Tíminn - 29.01.1982, Blaðsíða 6

Pöstudágur 29. jánú’ar Í982
€...........................; Wivimm
fréttir —'llflfÍiTTlF
Gífurlegur halli á rekstri álversins,
járnblendiverksmidjunnar og
kísiliðjunnar á siðasta ári:
TAP ÞEIRRA SAMTALS
217-227 MILUÓNIR
TTSveiflast upp og niður og gróðin hin árin ætti þá
ad vera þeim mun meiri”, segir Finnbogi Jónsson
deildarstjóri í Iðnaðarráðuneytinu
■ „Það er tiltölulega þokkalegt
hljóð i okkur stóriöjumönnum.
Við kippum okkur ekki upp við
þetta i sjálfu sér. Þetta sveiflast
svona upp og niöur milli ára og
þýðir þvi ekki að taka mið af
einu ári serstaklega. Gróöinn
hin árin ætti þá aö vera þeim
mun meiri”, —svaraöi Finnbogi
Jónsson, deildarstjóri i Iönaðar-
ráöuneytinu. En Timinn spurði
hann hvort hin lélega afkoma
stórðjunnar á siöasta ári hafi
ekkert breytt stóriðjuhugmynd-
um manna eða dregið úr þeim
kjarkinn.
Varðandi okkar tvö stóriðju-
fyrirtæki kváð hann heildartap
á Járnblendiverksmiðjunni
kannski eðlilegt þar sem hún
hefði aðeins starfað i hálft
annað ár. A hinn bóginn sé veru-
legt tap á rekstri Alverksmiðj-
unnar, þótt tekinn sé saman
hangaðurog tap öll þau tólf ár,
sem hún hefur starfaö. „Það er
þvi sjálfsagt eðlilegt að menn
spyrji hvort eitthvað vit sé i
þessu. En sjálfur er ég þeirrar
skoðunar aö svo sé”, sagði
Finnbogi. Enda megi sjá það
með Alverið, aö karfnski sé ekki
hægt aö dæma eingöngu út frá
þvi bókhaldslega dæmi sem þar
sé gert upp árlega.
Finnbogi sagði allar likur á
þvi að orkuverö fari hækkandi i
heiminum, til lengri tima litið.
Verö þessara afurða hljóti þvi
að taka mið af þvi hvaö kostar
að framleiða þær, þvi haldi nú-
verandi ástand áfram mundi
þessi stóriðja hrynja til grunna.
Þaö geti á hinn bóginn ekki
staðist, nema þá að framundan
sé einhverskonar heimskreppa
og þvi vilji menn ekki trúa.
„Einn þátturinn i núverandi
kreppu er að allir kippa að sér
höndunum varöandi framleiöslu
og nýjar fjárfestingar. Ein leið
út úr þvi er hins vegar aö menn
snúi viö blaöinu og fari aö fjár-
festa”, sagöi Finnbogi.
„I samanburöi viö aörar þjóð-
ir komust viö fljótlega að þvi aö
við stöndum best aö þvi leyti, aö
eiga tiltölulega miklar endur-
nýjanlegar orkulindir sem við
getum tekiö af til iðnaðar.
Varöandi útflutning er orkan
þvia.m.k. ofarlega efekki efst á
blaöi. Við hljótum þvi að rann-
saka og kanna möguieika á aö
nýta hana,” sagði Finnbogi.
Aöspurður kvaö hann flestar
þær álverksmiöjur sern^nú hafa
hætt framleiöslu tilbúnar aö
hefja hana á ný við bætt skil-
yrði En margar þeirra séu á
hinn bóginn orðnar gamlar,
þurfa mikinn mannafla og orku-
verö sé hátt i þeim löndum. Af
þeim sökum séu þvi likur á að
t.d. verksmiðjur sem lokaö
hefur verið i Bandarikjunum
veröi opnaöar á ný og þaö eigi
jafnvel einnig við um Bretland.
t Japan sagði hann álfram-
leiðsluna nú hafa falliö úr 1,4
milljónum, tonna þegar mest
var niöur i 500 þús. tonn. Það sé
ekki litiö miöaö við aö heildar
álframleiösia heimsins sé um 15
milljónir tonna.
—HEI
,,Ordid fyrir barð-
inu á gengisþróun
og efnahagskreppu”
— segir Hákon Björnsson, framkvæmdastjóri
Kísiliðjunnar, sem tapaði 7 milljónum
■ „Frá þvi i október s.l. hafa
sölurnar hjá okkur verið eðlilegar
miðað við þá sölutregðu er við
áttum við að búa mestan hluta
ársins 1980 og fram i september á
siöasta ári. Við erum þvi bjart-
sýnni á söluhorfur en við vorum i
fyrra og gerum okkur vonir um
að sala á þessu ári verði á bilinu
22-23 þús. tonn, þótt ekki sé
kannski gott að spá út frá svo
stuttu timabili”, sagði Hákon
Björnsson, framkvæmdastjóri
Kisiliðjunnar er Timinn ræddi við
hann um ástandið nú og afkom-
una á siðasta ári.
Tapið á siðasta ári kvaö hann
um 7 millj. kr. enda hafi „Kisil-
iðjan sem aðrir orðið fyrir barð-
inu á þeirri gengisþróun og efna-
hagskreppu sem verið hefur i
Evrópu.” Kisiliðjan hefur ekki
aðstöðu til birgðasöfnunar,
þannig að stýra verði framleiðsl-
unni i takt við söluna. Afkasta-
geta verksmiðjunnar er talin um
24.000 tonn á ári, en framleiðslan i
fyrra varð aðeins um 20.000 tonn.
Hákon kvað söluverðið (i
erlendum gjaldmiðli) hafa
hækkað nokkurnveginn i takt við
■ Kisiliöjan.
verðbólguna i þeim löndum sem
selt er til eða um 10-12% á árinu
1981. En kostnaðarhækkanir inn-
■ „Ég hef sagt tapið i fyrra um
60 millj. i islenskum krónum, en
það er þó ekki nákvæmt ennþá,
nema i norskum krónum, vegna
þess hve gengisuppgjörið er snú-
ið”, sagði Jón Sigurðsson, for-
stjóri Jámblendiverksmiðjunnar
á Grundartanga. Astæðuna sagði
hann fyrst og fremst kreppuna i
heiminum sem leiddi af sér litla
eftirspurn og lágt verð. Hagvöxt-
urhafi verið sáralitill bæöi vestan
hafs og austan og þa dragist sam-
an framleiösla ýmisskcxiar hluta
og neysluvamings sem fram-
leiddur er úr stáli.
Jón sagði verksmiöjuna nú að-
eins hafa sina forgangsorku sam-
kvæmt samningi, sem dugar til
að kynda annan ofninn með 25
anlands hafi hins vegar verið
miklu meiri.
megavatta afli af þeim 30 sem
hann er skráður fyrir, og hinn
ofninn er stopp. Helmingi minna
er þvi framleitt en hægt væri.
Þó megi telja lán i ólani, að
orkuskorturinn hafi farið saman
við markaðsvandræðin. „Þaö
heföi verið klökkt ef það væri á
hinn veginn, að markaður væri
nægur og gott verö en takmörkuö
orka”, sagöi Jón.
Svipaö ástand sagði hann blasa
við fram eftir vetri eða til vors og
jafnvel geti svo fariö aö skerða
verði þá forgangsorku sem verk-
smiðjan hefur, efsvipaö þurrviöri
héldi áfram og verið hefur. Jafn-
* framtkvað Jónfátterbenti til aö
markaöur f yrir stál sé að glæöast
i Bandarikjunum eða Evrópu.
— HEI
—HEI
„1 Lftil eftir-
spurn og
1 lá g 1 verd”
— segir Jón Sigurdsson, forstjóri
JárnblendiverksmidjunnarT en
þar nam tapið um 60 milljónum
■ Alverið.
„Markaðsverðið
hrapaði um full-
an þriðjung”
— segir Ragnar Halldórsson,
forstjóri ÍSAL, en tap
fyrirtækisins X fyrra
nam 150-160 milljónum
■ „Afar slæm, i tveim orðum
sagt”, svaraði Ragnar Halldórs-
son forstjóri Alverksmiðjunnar er
Timinn spurði hann um afkom-
una á siðasta ári. Tapið kvað
hann á bilinu 150-160 milljónir
króna. I lok desember hafi um
17.000 tonn veriö á lager, sem sé
um fjóröungi meira en venjulegt
er.
Ragnar kvað f imm höfuðorsak-
ir fyrir þessari slæmu afkomu.
„í fyrsta lagi hrapandi
markaðsverð. Það datt niður um
fullan þriðjung frá árunum 1979
og 1980, sem auövitaðer afleiðing
þess hve eftirspurnin hefur
minnkað geysilega. Af þeim sök-
um er nú búið að loka um helm-
ingi af álverksmiðjum i Japan,
um 30% i Bandarikjunum og eitt-
hvað svipaö i Bretlandi. Einnig
var verið aö loka i Skotlandi nú
um áramótin.
í öðru lagi haföi hækkun dollar-
ans miöað viö Evrópugjaldmiðil
mjög slæm áhrif á okkar afkomu.
Viö flytjum út til Evrópu en borg-
um rafmagn og hráefni að miklu
leyti i dollurum.
í þriðja lagi er mest af okkar
skuldum i dollurum og vextir af
þeim fóru yfir 20% á siöasta ári,
þannig aö vaxtakostnaður óx
geysilega á siðasta ári.
t fjórða lagi höfum við ekki get-
að framleitt eins og við vildum
vegna orkuskömmtunar fyrri
hluta ársins 1981. Þrátt fyrir lágt
verð hefðum við haft meira upp i
fastakostnað ef við hefðum getaö
framleitt með fullum afköstum.
Og i fimmta lagi hefur gengið
ekki haldist í hendur viö innlend-
ar kostnaðarhækkanir”, sagði
Ragnar.
Hann var þá spuröur um útlitið
framundan og hvort ekki mætti
búast við skjótari bata, ef
markaðurinn batnaði á ný, úr þvi
búið er að loka svo mörgum verk-
smiðjum annarsstaðar. „Við get-
um nú ekki hlakkaö yfir þvi. En
það er samt staðreynd, að það
gerir það að verkum aö maður
getur búist við skjótari bata en
ella,” svaraði Ragnar. Hann
sagði nú talið að álverðið sé hætt
að lækka og geti jafnvel farið að
þokast eitthvað upp á við.
— HEI
■ Járnblendiverksmiðjan.