Tíminn - 10.02.1982, Blaðsíða 7

Miövikudagur 10. febrúar 1982.
erlent yfirlit
7
erlendar fréttir
■ NOKKRU fyrir siöustu
mána&amót uröu forsetaskipti i
HondUras. Nýi forsetinn, Roberto
SuazoCordova.tók við embættinu
með viðhöfn á stærsta iþróttavelli
höfuöborgarinnar, Tegucigalpa.
Um tuttugu þúsund óbreyttra
borgara voru viöstaddir athöfn-
ina og 2500 hermenn.
Forsetar ýmissa landa i
rómönsku Ameriku voru mættir
til að hylla hinn nýja forseta.
Meðal annarra mættu þar forseti
Venezúela, Cólombia, Panama,
Costa Rica og E1 Salvador. Þá
var mættur einn af æðstu mönn-
um stjórnarinnar i Nicaragua.
Bandarikin áttu þar sérstaka
sendinefnd og var formaður
hennar Jesse Helms öldunga-
deildarmaður, sem er helzti leið-
togi hægri manna á þingi Banda-
rikjanna. Hann er formaður i
þeirri undirnefnd utanrikisnefnd-
arinnar, sem fjallar um mál
rómönsku Ameriku.
Astæöan til þessarar viðhafnar
var sú, að lýðræöislega kjörinn
forseti varaðtaka við embættínu,
en herstjórn hefur setið að völd-
um i HondUras undanfarinn ára-
tug. Forsetakosningar fóru fram
seint i nóvember og er talið, að
þær hafi verið sæmilega frjálsar.
Nýtt þing var kjörið um li'kt leyti.
■ Suazo forseti
Lýðræði endur-
reist í Hondúras
Herinn er áfram sterkasta aflið
1 ræðu þeirri, sem Suazo forseti
hélt, þegar hann tók við em-
bættinu, rifjaði hann það m.a.
upp, aö rúm 160 ár væru liðin
siðan Hondúras fékk sjálfstæði. A
þessum tima hafa 126 rikisstjórn-
ir setið þar að völdum og landið
hefur fengið nýja stjórnarskrá
ekki sjaldnar en 16 sinnum.
Byltingar eða byltingartilraunir
hafa verið geröar 385 sinnum.
Aðeins tólf lýðræðislega kjörnir
forsetar hafa setið allt kjörtima-
bilið.
EINS og venjulega áttust tveir
flokkar aðallega við i forseta-
kosningunum. bað voru Frjáls-
lyndi flokkurinn og Þjóðarflokk-
urinn. Báðir eru þessir flokkar f-
haldssamir og mun erfitt að gera
sér grein fyrir þvi, sem veldur
sundurlyndi þeirra. Frjálslyndi
flokkurinn er þó talinn félagslega
sinnaðri, en aö dómi kunnugra er
það meira i orS en á borði.
Suazo var frambjóðandi Frjáls-
lynda flokksins. Hann er 54 ára,
héraðslækniraðstarfi. Hann fékk
um 54% greiddra atkvæða, en alls
greiddu 1.2 milljónir kjósenda at-
kvæði. lbúar i Hondúras'eru um
3.6 milljónir.
Suazo hefur lýst yfir þvi, að
hann muni fylgja hinni hefð-
bundnu stefnu Hondúras i utan-
rikismálum, en hún er öðru frem-
ur fólgin i náinni samvinnu við
Bandarikin. Þá myndi hann hafa
nána samvinnu viö Guatemala og
herforingjastjónina iEl Salvador.
Hann kvaðst treysta þvi', að
Bandarikin ykju aðstoð við
Hondúras, bæði efnahagslega og
hernaðarlega.
Suazo lofaði að beita sér fyrir
ýmsum félagslegum umbótum,
en óvist er talið, að honum verði
mikið ágengt i' þeim efnum. Her-
inn veröur áfram hið sterka afl i
Hondúras og mun gri'pa i taum-
ana, ef hann telur Suazo ganga of
langt i' þessum efnum.
Yfirmaður hersins i Hondúras
er nú Gustavo Alverez og þykir
ekki ósennilegt, að hann verði
raunverulega hinn sterki maður
landsins. Hann er mikill andstæð-
ingur stjómarinnar i Nicaragua
■ Uppdráttur af Mið-Amerfku.
og uppreisnarmanna i E1 Salva-
dor.
Talið er, að hann stefni að þvi,
aö loka að mestu landamærunum
viö þessi lönd. bað er hins vegar
hægara sagt en gert. 1 Hondúras
dveija nú um 300 þús. flóttamenn
frá E1 Salvador.
, Stefnu Gustavo i innan-
landsmálum má nokkuö ráða af
þvi, að hann lét svo ummælt um
frambjóðendurna i forsetakosn-
ingunum, aö gallinn á þeim öllum
væri sá, aö þeir lofuöu of miklu.
„begarfólkinu er lofað of miklu,”
sagði hann, „heldur það aö tífs-
k öringetibatnaðogupp úr þess-
um jarövegi spretta uppreisnir og
skæruliöar. Frambjóðendur eiga
að segja við kjósendur: Þið eruð
fátækir og veröiö áfram fátækir.
Að öðrum kosti koma svokallaðar
hugsjónir til sögu. ”
HONDORAS er fátækasta land
Mið-Ameriku frá náttúrunnar
hendi. Fátækt almennings er
einnig mest þar og er hún þó mikil
i öllum þessum löndum.
Aðalatvinnuvegur landsmanna
hefur veriö bananarækt. Banana-
ræktin hefur aðallega verið i
höndum tveggja ameri'skra auð-
hringa, United Brands og Stand-
ard Frúit. Næstum allur út-
fhjtningur á banönum hefur veriö
i höndum þeirra.
Til nokkurra átaka kom milli
stjórnvalda og United Brands
1975. Þá uröu átök innan hersins
og var þáverandi herforingja-
stjórn steypt af stóli og önnur tók
við. Við byltinguna upplýstist að
fráfarandi stjóm hafi þegið stór-
felldarmútur og voru þá sett viss
höft á starfsemi amerisku hring-
anna. Þau stóðu i fimm ár, en nú
ersambúðinað mestu leyti komin
i fyrra horf.
Fullvist má telja, að Banda-
rikjastjórn þyki það miklu skipta
aö lýðræðisstjórn haldist I
Hondúras, þótt ekki sé nema að
nafninu til. Af þvi má draga þá á-
lyktun, að hún muni veita stjóm
Suazo forseta aukna aðstoð og
reyni bæði að sporna gegn þvi, aö
herinn brjótist til valda, og að
svipuð uppreisnarsamtök mynd-
ist þar og í E1 Salvador.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Heitt í kolunum á
öryggismálarád-
stefnunni í Madrid
■ Heitt var i kolunum i gær á
öryggismálaráðstefnunni i
Madrid og voru fulltrúar aust-
urs og vesturs ekki á einu máli
um málefni Póllands.
Við opnunina i gær kom það
berlega i ljós sem spáð hafði
verið, að fulltrúar austurs og
vesturs myndu deila harðlega
um málefni Póllands, vegna
herlaganna i Póllandi. Eftir að
allmargir vestrænir fulltrúar
á öryggismálaráðstefnunni
höfðu tekið til máls og harð-
lega gagnrýnt setningu her-
laga I Póllandi, reyndi forseti
ráðstefnunnar, utanrikis-
ráðherra Póllands, að fresta
frekara fundarhaldi til föstu-
dags. Þessi tillaga hans hafði
þaö i fór með sér að nokkrir
vestrænir fulltrúar mótmæltu
harölega. 1 gærkveldi var ekki
ljóst hvaöa ákvörðun yrði tek-
in i þessu viðkvæma máli.
Utanrikisráöherra Banda-
rikjanna, Alexander Haig,
sem var á meðal hinna fyrstu
sem tóku til máls á ráðstefn-
unni, fordæmdi setningu her-
laganna, og sagöi hana vera
gróft brot á Helsinkisátt-
málanum. Krafðist hann þess
að pólskum verkalýðsleiötog-
um yröi þegar i stað sleppt
lausum úr fangelsum i Pól-
landi. Haig sagði aö Madrid-
ráðstefnan gæti alls ekki látiö
sem hún væri að stuðla að
uppbyggingu friðar og öryggis
á sama tima og grafið væri
undanþeim þáttum iPóllandi.
Nokkrir aðrir vestrænir
talsmenn tóku mjög i sama
streng I máli sinu á ráðstefn-
unni, og utanrikisráðherra
Vestur-Þýskalands, Gencher,
sagði að herlögin i Póllandi
hefðu oröið þess valdandi að
nú hrikti i alþjóölegri sam-
vinnu.
t svari sinu Við árásum vest-
rænna fulltrúa sagði fulltrúi
Póllandsað aögerðirnar i Pól-
landi væru löglegar og hefðu
þær verið samþykktar af
pólska þinginu. Hann ásakaði
Bandarikin fyrir að undirbúa
áróður og baráttu gegn Pöl-
landi.
Fulltrúi Sovétrikjanna sagði
að rikisstjórn Sovétrikjanna
væri algjörlega á móti þvi aö
NATO rikin settu á svið i Mad-
rid, það sem hann nefndi
„annan pólitiskan frasa”.
Páfinn styður Einingu
■ Páll páfi sagði I gær, að
eina leiöin sem fær væri til
þess aö leysa kreppuástandiö i
Póllandi væri sú aö Eining,
samtök óháöu verkalýðssam-
takanna, fengju réttindi sin að
fullu viöurkennd á nýjan leik.
Páfinn sagði þetta i ræöu,
sem talin er vera sterkasta
stuöningsyfirlýsing hans viö
Einingu til þessa. Hann sagði
að Eining væru lögleg samtök,
sem hlotiö hefðu viöurkenn-
ingu af pólskum yfirvöldum,
og yrðu þvi að eiga sinn
ákveöna stað i pólsku þjóölifi.
Páfinn sagði þetta i ræöu
sinni I Vatikaninu, þar sem
hann ávarpaði fulltrúa alþjóð-
legra verkalýössamtaka þar á
meðal fulltrúa Einingar, sem
voru staddir erlendis, þegar
herlög tóku gildi i Póllandi.
Nordsat kvedinn
nidur af Dönum
■ Danska stjórnin ákvað i
gærmorgun aö hætta viö þátt-
töku I Nordsat áætluninni.
Sagöi menntamálaráöherra
landsins að menningarlegt
gildi gervihnattarins gætiekki
taliststíkt aö svaraði kostnaði.
Var á formanni danska út-
varpsráðsins aö skilja i sjón-
varpsviötölum i Danmörku i
gærkvöldi að áætlunin um
Nordsat væri þar með jörðuö.
Athyglin beinist nú aö
áformum Svia um aö skjóta
upp öörum hnetti i samvinnu
við Norðmenn og Finna, en
slikur hnöttur mundi einnig
koma Dönum tii góöa, sem
þegar horfa mikiö á sænkst
sjónvarp og á Jótlandi munu
menn horfa enn meira á
þýskar sjónvarpsstöðvar en
danskar.
Saudi-Arabar og
Bandaríkjamenn
með sameiginlega
varnarmálanefnd
■ Bandarikin og Saudi-Ara-
bia hafa samþykkt aö setja á
laggirnar sameiginlega
hernaðarnefnd til þess að
vinna sameiginlega aö fram-
leiðslu varnarvopna. Varnar-
málaráöherrar landanna
munu verða i forsæti þessarar
nefndar, og munu þeir hittast
tvisvar á ári, en aöstoðar-
menn þeirra munu hafa fundi
meö sér oftar. Samþykkt þessi
var gerð eftir viöræöur i
Saudi-Arabíu.
Þessi samþykkt er talin
vera augljósasta dæmið
hingað til, um vilja Saudi-Ara-
biu að koma á hernaöarlegri
samvinnu viö Bandarikin.
ÍTALIA: Hópur vopnaöra manna sem segja sig tilheyra Rauöu-
herdeildunum á Italiu, réðst I gær inn i herbúðir ttala og rændi
miklu magni hergagna þaðan. Ránið var framiö snemma i gær-
morgun I smáborg um 40 kilómetrum norður af Napóli. Lögregl-
an sagöi aö 3 eöa 4 menn hefðu náö að yfirbuga eina tylft varöa,
áður en þeir komust aö vopnabirgöunum.
FILIPSEYJAR: DC-3 flugvél, meö 25 japanska ferðamenn um
borðog þriggja manna áhöfn, brotlenti I gær á eyju, miösvæðis á
Filipseyjum, er vélin var á leiö frá Manilla. Ekki var ljóst I gær-
kveldi hve margir hefðu farist, né hver orsök slyssins var.