Tíminn - 31.01.1982, Blaðsíða 8

8
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjdri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steíngrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjori: Sig-
uróur Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson/Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. Olafsson. Fréttastjóri: Páll Mignússon.
Umsjónarmaóur Helgar-Timans: lllugi Jökulsson. Blaóamenn: Agnes
Bragadóttir/ Bjarghildur Stefánsdóttir/ Egill Helgason. Friórik Indrióason.
Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (Iþróttir), Skafti Jónsson. Utlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eyglo Stelánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi:
86300. Aualýsinqasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu
V00. Askriftargjald á mánuði: kr. 100.00—Prentun: Blaðaprent hf.
Skynsamleg endurnýjun
fiskiskipaflotans
■ Stjórnarandstæðingar hafa að undanförnu
ráðist ómaklega að sjávarútvegsráðherra, Stein-
grimi Hermannssyni, fyrir stefnu hans og rikis-
stjórnarinnar varðandi endurnýjun fiskiskipa-
flotans. Það hefur einkum verið fyrrverandi
sjávarútvegsráðherra, Kjartan Jóhannsson, sem
að þessum árásum hefur staðið. Afrekaskrá
Kjartans á þessu sviði i ráðherratið hans er þó
slik, að hann ætti að sjá sóma sinn i að tala um
eitthvað annað.
í útvarpsumræðunum á fimmtudagskvöldið
vék Steingrimur Hermannsson nokkuð að endur-
nýjun fiskiskipaflotans og sagði þá m.a.:
,,Hert verður á reglum til þess að sporna gegn
stækkun fiskiskipaflotans. Að visu hefur slikum
reglum verið fylgt i tið þessarar rikisstjórnar
með þeirri undantekningu, að samþykktur var
innflutningur á fimm skipum til ákveðinna staða
af atvinnuástæðum. Að öðru leyti hefur verið við
það miðað, að i flotann bætist ekki skip umfram
það, sem tekið er úr notkun. Að visu verða menn
að gæta þess, að rúmlestatalan er ekki algildur
mælikvarði i þessu sambandi. Meiri stærð felst
oft t.d. ekki sist i bættu ibúðarrými áhafnar. Ég
vara einnig eindregið við þeirri kröfu öfga-
manna, að aðeins verði leyft að endurnýja fiski-
skipaílotann um hluta af þvi, sem úr notkun er
tekið. Það mundi aðeins verða til þess að litið sem
ekkert yrði tekið úr notkun. Menn mundu þá
halda áfram að sækja sjóinn á úreltum skipum á
meðan ekki sekkur. Ég mun ekki taka þátt i þvi
að neyða islenska sjómenn til þess að sækja fram
á ystu landgrunnsbrún á úreltum og jafnvel
hættulegum smábátum.
Þegar uppbygging togaraflotans hófst i byrjun
siðasta áratugs heyrðust furðu margar úrtölu-
raddir, sem lögðust hart gegn slikri fásinnu, eins
og þeir sögðu. Hvar halda menn að islenska þjóð-
in stæði i dag efnahagslega og hvernig væri at-
vinnuástandið viðast um landið, ef i það stórvirki
hefði ekki verið ráðist samfara uppbyggingu
frystihúsanna? Það er jafnframt athugandi, sem
ég heyrði útgerðarmenn á Suðurnesjum segja á
fundi nýlega, að ef endurnýjun bátaflotans er
stöðvuð, leggst bátaútgerð niður á einum til
tveimur áratugum.
í þessu tilliti verður þvi að rata hinn gullna
meðalveg og stuðla að skynsamlegri endurnýjun
flotans án þess að sóknarþungi aukist. Við þetta
markmið verður staðið”.
Hér er lýst skynsamlegri stefnu, þar sem tekið
er á þessum málum af ábyrgð og fyrirhyggju.
Ýmsir aðrir, sem láta i sér heyra um endurnýj-
unarmál fiskiskipaflotans, mættu gjarnan sýna
meiri samkvæmni og ábyrgð en hingað til. Það er
til dæmis sérkennilegt að heyra talsmenn út-
gerðarmanna fordæma hið harðasta öll ný skipa-
kaup á meðan einstakir félagsmenn þeirra sam-
taka senda inn beiðnir um leyfi til kaupa á nýjum
skipum i hrönnum. Talsmenn þeirra samtaka
leggja jafn mikla orku i að sannfæra sina eigin
félagsmenn eins og þeir hafa undanfarið eytt i að
taka þátt i pólitiskum árásum á sjávarútvegsráð-
herra.
—ESJ.
IiANGFLESTAR ERLENDAR BÆKUR, SEM
ÍSLENDINGAR KAUPA ERU SVONEFNDAR
PAPPÍRSKILJUR. baö form á útgáfu bóka er mjög
tiðkaö erlendis ekki aöeins i Bandarikjunum þar sem
pappirskiljur i svokölluöu vasabroti voru fyrst settar
á markað, heldur um allan heim.
Hlutur pappirskilja I islenskri bókaútgáfu er hins
vegar hverfandi litill. Þaö eru einkum afþreyingar-
reyfarar eins og sögurnar um Morgan Kane sem
koma reglulega út i þessu formi og virðast ganga vel.
Útgáfa alvarlegri bókmennta i pappirskiljum hefur
ekki náö neinni fótfestu hérlendis, þrátt fyrir ýmsar
tilraunir.
Þaö kom fram i ágætri grein I The New York Times
Book Review fyrir skömmu, að athyglisverö þróun á
sér nú staö i útgáfu pappirskilja i Bandarikjunum.
Liöin eru rúmlega 40 ár siöan bandariskt fyrirtæki
„Pocket Books” eöa „Vasabækur” gaf út 10 titla I
litlu broti og meö papplrskápu og seldi á aöeins 25
sent stykkiö. Þaö jafngildir á núverandi gengi um
2.40 krónum. Pappirskiljubyltingin var þar meö haf-
in, og nú til dags berjast mörg stór fyrirtæki um
markaöinn i Bandarikjunum.
Pappirskiljufyrirtækin byggja á ódýrum bókum og
viötækri dreifingu. Pappirskiljur eru nú seldar I um
100 þúsund sölustööum I Bandarikjunum — bókabúö-
um, vörumörkuöum og alls konar öörum verslunum,
stórum og smáum. Slik dreifing er forsenda hinnar
miklu sölu: ef pappirskiljurnar væru aöeins seldar I
bókabúöum þar vestra væri salan mun minni.
En verðbólgan hefur haft ahrif a
ÚTGAFU PAPPIRSKILJA EINS OG AÐRA FRAM-
LEIÐSLU. Fyrstu bækurnar kostuðu eins og áöur
sagöi aöeins 25 sent en algengasta veröið á papplrs-
kiljum vestra er nú 3.95dalir en það jafngildir um 38
krónum islenskum. Afleiöing þessarar veröhækkunar
er minni sala. Walter Meade forseti Avon Books, sem
hefur um 7.6% af bandariska pappirskiljumarkaön-
um, segir veröþróunina hafa leitt til þess, að fleiri lesi
nú sömu bókina en áöur. Þegar pappirskiljurnar voru
hræódýrar hafi veriö mjög algengt aö þeim væri hent
eftir lestur. „begar þessar bækur fóru i 75 sent stykk-
ið var algengt aö tveir læsu hverja bók. Núna, þegar
veröiö er 3.95 dalir, lesa f jórir eöa fleiri hverja bók.”
Samkeppnin á milli þeirra 10 eöa svo stórfyrirtækja
sem ráöa um 90% af bandariska markaöinum, er
geysilega hörö. Oll fyrirtækin gefa út mikinn fjölda
titla en aö sögn Ronald Busch forseta Pocket Books,
er fjárhagslegt tap á 80% þessara bóka. Aöeins 20%
skila hagnaöi, en gróöinn á sumum þeirra er svo gif-
urlegur aö hann stendur undir tapinu á öllum hinum
bókunum. Þaö eru bækurnar sem seljast I milljónum
eintaka á örstuttum tima.
Vegna þess mikla fjölda bókatitla sem kemur á
markaöinn, hefur hver bók mjög skamman reynslu-
tima á sölustööum. Meginreglan er sú þar vestra aö
ef ný bók hreyfist ekki sæmilega á einni viku eöa svo,
er h'ún tekin niöur og önnur sett upp i staöinn.
HvERNIG BÆKUR SELJAST FYRST OG
FREMST I PAPPÍRSKILJUFORMINU? Jú, lang
stærsti hluti sölunnar er i ástarsögum af ýmsu tagi,
og þaðer reyndar eina tegundin, þar sem salanhefur
farið stöðugt vaxandi siöustu 10 árin. Þannig munu
ástarsögur sem eru yfirleitt skrifaöar af konum og
fyrir konur — sem að sögn New York Times Book
Review kaupa mestan hluta þeirra skáldsagna sem
seldar eru i Bandarikjunum — nema að minnsta kosti
fjórðungi allrar sölu pappirskilja þar i landi.
Vegna vaxandi sölu ástarsagna siðustu árin eru nú
flest stærri pappirskiljufyrirtækin aö auka verulega
útgáfu slikra bóka, og er taliö aö markaöurinn muni
hreinlega yfirfyllast af þessum kvenreyfurum á
næstu árum.
En þaö er þó kannski annaö, sem vekur meiri at-
hygli varöandi þróun þessarar útgáfustarfsemi siö-
ustu árin. Þaö er sú staöreynd, aö fariö er aö gefa
mun meira út frumsamiö I pappirskiljum en áöur
var. Venjan hefur veriö sú, aö bækur eru fyrst gefnar
út meö heföbundnum hætti en siðan i pappirskiljum á
eftir. Nú leggja útgáfufyrirtækin hins vegar vaxandi
áherslu á frumsamdar bækur. Þannig eru margir
höfundar sem eingöngu skrifa fyrir pappirskilju-
fyrirtækin. Forseti Pocket Books segir sitt fyrirtæki
stefna að þvi, aö um 75% af þeim bókum sem þeir
gefi út, veröi frumsamið efni, sem ekki hafi áöur
verið gefið út.
Þá hafa ýmis stórfyrirtækjanna fólk á sinum veg-
um sem hreinlega framleiöir bækur. Þetta á til dæm-
is viö um svonefndar fjölskyldusögur, sem munu hafa
náö verulegum vinsældum þar vestra upp úr miöjum
siöasta áratug. Þetta eru framhaldsbækur, þar sem
ávallt er fjallaö um lff sömu fjölskyldnanna — og
svipar aö þvi leyti mjög til sjónvarpsþátta eins og
Dallas. Þessar bækur eru ekki samdar af einhverjum
einum rithöfundi, heldur framleiddar af hópi manna.
Slikar framhaldssögur eru svo vinsælar aö flest
stærri pappirskiljufyrirtækin hafa komiö sér upp
slikri fjöldaframleiöslu ættarsagna.
P
* APPIRSKILJUR ERU KEYPTAR TIL
LESTRAR EN EKKI TIL GJAFA. Kannski sú staö-
reynd eigi mestan þátt i þvi, hversu erfiölega hefur
gengiö aö hefja pappirskiljuútgáfui hér á landi. Is-
lendingar kaupa mikiö bækur tii gjafa en minna til aö
lesa sjálfir.
Hins vegar sýnir útgáfa ódýrra pappirskilja þaö, aö
hægt er aö gefa slikar bækur út hérlendis. Leitt er
hins vegar til þess aö vita, aö þaö skulu svo til ein-
göngu vera léttmeti sem þannig kemst út til bóka-
kaupenda I tiltölulega ódýru formi.
A siðasta ári voru geröar nokkrar tilraunir hér til
útgáfu á bókum um samtimaatburöi I pappirskilju-
formi. Árangurinn af þvi mun yfirleitt ekki hafa verið
meö þeim hætti, aö þaö hvetji til áframhalds á þeirri
braut, og þegar allt kemur til alls þá fer framtið
slikrar útgáfu eftir viöbrögöum bókakaupenda.
Viö veröum þvi sennilega aö láta okkur nægja enn
um sinn aö kaupa pappirskiljur á erlendum tungu-
málum.
ESJ
Elías
Snæland
Jónsson
skrifar