Eftir
sátu Mailer og aðrir vinir hans,
höggdofa af undrun og hryllingi,
þeir ásökuöu fyrst og fremst
sjálfa sig fyrir þennan harmleik
— þeir hefðu ekkert tillit tekið til
erfiöleika Abbotts, eða niður-
bælds ofsa i persónu hans, og
þannig ýtt honum út af ystu nöf
þegar mestu skipti að hann fengi
tima til að semja sig að háttum
þeirra sem ekki hafa verið i
fangelsi allt sitt lif.
I nokkra mánuöi var Abbotts
leitaö um öll Bandarikin. Þá
fannst hann og hafði fengiö sér
vinnu á oliuborpalli undan Louisi-
ana, hann var rólegur er hann var
handtekinn og haföi ekki hug-
mynd um hversu mikla athygli
bók hans haföi vakið. Nú er hann
fyrir rétti og i stúkunni á móti
sakamannabekknum situr Nor-
man Mailer og hefur ekki sést
áhyggjufyllri eða daprari i annan
tima. Margir áfellast hann, þar á
meöal fjölskylda Adans. Hann
segist eiga mjög erfitt um þessar
mundir. ,,En það sem ég þarf aö
ganga i gegnum er ekkert móts
við það sem ástvinar þessa vesal-
ings drengs þurfa að þola. Eða
það sem Abbott þarf að þola.
Þetta er svo ótrúleg sóun!”
Sóun, já. Hún gæti orðið enn
meiri en orðið er. Talið er næsta
vist að Abbott verði dæmdur til
dauða.
— ij-
Nú er rétti tíminn til
að tryggja sér
fallegt einbýlishús frá Siglufirði
til afgreiðslu næsta vor!
5
o
Einingahúsin frá Siglufirði hafa vakið verðskuldaða
athygli fyrir gæði. Enda sitja efnisgæði, vöruvöndun og
framleiðslutækni í fyrirrúmi hjá Húseiningum h/f.
Fleiri og fleiri gera sér grein fyrir kostum timbur-
húsa, og þá ekki síst einingahúsa úr völdum viðar-
tegundum. Sérstaklega hafa tvílyft hús frá Húseiningum
h/f vakið mikla athygli.
Það er staðreynd að einbýlishús frá Húseiningum
h/f þurfa ekki að kosta meira en 4-5 herbergja íbúð í
fjölbýlishúsi, en kaupéndur ráða verðinu að nokkru leyti
sjálfir þar sem hægt er að kaupa húsin á mismunandi
byggingarstigum frá verksmiðju. Möguleikarnir á út-
færslu þeirra eru því sem næst óendanlegir.
HÚSEININGAR HF
Þeir sem hafa hug á því að fá Siglufjarðarhús til
uppsetníngar á fyrri hluta þessa árs eru beðnir að hafa
samband við Húseiningar h/f, sími (96) 71340 eða
söluskrifstofuna í Reykjavík,
hjá Guðmundi Óskarssyni,
verkfræðingi, Skipholti 19,
sími (91) 15945.