Tíminn - 07.02.1982, Blaðsíða 8

8
Sunnudagur 7. febrúar 1982.
utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Johann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreióslustjori: Sig-
urður Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson. Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaóur Helgar Timans: lllugi Jökulsson. Blaóamenn: Agnes
Bragadóttir. Bjarghildur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriöason,
Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (Iþróttir), Skafti Jónsson. Utlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guöjón
Róbert Agustsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og augiýsingar: Siöumúla 15, Reykjavik. Simi:
86300. Auglvsinaasimi: 18300. Kvöldsímar: 86387, 86393. — Verð i lausasölu
S.00. Askriftargjald á mánuði: kr. 100.00— Prentun: Blaöaprent hf.
Skapvonskukast
Mor gunblaðsmanna
■ Morgunblaðsmenn hafa verið i frekar úfnu
skapi siðustu daga og vikur, eins og greinilega
má sjá á skrifum blaðsins um innlenda stjórn-
málaatburði að undanförnu, en þar hefur litið
borið á yfirvegun eða rósemi hugans.
Skýringanna á þessari skapvonsku er væntan-
lega að leita i sifelldum deilum innan Sjálfstæðis-
flokksins, auk þess sem Morgunblaðsmenn eru
sýnilega strax komnir með skjálfta vegna kosn-
inganna sem fram fara siðar á þessu ári.
Það er ekki aðeins, að kosningaskjálftinn sé
íarinn að ráða svo fréttamati Morgunblaðsins, að
ílestar fréttir um stjórnmál séu nú færðar i
flokkspólitiskan búning i blaðinu, heldur hefur
þessi skapvonska annars dagfarsprúðra manna
einnig brotist út i ónotum i garð annarra fjöl-
miðla.
Nýlegt dæmi um þetta er sérkennilegur leiðari
Morgunblaðsins á föstudaginn, þar sem ráðist er
að eðlilegri fréttamennsku Timans. Þar eru
blaðamenn Timans sakaðir um að skrifa „róg”
um Albert Guðmundsson. Hver skyldi svo sá
„rógur” hafa verið? Jú, það, að Timinn skyldi
skýra satt og rétt frá þvi, með hvaða hætti Albert
var fenginn til að samþykkja að vera i þriðja
sætinu á framboðslista Sjálfstæðisflokksins við
borgarstjórnarkosningarnar. Albert fékkst ekki
til að taka þriðja sætið á listanum án skilyrða fyrr
en lagt var fyrir hann bréf, þar sem Birgir ísleif-
ur Gunnarsson, fyrrverandi borgarstjóri, stað-
festi, að hann myndi fara i þriðja sætið ef Albert
gerði það ekki. Vegna flokkspólitisks fréttamats
Morgunblaðsins hafa engar fréttir af þessu birst i
þvi blaði, en satt og rétt sagt frá málinu i
Timanum. Hins vegar fengu Morgunblaðsmenn
Albert til að gefa út yfirlýsingu um málið, en hún
er þannig samsett, að þar er engum efnisatriðum
i frásögn Timans hnekkt. Ekki var heldur við þvi
að búast, enda vita Morgunblaðsmenn auðvitað
jafn vel og fréttamenn Timans hið sanna i þessu
máli, þótt ekkert sé um það birt i Morgunblaðinu,
sem virðist sigla hraðbyri inn i þá fortið, þegar
flokkspólitisk afstaða réði fréttatlutningi.
í þessari sömu forystugrein Morgunblaðsins
var jafníramt fjallað um óskabarn þeirra
Morgunblaðsmanna þessa stundina, Davið Odds-
son, sem einhverjum hefur dottið i hug að geti
orðið borgarstjóri, og Timinn sakaður um
„furðulegar árásir” á Davið — árásir, sem
snúist um „hrein aukaatriði”.
Þar sem Timinn kannast ekki við að hafa verið
með árásir, furðulegar eða eðlilegar, um aðal-
atriði eða aukaatriði, á borgarstjóraefni Morgun-
blaðsins, þá verður að fara fram á það, að
Morgunblaðið tilgreini nákvæmlega þær fréttir
Timans, sem falið gætu i sér slikar „furðulegar
árásir”, og skýri jafnframt frá þvi, um hvaða
„aukaatriði” þær fjalla. Á meðan það er ekki
gert, hljóta slikar órökstuddar árásir á frétta-
menn Timans að teljast blaður eitt.
ESJ
skuggsjá
Nútúmnn í spegli
kvikmyndarinnar
líviKMYNDIIt ERU SVO SANNARLEGA f
SVIÐSLJÓSINU UM ÞESSAR MUNDIR VEGNA
KVIKMYNDAHATÍÐARINNAR. Þar hafa nýlega
erlendar kvikmyndir veriö frumsýndar á hverjum
degi Siðan á laugardag, en hátiðinni lýkur á sunnu-
dagskvöldið.
Ekki er annað að sjá en aðstandendum hátiðar-
innar hafi tekist vel að velja hingað forvitnilegar
kvikmyndir, sem flestar hverjar myndu sennilega
ekki að öðrum kosti hafa komið til sýningar hér á
landi. Auðvitað eru myndirnar misjafnar að gerð og
gæðum, og viðfangsefnin eru margvisleg.
Það hlýtur að vekja sérstaka athygli, hversu marg-
ar myndanna fjalla um skuggahliðar stórborgarlifs á
Vesturlöndum. Þar eru glæpir og eiturlyfjaneysla,
m.a. heróinnotkun, ofarlega i hugum manna. Þetta á
t.d. við um tvær af frönsku myndunum — „Snjó” og
„Sonarómynd” — kanadisku myndina „Engin ástar-
saga", og þýsku kvikmyndina „Desperato City ”, svo
dæmi séu nefnd.
Það er kannski eðlilegt, að kvikmyndagerðarmenn
snúi sér að þvi vandamáli, sem eiturlyfjaneysla,
glæpir, ruddafengiö klám og ofbeldi er orðið i stór-
borgum nágrannalanda okkar. Margt ef þessu er
auðvitað ekki nýtt af nálinni, en ógn heróin-
neyslunnar hefur þó gert ástandið mun alvarlegra.
Heróinsjúklingurinn hugsar um fátt annað en að fá
næsta skammt, og hann hikar ekki við að brjóta af sér
til þess að afla peninga i þvi skyni.
Fátt er ömurlegra en að sjá fólk i þessum myndum
heltekið af heróinneyslu, sem reyndar krefst nú si-
fellt fleiri mannfórna i borgum vesturlanda. Og fyrst
og fremst er um ungt fólk að ræða, sem þannig tapar
sjálfu sér og siðan lifinu áður en það nær að fullorön-
ast.
*
IsLENSKU KVIKMYNDIRNAR SEX, SEM
GERÐAR HAFA VERIÐ SIÐUSTU ARIN ERU
SYNDAR A HATiÐINNI. Þær eru þar góð árétting
um vaxtartima i islenskri kvikmyndagerð. Mikilvægt
er fyrir fjölbreytni islensks menningarlifs, að gerð
leikinna islenskra kvikmynda verði reglubundinn
þáttur i menningarstarfsemi landsmanna.
Sú itarlega umræöa, sem fram fór á siðum Timans
um siöustu helgi um stöðu islenskrar kvikmynda-
gerðar, hefur vakið athygli og umræður, og er það
vel. Þar ræddu islenskir kvikmyndagerðarmenn, og
formaður Kvikmyndasjóðs, um stöðu kvikmyndar-
innar hér á landi um þessar mundir og framtiöar-
horfur.
Þar kom fram bjartsýni á gerð islenskra kvik-
mynda i framtiðinni. Talið var sennilegt, að hér yröu
gerðar tvær, þrjár eða jafnvel fjórar nýjar myndir á
hverju ári á næstunni. Sú bjartsýni er m.a. byggö á
þeim hugmyndum, sem nú liggja fyrir um Kvik-
myndasjóð.
Knútur Hallsson, skrifstofustjóri i menntamála-
ráöuneytinu, skýrði frá þvi, að nýtt frumvarp til
kvikmyndalaga yrði væntanlega kynnt á þvi þingi,
sem nú stendur, með það i huga, að þaö fáist afgreitt
næsta haust. Fari svo þá mun Kvikmyndasjóður lána
samkvæmt þessum nýju lögum þegar á árinu 1983, og
er hugmyndin hjá þeirri nefnd, sem samdi frumvarp-
ið, að framleiöandi geti þá fengið 20% af kostnaöar-
veröi, meðalmyndar i styrk frá sjóönum, önnur 20%
að láni og loks ábyrgð fyrir 20% til viðbótar, eöa sam-
tals fyrirgreiðslu, sem nemur 60% af kostnaðarverði
kvikmyndarinnar.
Ljóst er, að þetta fyrirkomulag myndi mjög auð-
velda gerö islenskra kvikmynda næstu árin. Þar sem
fulltrúar allra þingflokkanna, menntamálaráöuneyt-
isins, fjármálaráðuneytisins og kvikmyndagerðar-
manna áttu sæti i nefndinni, sem samdi þetta frum-
varp, verður að ætla, að viötækur stuöningur sé við
máliö á Alþingi og þvi fátt til fyrirstöðu, að þaö veröi
samþykkt. Þaö hljóta að teljast góð tiðindi.
TFLUTNINGUR ÍSLENSKRA KVIKMYNDA
VIRÐIST LANGT UNDAN. Þeir, sem tóku þátt i um-
ræðunni á vegum Timans, voru sammála um, aö
islenskir kvikmyndagerðarmenn yrðu fyrst og
fremst að miða kostnaðaráætlanir mynda sinna við
islenska markaðinn. Að visu væru möguleikar á að
koma islenskum kvikmyndum á kvikmyndahátiöir
erlendis og jafnvel til sýningar i litlum listabióum,
sem svo eru kölluö, en litlar likur eru á fjárhagsleg-
um ávinningi af sliku.
Það er þvi ljóst, að kvikmyndir komandi ára verða
að búa viö þann tiltölulega þrönga fjárhagsstakk,
sem innlendi markaðurinn sniður. Og vart er við þvi
að búast, að landsmenn sæki kvikmyndir i framtið-
inni svo mjög sem þeir hafa gert hingað til aðeins af
þviaðþæreru islenskar. Þvert á móti er ástæða tilað
ætla aðeftir að nýjabrumið er farið af islenskri kvik-
myndagerð, þá fari aðsóknin fyrst og fremst eftir
gæðum myndanna og viðfangsefnum, þ.e. hvort hún
höfðar til almennings eða ekki.
Það kom fram i' umræðunum, að þessi þröngi fjár-
hagsstakkur gæti haft áhrif i þá átt, að islenskar
kvikmyndir fjalli i framtiðinni meira um nútimann
enhingaðtilhefur verið — einfaldlega vegna þess, að
slikar myndir eru ódýrari i framleiðslu en timabils-
myndir, þarsem byggja þarf rándýrar sviðsmyndir.
Þetta væri vissulega mjög ánægjuleg þróun. Þótt
mikilvægt sé að leggja rækt við söguna, m.a. með
gerðkvikmynda á borð við Útlagann, þá er ekki siður
brýnt að kvikmyndin liti á vandamál samtimans,
liðandi stunda. Sérstaklega virðist timabært að gera
kvikmyndir, sem fjalla um borgarlifið. Þar er vissu-
lega af nógu að taka, þótt ekki séu vandamálin i
Reykjavik orðin jafn risavaxin og i stærri borgum
nágrannalandanna og um er fjallað i sumum þeirra
erlendu kvikmynda, sem áður voru nefndar og nú eru
sýndar á kvikmyndhátiðinni.
KviKMYNDAVÉLIN GETUR LÝST SAMTIMAN-
UM MEÐ NÆRGÖNGULLI HÆTTI EN OFT ER
HÆGT 1 RITUÐU MALI. Satt best að segja eru t.d.
þærskáldsögur.sem fjalla um lifið i Reykjavik nú hin
siðari ár, harla fáar og teljast yfirleitt ekki til stór-
verka, sem auki skilning á samtimavandamálum.
Kvikmyndin gæti bætt þarna úr, sýnt okkur borgina
og borgarlifið eins og það er en jafnframt i öðru ljósi
en við sjáum það almennt i erli dagsins.
Það verður óneitanlega forvitnilegt að sjá, hvaða
verk kvikmyndagerðarmenn sýna okkur á næstu ár-
um. Siöar á þessu ári verður nýjasta kvikmynd
Hrafns Gunnlaugssonar, sem einmitt fjallar um nú-
timann, frumsýnd, og biða vafalaust margir hennar
með nokkurri eftirvæntingu. Ýmsar aðrar myndir
eru i vinnslu eða undirbúningi.
Það er áhugi og kraftur i kvikmyndagerðarmönn-
um, og búast verður við þvi, aö þingmenn láti ekki
sinn hlut eftir liggja og stigi mikilvægt skref til
eflingar islenskrar kvikmyndageröar með samþykkt
nýrra kvikmyndalaga siðar á þessu ári. Þar meö
væri opinber stuðningur viö þessa ungu listgrein hér
á landi kominn i viðunandi horf, sem gæfi góðum
kvikmyndagerðarmönnum tækifæri til að sýna áfram
hvað i þeim býr.
—ESJ.
Elías
Snæland
Jónsson
skrifar