Fréttablaðið - 28.05.2008, Blaðsíða 9

H A U S
MARKAÐURINN 9MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2008
Ú T T E K T
SEÐLABANKI ÍSLANDS
Hefur stigið mikilvæg skref
að auknu gagnsæi.
MARKAÐURINN/HEIÐA
„Seðlabankar hafa í
auknum mæli gert vaxta-
ákvarðanir gegnsæar
og aðgengilegar,“ segir
Þórður Friðjónsson, for-
stjóri Kauphallar Íslands,
við Markaðinn.
Spurður hvort auka eigi
gagnsæi vaxtaákvarðana
telur Þórður það ágætt
framhald af því sem
hefur verið að gerast í
aukinni upplýsingagjöf
á undanförnum árum.
„Seðlabanki Íslands
gerir þetta með svipuð-
um hætti og þeir bankar
sem standa skynsamlega
að þessu. Að mínu viti
ætti að taka næstu skref
í þeim efnum að auka
gagnsæi vaxtaákvarðana
sem fyrst,“ segir Þórður.
Næsta
skref …
ÞÓRÐUR
ÓNSSON
í skugga-
nkastjórn
kaðarins.
URINN/GVA
„Ef einhver vafi liggur á því að faglega sé staðið að vaxta-
ákvörðunum þá geti birting fundargerðar skorið úr um það
og aukið traust á aðgerðum bankans,“ segir Gylfi Magnús-
son, dósent við Háskóla Íslands.
Gylfi segir einnig að að mörgu leyti væri það til bóta að
birta auknar upplýsingar um vaxtaákvarðanir, það auki
gagnsæi ákvarðana og auðveldi markaðsaðilum að sjá hvert
bankinn stefnir. Bankinn birtir vissulega ýmiss konar sér-
fræðiefni sem hagfræðingar bankans taka saman en birtir
ekki sérstaklega umræður bankastjórnar eða atkvæða-
greiðslur. „Það væri tvímælalaust til bóta að skýra betur frá
ferli vaxtaákvarðana,“ segir Gylfi.
Spurður um aukið samstarf milli þings og seðlabanka
segir Gylfi að Seðlabanki Íslands eigi að vera óháður þing-
inu, en bankinn ber auðvitað ábyrgð sem þingið gæti gengið
eftir með því að spyrja og gagnrýna. „Umræðurnar þyrftu
að vera fyrir opnum tjöldum svo að fjölmiðlar og aðrir
gætu fylgst með þeim. Seðlabankinn getur þá gert grein
fyrir sínum sjónarmiðum og svarað gagnrýni líkt og tíðkast
í Bandaríkjunum.“ Gylfi bendir einnig á að þótt Seðlabanki
Íslands haldi fréttamannafundi, ársfundi og gefi út umtals-
vert efni þá gefist sérfræðingum og stjórnmálamönnum
ekki oft tækifæri til að spyrja forsvarsmenn bankans um
aðgerðir hans.
Fundargerð og
fagleg vinnubrögð
GYLFI MAGNÚSSON Segir að umræður
þyrftu að vera fyrir opnum tjöldum.
MARKAÐURINN/GVA
„Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur hvað eftir annað í skýrsl-
um sínum lagt áherslu á aukið gagnsæi Seðlabankans og ég tek
undir þetta sjónarmið. Seðlabanki Íslands hefur stigið þýðingar-
mikil skref til að auka gagnsæi og birtir ítarlegar skýrslur og
heldur blaðamannafundi til að kynna vaxtaákvarðanir,“ segir
Ólafur Ísleifsson, lektor við Háskólann í Reykjavík. Ólafur situr
einnig í skuggabankastjórn Markaðarins.
Ólafur bendir hins vegar á að það sé krafa tímans um opna
og gagnsæja stjórnsýslu að leggja fram upplýsingar um feril
vaxtaákvarðana. Hann segir gagnsæi fallið til þess að auka trú-
verðugleika hvers seðlabanka og um framkvæmdina séu skýrar
fyrirmyndir, til dæmis á Norðurlöndum.
LYKILÞÆTTIR VIÐ VAXTAÁKVÖRÐUN
Ólafur bendir á þrjá lykilþætti við ákvörðun stýrivaxta:
1. Gögn eru lögð fyrir bankastjórn af sérfræðingum bankans.
2. Umræður á vettvangi bankastjórnar eru ekki gerðar opin-
berar.
3. Ekki liggur fyrir hvort ákvörðun bankastjórnar hafi verið ein-
róma eða hvort deilur hafa verið um ákvörðunina.
Ólafur bendir á að það sé sjálfsagður hlutur að opinber um-
ræða fari fram um peningamál og að virk upplýsingagjöf geti
styrkt bankann í miðlun peningamálastefnunnar. „Það er við-
urkennt sjónarmið að eðlilegt sé að ráðamenn seðlabanka fjalli
ítarlega um viðfangsefni bankans á hverjum tíma. Seðlabank-
anum hefur af kjörnum fulltrúum verið falið mikilvægt þjóð-
félagsvald og þetta leggur skyldur á herðar hans um gagnsæi í
störfum sínum.“
TALSMAÐUR SEÐLABANKA
Ólafur bendir á 24. grein laga um Seðlabanka Íslands þar sem
segir: „formaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands er tals maður
bankans og kemur fram fyrir hönd bankastjórnar“. „Þetta þýðir
að Alþingi hefur í lögum um bankann gert ráð fyrir því að af
hálfu bankans væri með tryggum hætti gerð grein fyrir sjónar-
miðum hans um mál í verkahring bankans,“ segir Ólafur.
Krafa tímans
um aukið gagnsæi
AUKIN UPPLÝSINGAGJÖF Ólafur Ísleifsson segir að þró-
unin hafi verið í þá átt að seðlabankar upplýsi í auknum
mæli um ákvarðanir enda undir þrýstingi alþjóðastofnana
um að auka gagnsæi um störf sín. MARKAÐURINN/GVA
Öll umræða um
peningastefn-
una er að gagni
og ég get ekki
ímyndað mér
að það standi á
Seðlabankanum
að veita þess-
ar upplýsingar
og við fögnum
hverju tækifæri
til að útskýra
sýn okkar á pen-
ingastefnuna og
efnahagsmálin.
Þorvarður Tjörvi Ólafsson