Tíminn - 24.01.1982, Blaðsíða 6

6
Sunnudagur 24. janúar 1982
■ „Ég hlæ aö svona upphring-
ingum.”
■ „l>aö ætti aö vara fólk vift
svona bókum.”
■ „Vift Vita skildum bara meft
sæmilegheitum.”
■ „Ég er ekki hrifinn af svona
klámi og klúrheitum.”
■ „l*aft ætti aö gelda svona
menn.”
Dr. Gunnlaugur Þórðarson í verri hættu en lífshættu:
„Ætti að skera haus-
inn af manni eins off
þér og allt hitt líka"
— sagði ein konan við dr. Gunnlaug í nafnlausri
upphringingu eftir hádegisverðarfund með Vitu Andersen
■ Jafnréttismál eru nú sem oft áður mikið til um-
ræðu manna á meðal, og hefur fyrirhugaður
kvennaframboðslisti fyrir borgar- og bæjar-
stjórnarkosningarnar í vor lagt sitt af mörkunum
til þess að ef la þær umræður. Heimsókn danska rit-
höfundarins, Vitu Andersen, hingað til lands, varð
enn til þess að auka við þessar umræður. Það voru
mest megnis konur sem fóru og hlýddu á rithöfund-
inn danska, þegar hún las úr verkum sfnum, en á
hádegisverðarfundi sem Kvenréttindafélag islands
hélt, þar sem hún las úr verkum sínum, var einnig
mætturdr. Gunnlaugur Þórðarson, sem hefur verið
meðlimur í Kvenréttindafélagi íslands um nokkurt
skeið, en karlmenn í félaginu munu nú vera um 20
talsins.
Tíminn hafði fregnir af því að innlegg dr.
Gunnlaugs á áðurnefndum fundi, í umræður þær
sem þar fóru fram, hefði ekki verið allt of vel séð
af kvenfólki þvi sem á fundinum var statt og m.a.s.
bárust fregnir af þvf að hringt hefði verið í dr.
Gunnlaug eftir fundinn og þar hefðu verið að verki
reiðar konur, sem ekki létu nafns sins getið, en
höfðu hins vegar í hótunum við dr. Gunnlaug. Til
þess að forvitnast um sannleiksgildi þessara sögu-
sagna, falaðist blaðamaður Timans eftir smá-
spjalli við dr. Gunnlaug, og reyndist slíkt auðsótt
mál.
Á heimili dr. Gunnlaugs í hlýlegu blómahorni,
innan um fögur listaverk Gunnlaugs Scheving,
Karls Kvaran og annarra listamanna fór spjallið
svo fram.
— Gunnlaugur, er eitthvaft hæft
i því aft haft haf i verift i hótunum
vift þig eftir fundinn?
„Já, það er alveg rétt, en ég
held ég verði aö rekja forsögu
málsins örlitiö, áður en ég segi
þér frá hótununum.
Ég keypti bókina hennar Vitu
Andersen, en hún er með fallega
umsögn á kápunni og gefin út með
styrk frá Þýðingarsjóði Norður-
landa, en það taldi ég tryggja að
þetta væri kúltúrbók. Kúltúr er
latneskt orð, sem merkir ræktun.
Mér finnst kíám aldrei vera rækt-
un hugans. Klám og klúrheit skir-
skota til þess lægsta i manninum
að minu mati.
Nú þegar ég var búinn að gefa
þessa bók, þá kom á daginn að
þarna voru 10 klúrar sögur, af 12
smásögum, og tel ég aö þessar
sögureigi ekkerterindi til okkar.
Bókin er öll mjög dapurleg og
nánast leiöinleg aflestrar. Það er
a.m.k. mitt mat.
Ég hafði hug á aö heyra hvernig
Vita myndi skila hluta sinum á
þessum fundi og fór þvi á fundinn.
Þarna var ég einasti islenski
karlmaðurinn, sem sat allan
fundinn. Vita Andersen las þarna
upp úr fjórum verkum og af þvi
sem hún las var ekkert sem var
eftirminnilegt. Það var greinilegt
á fundinum að konurnar vildu
endilega fá eitthvaö skemmtilegt
og fyndiö, og reyndu þvi að
kreista upp úr sér hlátur öðru
hvoru. Þærhlógu tildæmis allar,
þegareinsöguhetjan segirfrá þvi
að hún fari meö manni si'num i
verslanir og svo enda þau á þvi að
fara og kaupa skæri til þess aö
klippa hár úr nösum. Þetta þótti
konunum öllum óskaplega fynd-
iö.
Fannst fundurinn vera
hálfgerð blekking
Ég hafði ekki hugsað mér að
taka til máls á fundinum, en mér
fannst fundurinn vera hálfgerð
blekking. Hún var þarna að lesa
upp annað en kjarnann úr verk-
um sinum. Þess vegna, þegar
Vita Andersen var búin að lesa
upp og formaðurinn búinn að
bjóða orðið laust til fyrirspurna
þá fannstmér það eiginlega hálf
kátbroslegt að enginn skyldi hafa
sig i frammi, en ég var ekkert
sáttur viö þessi klúrheit og vildi
gjarnan vita hennar hug og sagði
þvi frá þvi að ég væri stoltur af
því að móðir min væri að nokkru
leyti af dönsku bergi brotin ekki
sist vegna þess menningarafreks
þegar Danir skiluðu okkur aftur
handritunum. Hún hefði komið
hingað til lands 1908, eignast hér 7
börnogskilaö góðu lifsstarfi. Hún
hefði verið blind siðustuæviársin
og þau ár hefði hún komið dag
hvern til okkar barnanna og ég
alltaf eitt kvöld i viku lesið úr
dönsku blööunum fyrir hana.
Ég hefði stundum lesið fyrir
hana auglýsingar, sem voru
annarlegar i hennar augum. Ein
hefði getað hljómað eitthvað á
bessa leið: Beggja blands vel
stæður og^ vel upp-lagður ungur
maður óskar að kynnast ungum
hjónum, með það i huga að hafa
mök við bæði.
Móður minni fannst sem annar
blær væri á Kaupmannahöfn
þegar ég las svona nokkuð fyrir
hana, en hafði verið þegar hún
var að alast upp.
1 Kaupmannahöfn sl. haust sá
égsvoað klámaldan er aö hreiðra
um sig á videosviðinu. Þar voru i
búðargluggum á Strikinu og viðar
alls konar snældur með samli'fi
karla, kvenna og dýra, og mér
þótti þetta eiginlega all blöskr-
unarlegt.
Ég sagöi f rá þessu, og sagði frá
þvi að ég hefði keypt þessa bók og
gefið hana og ég hefði eiginlega
hlotiö hálfgerð ámæli fyrir. Ég
sagðisttelja að það væri ef til vill
eðlilegt að Vita Andersen skrifaði
einsog hún gerir, vegna þess upp-
eldis sem hún hefur hlotið, en hún
hefur sagt frá þvi að hún hafi
verið mikið á stofnunum. Ef hún
hefur veriö alinupp á stofnunum,
þá kannski kann hún ekki skil á
þvi hvaö er klúrt og hvaö ekki.
Égsagðisttelja aðsvona bækur
ætti eiginlega að merkja, þannig
að maður færiekki að kaupa þær i
ógáti, og að Norðurlandasjóður-
inn ætti alls ekki að styðja útgáfu
þeirra. Því spurði éghana að þvi
hvort þaö mætti draga ályktun af
þessari bók að danskir rithöf-
undar ætluðu að halda áfram að
gera klámbylgjuna að verslunar-
vöru i' si'num bókmenntum. Hún
svaraði þessu ekki öðru en þvi aö
hún harmaði það að mér hefði
þótt verkið slæmt,en það sagði ég
aldrei. Hún hafði að öðru leyti
engin svör við þessari spurningu,
en maður hennar sagði að klám-
bylgjan væri rénandi i Dan-
mörku.
Við kvöddumst með
virktum
Nú við kvöddumst svo með
virktum, og ég sagöi við hana aö
mér þætti leitt að hafa ekki getað
verið jákvæðari i hennar garð, en
ég hefði litlar mætur á klámi. Þá
sagöi hún við mig að sitt verk
væri eiginlega skrifað til þess að
mótmæla nauðgunum. Það þótti
mér dálitið sérstakt og sagði
henni frá þvi aö ég heföi haldiö
sunnudagserindi i útvarpinu, þar
sem ég heföi lagt til aö þeir sem
fremdu alvarlega kynferðisglæpi,
væru geltir aö eigin ósk, ella
lokaðir inni, eins og gert er hjá
Dönum.
Þá sagði hún einmitt, „já, ég er
svo mikið á móti nauðgunum og
mér finnst að karlmenn sleppi
alltof „billega” frá þessu.”
Við skildum svo bara með
sæmilegheitum, þvi ég á ekkert
sökótt viö þessa konu”.
„Afrek hennar kannski
enn meira fyrir
bragðið”
— Hvers vegna sagftir þú hér
áðan, aft Andersen kynni ef til vill
ekki skil á þvi hvaft væri kliírt og
hvaft ekki, þö hún heffti verið á
stofnunum?
„Sigurjón Björnsson heldur þvi
fram, að fólk sem alið er upp á
uppeldisstofnunum, nái aldrei
langt á lista- og menningar-
sviöinu. Það má þvi kannski
segja að afrek Vitu Andersen sé
enn meira fyrir bragðið. Kona
ein, sem var á fundinum tók mig
tali i gær, og sagðist hún vera
búin að lesa bókina. Sagðist hún
telja aðfinnslur minar réttar þvi
bókin væri gegnsýrð af karl-
mannahatri, sem félli i góðan
jarðveg hjá hinum ófullnægðu og
firrtu rauðsokkum.
,.t»ú ert með karl-
mannakomplexa”
— En þegar þú hafftir lokift máli
þinu á fundinum, hvers konar við-
brögft voru þá meftal fundar-
m anna?
„Þegar ég var búinn að flytja
þessa fyrirspurn á fundinum og
ég var aö setjast við borðið mitt
aftur hjá konum, þá segja tvær
þeirra viö mig, ,,þú ert með karl-
■ Þaft er vandalitið aft hreiftra notalega um sig i blómahorninu hans
dr. Gunnlaugs.