Tíminn - 24.01.1982, Blaðsíða 9

Sunnudagur 24. janúar 1982.
9
Skammvinn gleðistund
hjá Arvakursmönnum
Gleðisvipur
á baksíðu
■ Baksiða Morgunblaðsins
föstudaginn 15. þ.m. mun lengi
verða i' minni höfð. Þar birtist
svo stórum og skýrum stöfum
sú óskhyggja þeirra Arvakurs-
manna, að fiskverðsdeilan og
sjómannaverkfallið yrðu rikis-
stjóminni að falli.
Gleðisvipurinn á baksiðunni
duldist ekki neinum. óskastund
þeirra Arvakursmanna var
upprunnin. Rikisstjórnin var
fallin að dómi þeirra.
Yfir þvera siðuna var yfir-
skrift frásagnar um fiskverðs-
deiluna. Þar sagði stórum stöf-
um:
„Málið komið i óleysanlegan
hnút.”
Svo vissir voru þeir Morgun-
blaðsmenn i sinni sök, að þeir
höfðu snúið sér til væntanlegs
forsætisráðherra þeirra, Geirs
Hallgrimssonar, og fengið um-
sögn hans um málið. Geir Hall-
grimsson fór ekkert i launkofa
með það, að nú væri timi Gunn-
ars liðinn og komið að öðrum
manni að taka við. Gunnar var
búinn að brjóta skip sitt. Stór-
letruð yfirskrift viðtalsins við
Geir Hallgrimsson hljóðaði á
þessa leið:
,,Geir Hallgrímsson formaður
Sjál fstæðisflokksins: Stefna
rikisstjómarinnar hefur beðið
skipbrot.”
Tilefni þessarar gleðifréttar i
Mbl. var það, að kvöldið áður
höfðu sjómenn og útgerðar-
menn hætt skyndilega við aö
undirrita samkomulag, sem
orðið var milli þeirra. Mbl.-
menn töldu, að með þvi væri
málið orðið óleysanlegt og rikis-
stjórnin búin að brjóta skip sitL
Fögnuður þeirra var þvi' ekki
litill.
Fagnaðarstundin hjá Ar-
vakursmönnum stóð hins vegar
ekki lengi. Daginn eftir eða
laugardaginn 16. þ.m. var kom-
ið annað hljóð i strokkinn. Þá
birtistá baksiðunni eftirfarandi
fyrirsögn með mun minna letri
en notað hafði verið daginn áð-
ur:
„Aðilar bjartsýnirog búist við
fiskverðsákvörðun i dag.”
Friðarspillar
Það gerði erfiðara að ná sam-
komulagi um fiskverð nú en oft
áður, að jafnhliða stóð yfir
kjaradeila milli útvegsmanna
og sjómanna. Sjómenn höfðu
lýst yfir verkfalli af þeirri
ástæðu. Otgerðarmenn og sjó-
menn deildu þannig innbyröis
um málefni, sem sum voru við-
kvæm.
Af þeirri ástæðu dróst fisk-
verð6ákvörðunin meira á lang-
inn. Fullur skriður komst ekki á
lausn hennar fyrr en útgerðar-
menn og sjómenn voru búnir að
jafna innbyrðismál sin.
Óhætt er að fullyrða, að milli-
ganga Steingrims Hermanns-
sonar sjávarútvegsráðherra
átti góðan þátt i að greiöa fyrir
lausn fiskverðsdeilunnar. Ann-
ar sjávarútvegsráðherra hefur
ekki átt meiri né betri þátt i
lausn slíkrar deilu.
Það auðveldaði ekki þessar
deilur, að stjórnarandstaðan
reri undir af öllum mætti og
reyndi að auka sundrungu og
ófrið. Eins og áður segir, var
óskhyggja hennar sú, að þessar
deilur gætu orðið rikisstjórninni
að falli.
Svo ósvifin er nú stjórnarand-
staðan, að hún hikaði ekki við að
stuðla að stórfelldu t jóni þjóðar-
búsins og atvinnuleysi þúsunda
manna, ef það gæti orðiö vatn á
myllu hennar og fært hana nær
valdastólunum.
Enn ömurlegra er þetta hlut-
skipti stjórnarandstöðunnar,
þegar það er tekið með i reikn-
inginn, að foráðamenn hennar
hafa ekki minnstu úrræði fram
að færa, og meðan að ráðherrar
úr hópi hennar fóru með sjávar-
útvegsmál dróst oft mörgum
vikum saman að ákveða fisk-
verð.
Stjórnarandstaðan
Starfshættir stjórnarandstöð-
unnar meðan áðurnefndar deil-
ur stóðu yfir, er vissulega tilefni
til að rifja upp ummæli Arna
Helgasonar, sem lártust í Mbl.
16. desember, og var vafalaust
beint fyrst og fremst til þeirra
samherja hans i Sjálfstæöis-
flokknum, sem nú eru i
stjórnarandstöðu. Ámi sagði
m.a.:
„Það þykir mörgum fint að
vera stjórnarandstæðingur,
sem sagt: vera ábyrgðarlaus,
geta skammað og sagt allt
ómögulegt. Hvort það er stór-
mannlegt verða menn að dæma
sjálfir og lita i eigin barm. En
það er ekki nóg að rifa niður. Af
þeim öflum er engin þurrð i
voru þjóöfélagi. Um leið og
stjórnarandstaða gagnrýnir
hækkun á öllum hlutum, lækkun
á framkvæmdum, þá verður
eitthvert vit að vera i hlutunum .
Hún hefir diki verið spör á að
mæla hvers konar hækkunum
bót, svo sem á raforku, hita-
veitu, unnum vörum o.s.frv. og
er það skiljanlegt, þvi stjómar-
andstaðan er viss i sinni sök um
að almenningur hefir nóga pen-
inga og munar ekkert um nokkr
ar hækkanir og þvi skömm af
stjórnvöldum að vera að knifa
hækkanirnar. Og þó svona
hugsanir stangist á, þá gerir
það ekkert til, þá er bara hægt
að gripa til annarra upphróp-
ana. Það er erfitt stundum að
skilja stjórnmálini okkar landi.
Það er alltaf eins og stjórnar-
andstaða telji það skyldu sina
um leið og hún verður undir i
stjórnarmyndun, aö gera þeim,
sem eiga að ráða við vandann,
gönguna sem erfiöasta.”
Atvinnuöryggi
mikilvægast
Þótt sjómannaverkfallið stæði
ekki lengi, var það nógu langt til
þess,aðmenn fengu öt^litla hug-
mynd um hvers konar böl lang-
varandi atvinnuleysi myndi
verða og hvaða tjón fyrir þjóð-
ina myndi hljótast af þvi.
Þess vegna hefur þvi jafnan
verið lýst yfir af hálfu Fram-
sóknarflokksins, að af tvennu
illu kysi hann heldur nokkra
verðbólgu en atvinnuleysi.
Þess vegna er það grund-
vallarstefna hans að tryggja
beri undirstöðu atvinnuveganna
framar öðruog vinna að eflingu
þeirra eftir þvi sem framast er
kostur. En jafnframt vill hann
einnig vinna að hjöðnun verð-
bólgunnar.
Deilan, sem varö um fisk-
verðið nú, var leyst með þetta
sjónarmið í huga.
Af háifu sjávarútvegsráö-
herra, sem hafði forustu um
lausn hennar, var einkum
þrennt haft i huga. 1 fyrsta iagi
yrði að reyna að treysta sem
bezt rekstrarstööu atvinnuveg-
anna. í ööru lagi yrði að reyna
að tryggja sjómönnum, að þeir
héldu hlut sinum til jafns við
launafólk i landi. 1 þriðja lagi
yrði að reyna að leysa máliö
þannig, að mögulegt yrði að
halda verðbólgunni i skefjum.
Það verðurekkiannaðsagten
að lausn fiskverðsdeilunnar
treystir stöðu fiskvinnslu og
sjávarútvegs eins vel og kostur
er undir rikjandi kringumstæð-
um. Bæði útgeröarmenn og fisk-
vinnslumenn greiddu atkvæöi
með fiskverðsákvöröuninni.
Þá hafa sjómenn fengið aukna
tryggingu fyrir þvi, að þeir
haldi hlut si'num i samanburði
við launastéttirnar i landi. Full-
trúar sjómanna féllust lika á
fiskverðsákvörðunina.
Kaupmáttur
og krónutala
Þvi er svo ekki að neita, að sú
lausn.sem samiðvar um, eykur
verðbólguna og þá jafnframt
nauðsyn þess, að róttækar ráð-
stafanir verði gerðar til að
sporna gegn vexti hennar. Að
þvi verkefni verður rikisstjórn-
in nú aö snúa sér af einurð og
festu.
Af hálfu Framsóknarflokks-
ins hefur ekki verið farið dult
með það, að hann telur nauð-
synlegt, aö nú verði gripið til
svipaðra aögeröa i efnahags-
málum og framkvæmdar voru i
byrjun siðastliðins árs. Þar var
um alhliða niðurtalningu að
ræða.
Ýmsir forustumenn laun-
þegasamtakanna óttuðust þá,
að það yrði þeim óhagstætt að
gefinn var eftir nokkur hluti
verðbóta álaun, en á mótikomu
aðrar ráðstafanir til að viðhalda
kaupmættinum. Þessi ótti
reyndist ástæðulaus, eins og
eftirminnilegast hefur verið
áréttað af miðstjórn Alþýöu-
bandalagsins.
Opinberar skýrslur sýna nú,
að þessar ráðstafanir drógu
ekki úr kaupmættinum, heldur
tryggöu hann betur en orðiö
hefði að óbreyttu. Þar fékkst
skýr sönnun þess, að það, sem
skiptir máli er ekki krónutala
launanna heldur kaupmáttur
þeirra.
Enn er ekki fullreynt hvort
samkomulag næst nú eða siðar
um svipaðar aðgerðir og i fyrra,
en það yrði miður, ef svo reynd-
ist dcki. Þá eykst sú hætta, að
litið verði úr niöurtalningu
verðbólgunnar á þessu ári, og
að rekstrarstaða atvinnuveg-
anna versni að nýju.
Móðuharðindin
og Morgunblaðið
Morgunblaðinu verður nú tið-
rættum, að á íslandi riki móðu-
harðindi af mannavöldum.
Svo mikið er ofstæki þeirra
Arvakursmanna, að þeim virð-
ist alveg dyljast, að Island hefúr
verið og er eitt fárra landa, þar
sem veriö hefur full atvinna.
Sem betur fer þekkir uppvax-
andi kynslóð Islands ekki at-
vinnuleysi.
Arvakursmönnum virðist
einnig dyljast, að Island er
meðal örfárra landa, þar sem
kaupmáttur verkamannalauna
hélzt nokkurn veginn óbreyttur
á siðastliðnu ári, þótt hann
rýrnaði verulega i flestum lönd-
um öðrum.
Þá sjá ritstjórar Mbl. ekki,
eða látastekki sjá, að Islending-
ar hafa á undanförnum árum
búið við meiri velmegun en
flestar þjóðiraðrar. Bilaeign og
sólarlandaferðir eru glöggt
dæmi um það.
A fjölmörgum sviðum hefur
verið sótt fram með miklum
glæsibrag á undanförnum ár-
um. Þeim heimilum hefur si-
fjölgað, sem njóta innlendrar
orku i stað innfluttrar. Þrátt
fyrir harða samkeppni hafa
fiskvinnsla og fiskveiðar haldið
hlutsinum i samkeppni við þær
þjóðir, sem taldar eru fremstar
á þessu sviði. Þetta er m.a. að
þakka þeirri uppbyggingu, sem
hér hefur átt sér stað siðustu ár-
in. .
Það þarf vissulega eindæma
ofstæki til þess að halda þvi
fram, að á íslandi séu móðu-
harðindi af mannavöldum.
Hafi slfk skrif nokkur áhrif,
eru þau helzt, að þau veikja
trúna á þjóðina og framtið
hennar i landi si'nu. A þann hátt
geta þessi skrif orðið til óþurftar
og ýtt undir landflótta.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar