Fréttablaðið - 30.04.2008, Blaðsíða 20

20 30. apríl 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björgvin Guðmundsson og Björn Ingi Hrafnsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Í Frakklandi hefur frumrann-sóknir í vísindum nokkuð borið
á góma að undanförnu. Hafa
vísindamenn við hina opinberu
vísindastofnun CNRS risið upp og
gagnrýnt stjórnvöld harðlega
fyrir að láta þá iðju sitja á
hakanum, en beina fjármagninu í
staðinn að hagnýtum rannsóknum
alls konar, kannske í samvinnu
við fyrirtæki og samkvæmt
óskum þeirra. Benda vísinda-
mennirnir á að frumrannsóknir
séu nauðsynlegur grundvöllur
hagnýtra rannsókna og á þeim
verði uppfinningamenn að
byggja. Aldrei sé hægt að vita
fyrirfram hvert þær kunni að
leiða, það sýni sig oftsinnis að
rannsóknir á sviðum sem virðast
vera órafjarri dagsins önn leiði til
uppfinninga á tækjum sem mikið
hagnýtt gagn sé að.
Um þetta sýnir sagan mörg
dæmi. Maður gæti t.d. haldið að
rannsóknir á hátíðnihljóðum komi
venjulegu mannlífi lítið við, því
þetta eru hljóð sem hafa svo háa
tíðni að ekkert mannseyra getur
heyrt þau og haft af þeim nokkurt
gagn þannig séð. Eigi að síður
kom í ljós, strax og þessi hljóð
höfðu verið uppgötvuð, að þau
höfðu notagildi í meira lagi.
Veiðiþjófar gátu nefnilega
notfært sér þau til að búa til
sérstaka blístru til að flauta á
hunda sína, hún gaf frá sér hljóð
sem seppahlustir námu glögglega
en ekki nein eyru veiðivarða,
hversu sperrt sem þau voru. Var
þetta þjófunum vitanlega til
mikilla hagsbóta.
Unglingabrestur
Kannske er þetta dæmi fjarri
amstri venjulegs fólks nú á
dögum. En nýlega notfærði
uppfinningamaður í Wales sér
þessi sömu hátíðnihljóð til að
hanna tæki sem snertir líf
almennings svo um munar, enda
hefur það nú breiðst út um
England, Holland, Belgíu og Sviss
eins og logi yfir akur og heldur
nú innreið sína í Frakkland.
Þetta tæki lætur lítið yfir sér,
það er lítill kassi með hátalara, en
trixið er þeim mun snjallara: úr
hátalaranum koma nefnilega
skruðningar sem fullorðnir menn
geta ekki heyrt og hafa því engin
óþægindi af, en særa eyru
unglinga hins vegar á allróttækan
hátt. Ef menn vilja af einhverjum
ástæðum losa sig við unglinga úr
nágrenninu er tækið því hið
þarfasta þing til að stugga
rækilega við þeim. Á ensku er
það kallað „mývargur“, en á
íslensku köllum vér það „ungl-
ingabrest“, sbr. hrossabrest.
Þeir sem auglýsa tækið á
netinu draga skýrt fram gagn-
semi þess: „Á verslun þín í
erfiðleikum vegna ófélagslegrar
hegðunar unglinga? Verður þú
fyrir óþægindum vegna unglinga
sem hópast saman á götunni og
gera þér lífið leitt? Mývargurinn
leysir vandann.“
Þetta tæki byggir á þeirri
líkamlegu staðreynd, að næmi
manna á hátíðnihljóðum minnkar
með aldrinum. Börn geta heyrt
hljóð sem eru 20.000 hertz, um
tvítugt fer þetta næmi mjög að
minnka, og fullorðinn maður
heyrir ekki hljóð sem eru hærri
en 8.000 hertz. Tækið gefur frá
sér hljóð sem eru 16.000 hertz, og
trufla þau engan fullorðinn mann
sem getur rabbað við náungann,
lesið í blaði eða fengið sér blund
alveg óáreittur.
Öðru máli gegnir um unglinga.
Uppfinningamaðurinn velski
gerði tilraun með tækið til að
sýna blaðamönnum fram á ágæti
þess. Hann valdi þrjár þrettán
ára stúlkur og setti þær í tveggja
metra fjarlægð frá hátalaranum.
Eftir fimm mínútur fóru þær að
gretta sig og önsuðu ekki lengur
ef á þær var yrt (það sannar svo
sem ekki neitt), og eftir tíu
mínútur sást í hæla þeirra.
Blaðamennirnir gátu að sjálf-
sögðu ekki dæmt um tækið ex
auditu, en þeim var sagt að í
unglingaeyrum hljómaði það líkt
og þjófabjalla í bifreið og væri
jafn gersamlega óþolandi og sarg
á rammfalska fiðlu eða vein í
ketti sem togað er í skottið á.
Furðuleg staðreynd
Unglingabresturinn, sem færði
höfundi sínum nóbelsverðlaun
fyrir skoplegustu uppfinningu
ársins árið 2006 (það er fullorð-
innabrandari), kostar nálægt
þúsund evrum, en eigi að síður
hafa nú selst fjögur þúsund tæki
af þessu tagi á Englandi einu.
Víða hefur það þó komið af stað
nokkrum umræðum, í Hollandi og
Sviss vildu yfirvöldin banna það,
en án árangurs, og nú er umræð-
an komin til Frakklands.
Nýlega spurði franska útvarps-
stöðin „Evrópa I“ hlustendur álits
og sýndist sitt hverjum. En það
kom í ljós að mat manna á tækinu
fór nokkuð eftir því á hvaða hæð
þeir bjuggu, þeir sem voru á
neðstu hæð litu svo á að það væri
þarfaþing hið mesta, þeir sem
voru á næstu hæð fyrir ofan voru
tregir, þeir sem bjuggu þar fyrir
ofan voru á móti, og þeir sem
bjuggu næst fyrir neðan þakið
fordæmdu það með hinum
sterkustu orðum.
En í þessum umræðum í
Frakklandi benti einhver á þá
staðreynd sem ýmsum fannst
furðuleg og nánast ótrúleg: níutíu
og átta af hundraði unglinga eru
ekki óknyttapésar.
Mývargur
Ófélagsleg hegðun
UMRÆÐAN
Elías Jón Guðjónsson skrifar um
skólagjöld
Það kemur á óvart að formaður Ungra jafnaðarmanna, Anna Pála Sverrisdótt-
ir, skuli velja að kasta ryki í augun á fólki,
og ekki síst sjálfri sér, í grein hér í
Fréttablaðinu á dögunum í stað þess að
krefja skólagjaldasinna innan Samfylking-
arinnar svara.
Sem betur fer hefur Samfylkingin ekki
öll gefist upp gagnvart þeirri stefnu að vilja
tryggja öllum jafnrétti náms með því að standa
gegn skólagjöldum við opinbera háskóla. Því
hefur enginn haldið fram. Það sem margir hafa
áhyggjur af er hversu margir fulltrúar Samfylk-
ingarinnar eiga erfitt með að útiloka skólagjöld.
Sjálf Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður
flokksins, hefur ekki útilokað þau, ekki heldur
viðskiptaráðherra, Björgvin G. Sigurðsson, og
enn síður varaformaður menntamálanefndar
Alþingis, Einar Már Sigurðarson. Að auki hefur
einn af helstu forystumönnum flokksins, Stefán
Jón Hafstein, beinlínis mælt fyrir því að
skólagjöld verði tekin upp.
Þau eru ekki þau einu sem daðra við þá
hugmynd að rétt sé að taka upp skólagjöld.
Skoðanir þessa fólks, sem virðast njóta
sívaxandi stuðnings á meðal forystufólks
Samfylkingarinnar, hljóta að vera áhyggju-
efni fyrir formann Ungra jafnaðarmanna
og allt stuðningsfólk Samfylkingarinnar
sem vill tryggja jafnrétti til náms.
Formaður Ungra jafnaðarmanna hefur
engar áhyggjur af þessu og vill frekar snúa
sér að því að lækka verð á hvítu kjöti, enda
hafi formaður hennar lagt það til. Á ég að skilja
þetta þannig að hún vilji frekar berjast fyrir
einhverju sem formaðurinn hennar er sammála?
Finnst henni mikilvægara að tryggja ódýrara
kjúklingakjöt heldur en jafnrétti til náms? Ef svo
er þá er henni og forystusveit Samfylkingarinnar
velkomið að sjá um kjúklingakjötið – við Vinstri
græn skulum sjá um að tryggja jafnrétti til náms
og þiggjum alla mögulega aðstoð í þeirri baráttu
enda ekki vanþörf á.

Höfundur er varformaður Ungra vinstri grænna.
Kjúklingar framar jafnrétti?
ELÍAS JÓN GUÐ-
JÓNSSON
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG |
Engin
sætuefni
25% minni sykur
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
M
S
A
4
12
68

03
.2
0
0
8
Skipt um skoðun
„Evrópumálin eru allri þjóðinni hug-
leikin en aðild að Evrópusambandinu
er ekki á dagskrá á næstu árum.
Við þurfum fyrst að ná varanlegum
styrkleika og stöðugleika til þess
að við getum metið það, sem frjáls
þjóð, hvað sé mesta gæfusporið
fyrir landsmenn.“ Þetta sagði Jón
Sigurðsson, þáverandi formaður
Framsóknarflokksins, í samtali
við Fréttablaðið í ágúst 2006.
Nú er komið allt annað hljóð
í strokkinn. Jón lýsir því yfir í
grein í Morgunblaðinu í gær að
Ísland eigi að sækja um inn-
göngu í ESB nú þegar. Og virðist
nú kominn á þá skoðun
að öðruvísi nái Ísland
þeim varanlega styrk-
og stöðugleika,
sem hann áður taldi forsendu fyrir
inngöngu.

Uppbyggingarstarfið
Greinarkorn Jóns er líklega ekki það
innlegg sem Framsóknarflokkurinn
þarf á að halda í uppbyggingarstarfi
sínu; Evrópumál gætu jú orðið sá
fleinn sem klýfur flokkinn endanlega
í sundur. Grein Jóns er aftur á móti í
meira flútti við skoðanir forvera
hans, Halldórs Ásgrímsson-
ar, sem spáði því fyrir
tveimur árum að Ísland
yrði gengið í ESB árið
2015.
Almenningur rísi upp
Í Morgunblaðinu í gær var frétt um
veggjakrot. Rætt var við Benedikt
Lund hjá rannsóknardeild lögregl-
unnar sem segir „krotara“ vera
plágu en ekkert muni gerast fyrr
en almenningur rísi upp á móti og
menn fari að skilja að um eignar-
spjöll sé að ræða en ekki list. Nú er
vandinn varla sá að þorri manna líti
á veggjakrot sem list – þá myndu
jú fáir amast við því. Benedikt
skýrir hins vegar ekki hvað
hann á við með að almenn-
ingur verði að rísa upp á móti
krotinu. Varla er lögreglumað-
urinn að hvetja almenning til
að taka lögin í eigin hendur
til að sporna við óvær-
unni?
bergsteinn@frettabladid.isS
ömu laun fyrir sömu vinnu var ein af meginkröfum
kvenna sem börðust fyrir jafnrétti kynjanna á áttunda
áratugnum. Krafan þótti upphaflega ekki sjálfsögð en
afraksturinn varð þó að nú má lögum samkvæmt ekki
mismuna fólki í launum vegna kynferðis.
Bjartsýnar konur, og ugglaust karlar líka, töldu að með
þeirri lagasetningu yrði eftirleikurinn kannski ekki auðveld-
ur en að minnsta kosti á þann veg að þegar einhver tími væri
liðinn; ár, áratugur eða tveir, væru laun kvenna að minnsta
kosti komin í námunda við laun karla.
Langur vegur er þó frá því nú meira en þremur áratugum
síðar. Laun kvenna hafa að vísu hækkað hlutfallslega meira
en laun karla sem út af fyrir sig eru ágæt tíðindi. Gamanið
kárnar hins vegar verulega þegar í ljós kemur að þrátt fyrir
þetta er launamunur kynjanna gríðarlegur og konur hafa enn
hvergi nærri tærnar þar sem karlar hafa hælana í launamál-
um. Ástæðurnar eru nokkrar.
Í fyrsta lagi uppskera karlar enn hærri laun en konur fyrir
sambærilega vinnu, ekki með mismunun í launatöxtum held-
ur eftir annars konar leiðum. Laun umfram taxta eru nú mun
algengari en fyrir nokkrum áratugum og njóta karlar þess
umfram konur. Einnig njóta þeir í meira mæli ýmissa fríðinda
sem telja má til kjarabóta.
Í öðru lagi vinna karlar meira en konur sem nærtækast er
að skýra með því að enn er óralangt í land að jafnrétti náist
inni á heimilum. Þar er vinnuframlag kvenna enn til muna
meira en karla og meðan svo er liggur beint við að atvinnu-
þátttaka þeirra utan heimilis verður ekki eins mikil og karla.
Í þriðja lagi, sem skiptir þó ekki minnstu máli, þá eru störf
sem konur sækja frekar í en karlar iðulega verr metin til launa
en störf sem karlar sækja fremur í, jafnvel þótt að baki liggi
sambærileg menntun og ábyrgðin sé síst minni í „kvenna-
störfunum“. Þarna nægir að nefna dæmi eins og hjúkrunar-
fræðinga og kennara.
Það kann til dæmis að hljóma ágætlega að fá um fjórðungs
launahækkun eins og kennarar voru að semja um, og það í
kjarasamningi sem rennur út að um það bil ári liðnu. Þegar
raunverulegt dæmi er skoðað kemur í ljós að ungi kennarinn,
sem hefur haft 210 þúsund í mánaðarlaun, fer upp í um 265
þúsund. Líklega myndi til dæmis ungur maður með BS-próf í
verkfræði seint taka vinnu á þessum kjörum.
Á morgun er fyrsti maí. Sumir kalla daginn hátíðisdag,
aðrir baráttudag. Öllum er hollt að halda hátíð en baráttunni
fyrir mannsæmandi kjörum verður þó að halda á lofti á þess-
um degi sem tileinkaður er launafólki.
Konur hafa alla tíð átt undir högg að sækja í launamálum.
Það eiga þær enn í dag. Því er rétt að halda á lofti þegar fyrsti
dagur maímánaðar rennur upp.
Konur verða að halda launakröfum á lofti.
Launaþróun á
hraða snigilsins
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR SKRIFAR