Fréttablaðið - 23.05.2008, Blaðsíða 24

UMRÆÐAN
Gísli Vilhjálmsson
tannlæknir skrifar opið
bréf til heilbrigðisráð-
herra
Erindi mitt við þig er að fræða þig um hvað
foreldrar barna með
skarð í vör og góm ræða
við mig daglega. Útgjöld
við tannréttingar sem heilbrigðis-
yfirvöld neita að greiða þrátt fyrir
lög þar um. Ráðherragjaldskrá
vegna endurgreiðslu tannréttinga
þarf að hækka. Nú er komið að
þér að standa við kosningaloforð-
in og bæta hag þessara barna!
Tannréttingar barna með skarð
í vör og góm hafa verið í umræð-
unni upp á síðkastið í fjölmiðlum.
Hafa forráðamenn Landspítala
(LSH) hreykt sér af því að nú eigi
að leysa kostnað við tannréttingar
með því að stofna embætti ríkis-
tannréttingatannlæknis við LSH
og muni þá vandræðagangur Heil-
brigðisráðuneytisins(HR) og
Tryggingastofnunar ríkisins við
kostnað vegna tannréttinga vera
úr sögunni. Nú muni hefja störf á
LSH tannréttingasérfræðingur og
muni hann sjá um meðferð þess-
ara barna.
Þegar yfirmenn spítalans eru
spurðir nánar um framkvæmdina
kemur í ljós að ekki er nein slík
aðstaða fyrir hendi. Tannlæknir-
inn sem ráðinn var mun að eigin
sögn ekki stunda meðferð við spít-
alann heldur hefur aðeins verið
ráðinn í 10% stöðu sem ráðgjafi.
Til að bjóða börnunum upp á full-
komna meðferð þarf vel búnar
tannréttingastofur með þjálfuðu
starfsfólki og tækjabúnaði fyrir
tugi milljóna. Eitthvað mun þetta
kosta LSH! Má ekki nota þessa
fjármuni til að hækka núverandi
ráðherragjaldskrá, þeim til hags-
bóta sem þurfa á þjónustunni að
halda? Þeir fjármunir sem Land-
spítalinn fékk á fjárlögum til
stuðnings börnum með skarð,
voru hugsaðir til þess, en ekki til
að þenja út ríkisbáknið. Ekki mun
ríkistannréttingatannlæknir vera
launalaus á LSH, – eða hvað? Það
eina sem HR þarf að gera er að
fylgja verðlagi í landinu, kanna
meðaltal verðlagningar á tann-
réttingastofum í landinu og leið-
rétta endurgreiðsluskrá ráðherra
sem ekki hefur verið hækkuð í
áraraðir. Þess vegna eru foreldr-
ar þessara barna að kvarta. Ekki
vegna þjónustunnar sem tannrétt-
ingasérfræðingar hafa verið að
bjóða.
Ásta Möller kom í Kastljós og
sagði að ekki væri hægt að endur-
greiða kostnað vegna þess að ekki
væru samningar við tannréttinga-
sérfræðinga. Það er ekkert nýtt.
Engir samningar hafa verið í gildi
síðan 1991, en í lögum er gert ráð
fyrir að slíkt geti komið upp á.
Það forðar þó ekki HR frá því að
greiða sanngjarnan hlut til baka
af kostnaði vegna tannréttinga
þessara barna. HR hefur bara þótt
ágætt að hafa þetta svona til að
spara útgjöld. Börnum
með skarð er ekki boðið
upp á aðra gjaldskrá á
stofum tannréttingasér-
fræðinga en þá sem allir
aðrir þurfa að borga.
Einhver munur er á milli
stofa eins og gerist og
gengur í frjálsri sam-
keppni. HR er í lófa lagið
að kanna meðaltalsverð
á stofunum og greiða í
samræmi við þá niður-
stöðu, enga samninga þarf til
þess. Þó að samið yrði við sér-
fræðinga um verðskrá, yrði hún
ekki lægri en gengur og gerist á
stofunum í dag. Þetta vita þeir hjá
samninganefnd HR og þess vegna
tala þeir ekki við okkur sem
höfum séð um þessi börn í gegn-
um tíðina. Þeim finnst ágætt að
velta þessum kostnaði yfir á herð-
ar foreldra þó að lög í landinu geri
ráð fyrir að hið opinbera styðji
vel við bakið á þeim sem eignast
börn með þennan fæðingargalla.
Einnig er undarlegt að sjá í
fréttinni, að ekki skuli vera leitað
áfram til Tannlækningastofnunar/
Tannlæknadeildar HÍ, samstarfs-
aðila LSH. Þar er í forsvari Teitur
Jónsson lektor, sem hefur mikla
reynslu úr eigin starfi af meðferð
barna með skarð í vör og góm og
vann einnig ásamt foreldrafélag-
inu Breiðum brosum og þver-
faglegum sérfræðingahópi, m.a.
frá LSH, að þjónustuferli sem sett
var saman nýlega einmitt fyrir
þessi börn.
Stjórnarsáttmáli núverandi
ríkis stjórnar var meðal annars
byggður á því að gera vel við börn
og var sérstaklega minnst á tann-
lækningar í því sambandi. Guð-
laugur, þér hefur verið tíðrætt um
forvarnir í embætti og að styðja
eigi við einkaframtakið þegar það
er hagstæðara fyrir hið opinbera.
Hvernig væri nú Guðlaugur, að
standa við loforðin um bætta þjón-
ustu vegna tannréttinga barna.
Byrja á að leiðrétta gjaldskrána
eins og áður er sagt. Einnig mætti
skoða styrkgreiðslur til almennra
tannréttinga og láta þær fylgja
verðlagi. Sá styrkur er aðeins 150
þúsund, en ætti að lágmarki að
vera 300 þúsund í dag. Einnig eru
forréttingar eða forvarnir barna
með alvarlega bitskekkju ekkert
styrktar.
Að lokum skal það skýrt tekið
fram að hér er ekki um að ræða
baráttumál tannlækna. Eins og
margsinnis hefur komið fram þá
fá tannlæknar allt greitt frá hendi
sjúklings eða forráðamanna. Ráð-
herragjaldskrá snýst um endur-
greiðslur til foreldra en ekki til
tannlæknisins. Mér finnst þó
málið okkur skylt, þar sem við
þjónum þessum einstaklingum og
getum ekki annað en fundið til
samúðar með þeim vegna tregðu
yfirvalda til sanngjarnrar máls-
meðferðar.
Guðlaugur, nú er komið að þér
að koma með skjótar sanngjarnar
leiðréttingar en draga ekki lapp-
irnar eins og forverar þínir.
Höfundur er tannlæknir.
24 23. maí 2008 FÖSTUDAGUR
Kæri GuðlaugurAð vera eða ekki vera...
Eftir Svöfu Grönfeldt
Samkeppnishæfni og árangur Íslands undanfarna áratugi
byggir á þeirri hugsun að Íslend-
ingar geti látið til sín taka á
alþjóðlegum vettvangi. Við
höfum stundum teygt okkur
hátt, svo hátt jafnvel að stærri
þjóðir lyfta brúnum. „Það getur
ekki verið að Íslendingar séu
aðeins 300.000“... „Fyrirtæki frá
þessu litla landi geta ekki haft
þennan styrkleika“... „Það er
ekki hægt að byggja háskóla á
heimsmælikvarða á hjara ver-
aldar“. Það er skiljanlegt að við
vekjum stundum undrun, en það
er ótrúlegt hverju hægt er að
áorka ef maður telur sér ekki
trú um það fyrirfram að það sé
ekki hægt. Árangur okkar er oft
á tíðum tilkominn vegna þess að
við virðum eða þekkjum ekki
takmarkanirnar og tökum okkur
sæti á fremsta bekk í alþjóðleg-
um viðskiptum og samstarfi.
Maður eða mús
Á Íslandi takast á tvenns konar
viðhorf gagnvart því hvaða
stöðu Ísland eigi að hafa í sam-
félagi þjóðanna. Annars vegar
að Ísland sé þjóð sem sé að vísu
smá en geti og eigi að vera þátt-
takandi í alþjóðasamstarfi. Hins
vegar það viðhorf að Ísland sé
það sem kallað er „örríki“ og því
of lítið til að láta að sér kveða í
samfélagi þjóðanna. Smáþjóðin
hefur skoðanir, sækist eftir
ábyrgð og óttast ekki að starfa
með öðrum þjóðum á jafnréttis-
grundvelli. Örríkið hefur til-
hneigingu til að einangra sig
vegna ótta um að hverfa í
skuggann af stærri ríkum í
alþjóðlegu samstarfi og í alþjóð-
legri samkeppni. Það er í anda
smáþjóðar að sækjast eftir sam-
keppni á opnum, alþjóðlegum
mörkuðum og takast á hendur
verkefni í þróunaraðstoð á
vegum Sameinuðu þjóðanna og
annars staðar í alþjóðakerfinu.
Örríki á hins vegar ekkert erindi
til útlanda, lokar sig fyrir sam-
keppni og „á nóg með sitt“.
Sjálfstraust og sóknarfæri
Ein stærsta spurning í samtím-
anum varðar samskipti okkar
við Evrópusambandið (ESB).
Við megum ekki gleyma því að
sú ákvörðun að starfa náið
með ESB hefur þegar
verið tekin. Fáum ef
nokkrum kemur til hugar
að snúa baki við EES-
samningnum, enda eru
ríflega 70% viðskipta
okkar við aðildarríki Evr-
ópusambandsins og fjár-
málafyrirtæki, iðn-
fyrirtæki og
þjónustufyrir-
tæki eru hluti af
innri markaði
ESB.
Við eigum
EES-samningn-
um margt að
þakka og
afleiðingar
þess ef hann
félli úr gildi
yrðu miklar
fyrir allt efna-
hagslífið. Spurn-
ingin er hvort við
eigum að taka skrefið til fulls
með þátttöku í efnahags- og
myntbandalagi ESB, upptöku
evrunnar og jafnframt aðild að
sjávarútvegsstefnu og landbún-
aðarstefnu sambandsins auk
annarra málaflokka sem eru að
hluta til eða alveg utan EES-
samningsins. Fullri þátttöku
fylgja kostir og gallar, kostnað-
ur og ágóði. Líta má á Evrópu-
sambandsaðild sem eðlilegt
skref í alþjóðavæðingu íslensks
atvinnulífs. Einnig má líta á
Evrópusambandsaðild sem tak-
mörkun á athafnafrelsi íslenskra
stjórnvalda.
Það má spyrja hvort aðildar-
umsókn sé áhættunnar viðri.
Einnig má spyrja hvort sé meiri
áhætta; að gera ekkert og vera
eitt af fáum Evrópuríkjum utan
ESB eða að ganga til aðildarvið-
ræðna og bætast í hóp 27 aðild-
arríkja? Hver sem niðurstað-
an verður í þessari umræðu
þá er mikilvægt að við
tökum ákvarðanir með
trú á eigin getu og mögu-
leika. Við þurfum að hafa
skýra sýn á valmöguleika
og hafa sjálfstraust til að
taka okkar eigin ákvarð-
anir, óhrædd við
alþjóðlegt sam-
keppnisum-
hverfi og
óhrædd við að
marka okkur
stöðu í alþjóð-
legu viðskipta-
umhverfi, við
hlið annarra
fullvalda ríkja.
Höfundur er
doktor í vinnu-
markaðsfræði og
rektor Háskólans í
Reykjavík.
GÍSLI VILHJÁLMSSON
Hvað verður um fötin?
Örn Ragnarsson, verkefnisstjóri RKÍ,
skrifar:
Rauði krossinn tekur á móti fatnaði
um allt land sem allur nýtist beint og
óbeint til hjálparstarfs.
Á höfuðborgarsvæðinu er Rauði
krossinn í samstarfi við SORPU um
söfnun á fatnaði. Á öllum endur-
vinnslustöðvum SORPU er að finna
söfnunargám Fatasöfnunar Rauða
krossins. Þeir eru hvítir og vandlega
merktir Rauða krossinum. Fötin sem
safnast í söfnunargámana eru flutt í
Fataflokkunarstöð Rauða krossins í
Hafnarfirði. Deildir Rauða krossins á
Suðurnesjum, Akureyri og í Skagafirði
flokka og úthluta þeim fatnaði sem
þangað berst.
Hluti fatnaðarins er gefinn þeim
sem á þurfa að halda hér innanlands.
Á síðasta ári fengu 2.196 einstaklingar
úthlutað fatnaði. Einnig rekur Fata-
söfnunin tvær verslanir, að Laugavegi
12 og Strandgötu 24, sem selja notuð
föt á góðu verði.
Stærsti hluti fatnaðarins er seldur
til flokkunarfyrirtækja í Evrópu og er
það helsta tekjulind fatasöfnunarverk-
efnisins.
Öllum hagnaði af rekstri Fatasöfn-
unar er varið til hjálparstarfa erlendis.
Þannig hefur ágóði af sölu á íslensk-
um fatnaði verið nýttur til að kosta
verkefni í Mongólíu, Sierra Leone
og Mósambík. Framlagi síðasta árs,
átta milljónum króna, verður varið
í verkefni til styrktar ungmennum í
Palestínu.
Þessu til viðbótar er sérvalinn fatn-
aður og sérútbúnir pakkar „Föt sem
framlag” sem sjálfboðaliðahópar um
land allt útbúa sendir til Afríku. Voru
þrír slíkir gámar sendir til Malaví og
Gambíu á síðasta ári.
Fötum er úthlutað til þeirra sem
á þurfa að halda alla miðvikudaga
klukkan 9-14 í Fataflokkunarstöð
Rauða krossins að Gjótuhrauni 7,
Hafnarfirði, sími: 587 0900, netfang:
fataflokkun@redcross.is.
AFSLÁTTUR
Með því að kaupa Miele
þvottavél eða þurrkara
leggur þú grunn að
langtímasparnaði
Sparaðu með Miele
Kynntu þér málið hjá sölumönnum Eirvíkur
Hreinn sparnaður
MIELE ÞVOTTAVÉL
- fjárfesting sem borgar sig
Miele - líklega endingarbesta
og ódýrasta parið
Í upphafi skal endinn skoða!
A B
AF NETINU