Fréttablaðið - 11.06.2008, Blaðsíða 14

14 11. júní 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
UMRÆÐAN
Sigrún Elsa Smáradóttir skrifar um
borgarmál
Það er ekki annað hægt en að sýna langþreyttum sjálfstæðismönnum
skilning, þegar þeir reyna að telja hver
öðrum trú um að nú verði svifin hin beina
braut, eftir útnefningu á Hönnu Birnu
Kristjánsdóttur sem oddvita sjálfstæðis-
manna í borginni.
Ritstjóri Fréttablaðsins Þorsteinn Pálsson á þó
sjálfsagt metið í langsóttum réttlætingum þegar
hann í leiðara blaðsins á mánudaginn segir að valið á
Hönnu Birnu sé eðlilegt, af tveimur ástæðum, hún
hafi verið í öðru sæti á listanum og „í öðru lagi
virðist hún hafa haft forystu fyrir þeim viðbrögðum
sexmenninganna svokölluðu við sameiningu REI og
Geysis Green sem voru raunveruleg rót fyrri
meirihlutaskiptanna“.
Viðbrögð sexmenninganna við sameiningu REI og
GGE voru þau að tilkynna á blaðamannafundi, án
samráðs við samstarfsflokkinn, að selja ætti REI
tafarlaust. Í þeirri sölu hefði fylgt 20 ára einkaréttar-
samningur um öll erlend verkefni Orkuveitunnar og
ótakmarkaður aðgangur að þekkingu og starfsfólki
Orkuveitunnar. Þessar fáránlegu og
vanhugsuðu kröfur og dæmalaus yfirgangur
gagnvart samstarfsflokki, urðu til þess að
Framsóknarflokkurinn sleit samstarfinu.
Þannig einkenndust viðbrögð sexmenning-
anna í REI málinu af einhverju allt öðru en
stjórnvisku.
Þegar öllu er á botninn hvolft verður
heldur ekki hjá því litið að Hanna Birna er
hluti af þeim sundurleita hópi sjálfstæðis-
manna sem keypti Ólaf F. Magnússon til
samstarfs með borgarstjórastólnum. Nú
stígur hún skrefi lengra og leggur allt í sölurnar til
að lengja lífdaga þessa meirihluta og áframhaldandi
borgarstjórasetu Ólafs F. næstu níu mánuðina.
Þó meirihlutinn þrauki er engin trygging fyrir því
að betra taki við að níu mánuðum liðnum. Meirihlut-
inn þarf eftir sem áður atkvæði allra þeirra átta
einstaklinga sem að honum standa til að ná málum
fram, þar á meðal atkvæði Vilhjálms Þ., Ólafs F. og
Gísla M.
Innan Sjálfstæðisflokksinns er fjöldi mála enn
óuppgerður, eitt brýnasta verkefnið er ákvörðun um
framtíð REI. Hvernig þessi hópur ætlar að koma sér
saman um niðurstöðu í því máli á eftir að koma í ljós,
kannski að forysta Hönnu Birnu geri sama gagn og
síðast. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingar.
Horfurnar í borgarmálum
Blaðberinn
bíður þín
Þú færð Blaðberann þinn í Skaftahlíð 24
alla virka daga frá kl. 8-17.
óðar fréttir fyrir umhverfiðBlaðberinn...
Fyrir nokkru varð mér gengið inn í bókabúðina „Les cahiers
de Colette“ rétt hjá Pompidou-
listasafninu, þar sem ungleg og
brosandi kona, Virginie Linhart að
nafni, var komin til að árita
nýútkomna bók sína, „Dagurinn
þegar faðir minn þagnaði“.
Virginie Linhart mun starfa við að
gera heimildarmyndir fyrir
sjónvarp, en þarna var hún í öðru
hlutverki: hún er sem sé dóttir
Roberts Linhart þess sem var
leiðtogi franskra maóista kringum
1968, og bókin, sem er byggð á
hennar eigin endurminningum og
viðtölum við marga jafnaldra,
fjallar um kynslóð hennar, um það
hvernig var að vera barn þessara
gömlu „byltingarmanna“ eftir allt
sem á undan var gengið.
Til fulltingis með sér hafði
Virginie Linhart skáldsagnahöfund-
inn Olivier Rolin, sem er m.a.
frægur fyrir hina frábæru
skáldsögu sína um maóismann í
Frakklandi „Pappírstígrisdýr“. Hún
er byggð upp á þann hátt að
sögumaðurinn, fyrrverandi maóisti
eins og höfundur sjálfur, ekur um
París að næturlagi ásamt ungri
konu, dóttur látins félaga hans úr
hreyfingunni, og rifjar upp í
margvíslegum brotum sögu
maóismans, dapurlega og hjákát-
lega í senn. Olivier Rolin hóf mál
sitt á að vísa til þessarar sögu, og
minnti á að sögumaðurinn fengi þar
aldrei neitt svar, unga konan væri
einungis þögull hlustandi, en í bók
Virginie Linhart væri hins vegar að
finna það svar sem hún, eða
einhver önnur af hennar kynslóð,
hefði getað gefið. Eftir þennan
inngang settist hann og tók til við
að lesa upp nokkra krassandi kafla
úr bókinni en Virginie Linhart
settist á gólfið fyrir framan hann
með kvikmyndavél á öxlinni og
kvikmyndaði allan lestur hans og
orðræður, meðan börn hennar, ung
og smá, léku sér í kring.
Linhart þagnar
Sú saga sem Virginie Linhart sagði
af foreldrum sínum var í rauninni
mjög dapurleg. Árið 1968 var
Robert Linhart leiðtogi helsta
maóistaflokks stúdenta og talinn
bera af flestum að gáfum og öðru
atgerfi. Díalektíkin lék honum í
höndum. En þegar óeirðirnar
hófust, komst hann að þeirri
undarlegu niðurstöðu að þær væru
„gildra“ gaullista og sósíaldemó-
krata til að leiða alþýðuna afvega
og brjóta niður baráttu hennar, og
því lagði hann blátt bann við því að
félagar úr flokknum skiptu sér
nokkuð af atburðunum.
Þessu var hlýtt um stund, og því
var þáttur maóista í „maí 68“
sáralítill, öfugt við það sem menn
hafa oft haldið síðan. Þegar líða tók
á mánuðinn áttuðu sumir þeirra sig
á því að þarna höfðu þeir misst af
stefnumóti við söguna og létu
hendur standa fram úr ermum, en
þá fór Robert Linhart yfir um á
geðsmunum og hvarf alveg af
sjónarsviðinu um stund. Hann náði
sér aldrei fyllilega eftir það, þótt
hann væri áfram sögulegur
leiðtogi maóista, a.m.k. að nafninu
til, og einn góðan veðurdag vorið
1981, þegar hreyfing maóista var
löngu liðin undir lok, þagnaði hann
með öllu og þagði í tuttugu og
fjögur ár, eins og dóttir hans lýsir í
bókinni.
Hippadómur tekur við
Virginie Linhart, sem er fædd
1966, hefur sáralitlar endurminn-
ingar um þann tíma þegar
foreldrar hennar voru öllum
stundum á kafi í þrefi maóismans.
Eini arfurinn af því er sá að hún
hefur jafnan haft hinn mesta
ímugust á stjórnmálum, einkum
fjöldabaráttu, og hið sama gilti um
marga sem hún talaði við. Bernsku-
minningar hennar hefjast nokkru
síðar, þegar Mao var fallinn af
stalli, foreldrar hennar skilin og
hippadómur og kommúnulifnaður
tekinn við af baráttunni.
Í bókinni lýsir hún á lítríkan hátt
hinu algera frelsi sem var nú
ríkjandi á því sem varla var hægt
að kalla „heimili“ lengur: það var
stöðugt rennirí af félögum
móðurinnar sem sváfu nótt og nótt
í ýmsum skotum, aldrei var tekið
neins staðar til, ekki voru neinar
fastar máltíðir, heldur hljóp hver
og einn í ísskápinn þegar hann
vildi, börnin voru látin sjá um sig
sjálf, ekki voru neinar reglur og
enginn fastur háttatími né
fótaferðatími. „Menn héldu að
börnin yxu af sjálfsdáðum eins og
blóm í haga“, segir Virginie
Linhart. Þessi ruglingur fannst
henni illur, en verst var þó að horfa
upp á fullorðna fólkið striplast um í
íbúðinni og verða vitni að mjög svo
frjálsum ástum þess. Þetta máttu
skólafélagarnir um fram allt ekki
vita.
Mörg þau sem hún talaði við af
sinni eigin kynslóð höfðu svipaða
sögu að segja, og afleiðingarnar
voru á eina lund: nú fylgja þau
ströngu siðgæði, hafa allt í röð og
reglu á heimilunum og þola ekki
hina minnstu óreiðu. Þeir sem
hlýddu á lesturinn í bókabúðinni
gátu séð smádæmi um þennan aga.
Hversu mjög sem börn Virginie
Linhart ólátuðust fram og aftur á
gólfinu gættu þau þess vandlega
að hlaupa aldrei fyrir myndavél
móður sinnar, í öllum æsingnum
skelltu þau sér jafnan niður á
fjóra fætur þegar þau nálguðust
hana og skriðu þannig undir
ljósopið.
Kannske eiga þau síðar eftir að
skrifa bók um ógnir og skelfingar
þessa stranga uppeldis. Þannig
hringveltist heimsins rúta.
Hvolpar pappírstígranna
Endurminningar
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG |
SIGRÚN ELSA
SMÁRADÓTTIR
Þögull Björn
Jón Ásgeir Jóhannesson og Tryggvi
Jónsson hafa kært meðferð Baugs-
málsins til Mannréttindadómstóls
Evrópu, sem og ummæli Björns
Bjarnasonar dómsmálaráðherra um
málið. Máli sínu til stuðnings vísa þeir
á bloggsíður Björns, þar sem hann
spurði meðal annars hvort einhverjir
viðskiptajöfrar teldu sig hafna yfir
lögin og sagði réttarkerfið ekki hafa
sagt sitt síðasta í málinu, eftir að
hæstiréttur vísaði 32 kæruliðum frá
og sendi átta aftur í hérað. Björn
er aftur á móti staðráðinn í að
auka ekki púðrið í kæru Jóns
Ásgeirs og Tryggva og hefur
þagað þunnu hljóði um
Baugsmálið á vef sínum
eftir að hæstiréttur felldi
dóm sinn.
Thorsson og Skúlason
Guðmundur Andri Thorsson rithöf-
undur á skoðanaglaðan nafna, Guð-
mund Andra Skúlason, sem kemur
víða við í athugasemdakerfum blogg-
ara. Gallinn er sá að Skúlason lætur
eiginnafnið duga þegar hann leggur
orð í belg og þarf nafni hans Thors-
son iðulega að sverja af sér skoðanir
hins fyrrnefnda. Í athugasemda-
kerfi Andrésar Magnússonar
biður rithöfundurinn nafna
sinn vinsamlegast um að
taka fram föðurnafn til að
forðast misskilning. Svar
Skúlasonar bendir
til að Thorsson
þurfi að vakta
netið enn um
sinn.
Sumarið er tíminn
Seyðfirðingar hafa ákveðið að taka
ekki upp sumartíma í bili en skora
á ríkisstjórnina að beita sér fyrir því
að klukkan verði færð fram um eina
klukkustund yfir sumarið. Þeir eiga
hauk í Guðlaugi Þór Þórðarsyni heil-
brigðisráðherra. Árið 2006 lagði hann
fram þings ályktunartillögu þess efnis
að kannað yrði hvort hyggilegt væri
að taka upp sumartíma á Íslandi.
Taldi Guðlaugur það til þess fallið
að gera lífið skemmti legra. Nú
er ekkert því til fyrirstöðu fyrir
Guðlaug að semja eins og eitt
stjórnarfrumvarp um sumar-
tíma í sumar og leggja fram
strax í haust. Kannski verður
Guðlaugs minnst sem sólar-
ráðherrans.
bergsteinn@frettabladid.isE
flaust hefur mörgum brugðið í brún á mánudag þegar
bensínlítrinn fór í 170 krónur, án þjónustu, og lítri af dís-
ilolíu í 185 krónur. Það er eitthvað svo stutt síðan áhyggj-
urnar voru hvort dælurnar myndu ráða við hækkun upp
í hundrað krónur. Og á rétt rúmu ári hefur bensínlítrinn
hækkað um fimmtíu krónur. Þegar eldsneytiskostnaður hækkar
svona, umfram verðbólgu, hlýtur það að hafa víðtæk áhrif.
Nú er verið að selja olíufatið á 120 dollara, en alsírski orkumála-
ráðherrann, sem jafnframt leiðir samstarf OPEC-ríkjanna, spáir
því að verðið muni hækka upp í um 200 dollara fatið, sérstaklega
ef dollarinn fellur frekar. Það þýðir að núverandi eldsneytiskostn-
aður hefur ekki enn náð hæstu hæðum og mun verða enn drýgri
hlutur úr pyngju neytenda.
Einn möguleikinn við þessar aðstæður er að bíta bara á jaxl-
inn og breyta engu í því hvernig við notum einkabílinn. Það mun
væntanlega þýða að hlutfallslega mun rekstur einkabílsins verða
dýrari og fjölskyldan þarf að draga saman annars staðar í heimil-
isbókhaldinu. Hækkandi bensínverð getur því þýtt að dragi úr við-
skiptum við ýmsa þjónustuaðila sem ekki teljast jafn nauðsynlegir
eins og í góðærinu, til dæmis að ekki þurfi að endurnýja innbúið
jafn reglulega og annars, eða að sjaldnar verði farið út að borða.
Bensínhækkunin lendir líka á verslunum og þjónustuaðila, sem
gætu þurft að bregðast við með verðhækkunum.
Væntanlega munu fleiri bregðast við hækkandi bensínverði
með því að reyna að draga úr notkun einkabílsins, í stað þess að
stinga höfðinu í sandinn. Slík viðbrögð geta einnig haft efnahags-
leg áhrif, til dæmis ef Íslendingar draga úr ferðalögum sínum inn-
anlands. Það gæti farið illa með ferðaþjónustuna sem reynt hefur
verið að byggja upp á undanförnum árum.
Ekki er hægt að búast við miklum aðgerðum ríkisstjórnarinnar,
svo sem að lækka álögur á eldsneyti vegna þessa háa heimsmark-
aðsverðs. Líklegra er að ríkisstjórnin hér bregðist við með svipuð-
um hætti og aðrar ríkisstjórnir í Evrópu.
Á meginlandinu er ráðgert að vikan verði undirlögð mótmæl-
um vörubílstjóra, sem heimta viðbrögð við síhækkandi olíuverði.
Nicolas Sarkozy Frakklandsforseti mun í næstu viku leggja það
til á leiðtogafundi ESB að brugðist verði við með þaki á virðis-
aukaskatt á bensín. Þegar er ljóst að þeirri tillögu verður hafnað
á fundinum á þeirri forsendu að skattalækkanir og ívilnanir muni
helst rata í vasa olíuútflutningsríkjanna. Hins vegar verður hvatt
til þess að hver ríkisstjórn fyrir sig leiti leiða til að áhrifin verði
ekki of mikil fyrir fátækustu borgarana. Slíkar úrlausnir verða
þó einungis tímabundnar. Nauðsynlegt er að aðlagast nýjum veru-
leika sem felst í dýru eldsneyti, og draga úr neyslunni.
Hækkun olíuverðs hefur þó ekki einungis neikvæð áhrif. Í
fyrsta lagi eflast nú efnahagslegar forsendur fyrir því að þróað
verði ódýrara og umhverfisvænna eldsneyti. Í öðru lagi hefur það
góð umhverfisleg áhrif ef dregið er úr akstri og notkun almenn-
ingssamganga er aukin þess í stað, fyrir utan hollustuna við að
hjóla eða ganga.
Hækkun heimsmarkaðsverðs á olíu:
Gengið áfram
annan veg
SVANBORG SIGMARSDÓTTIR