Fréttablaðið - 13.06.2008, Blaðsíða 24
24 13. júní 2008 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Vilhjálmur var maður nefndur, kardínáli af Sabína. Hann var
uppi á þrettándu öld og sendur til
Noregs 1247 til að krýna Hákon
konung gamla. Þá voru þeir Þórður
kakali og Gissur Þorvaldsson
staddir við hirð konungs og fluttu
mál sitt fyrir kardínálanum.
Vilhjálmur af Sabína „kallaði það
ósannlegt, að land það þjónaði eigi
undir einhvern konung sem öll
önnur í veröldinni“, eins og segir í
Hákonar sögu. Þetta er algeng
röksemd: Einn verður að gera
eitthvað, af því að allir aðrir gera
það.
Röksemd Vilhjálms af Sabína er
óspart notuð í umræðum um
Evrópusambandið. Við þurfum að
ganga í það, af því að allir aðrir
eru í því. Nú er það að vísu svo, að
tvær ríkustu þjóðir Evrópu eru
ekki í Evrópusambandinu.
Svisslendingar láta sig ekki
dreyma um inngöngu, og aðild
hefur tvisvar verið felld í þjóðar-
atkvæðagreiðslum í Noregi.
Ástæður Svisslendinga og
Norðmanna til þess að standa utan
Evrópusambandsins eru hinar
sömu og Íslendinga. Þessar þjóðir
hafa með samningum tryggt sér
óhindraða aðild að mörkuðum
Evrópuríkjanna, svo að engin
nauður rekur þær inn í Evrópu-
sambandið. Um leið vita þær, að
þær yrðu vegna auðlegðar sinnar
að bera feikilegan kostnað af aðild.
Í mínum huga er röksemd
Vilhjálms af Sabína nær því að
vera rökvilla en sjálfstæð
röksemd. Við þurftum ekki 1247 að
þjóna undir konung, þótt allar
aðrar þjóðir gerðu það. Ólán okkar
þá var, að við vorum sjálfum okkur
sundurþykk, svo að þjóðveldið
brast. Eins þurfum við ekki nú að
beygja okkur undir ráðamenn í
Brussel, þótt flestar aðrar
Evrópuþjóðir geri það. Spurningin
nú er, hvaða brýna nauðsyn knýr
okkur inn í ESB. Ég kem ekki auga
á hana, þótt vitaskuld myndi aðild
ekki merkja heimsendi, eins og
dæmi Dana, Svía og Finna sýna.
Meginröksemdin fyrir aðild er
ógild. Hún er, að við þyrftum að
hafa áhrif á þær ákvarðanir, sem
okkur varða og teknar eru í
Brussel. Hvort sem við værum í
Evrópusambandinu eða ekki,
myndum við lítil áhrif hafa á
mikilvægar ákvarðanir stórþjóð-
anna. Lítt er að marka kurteisis-
hjal í Brussel við gesti, sem síðan
hafa sjálfir hagsmuni af því heima
fyrir að ýkja áhrif sín.
Önnur meginröksemdin gegn
aðild hefur þegar verið nefnd, sem
er hinn mikli og óþarfi kostnaður.
Hin meginröksemdin er líka gild:
Við myndum afsala okkur yfirráð-
um yfir fiskistofnum á Íslandsmið-
um í hendur ráðamanna í Brussel.
Það er afdráttarlaus og undantekn-
ingarlaus stefna þeirra, staðfest í
sáttmálum og óteljandi yfirlýsing-
um, að auðlindir Evrópusambands-
ríkjanna séu sameiginlegar. Við
fengjum eflaust einkaaðgang að
Íslandsmiðum í einhvern tíma, en
sá aðgangur yrði fyrir náð Brussel-
manna, ekki réttur okkar. Það, sem
verra er: Evrópusambandið fylgir
óhagkvæmri fiskveiðistefnu, sem
hefur skilað vondum árangri.
Sú röksemd, að Brussel-menn
myndu vera samvinnuþýðir við
okkur í samningum um sjávarút-
vegsmál (sem er eflaust rétt),
minnir raunar á málflutning
Loðins lepps, sendimanns Noregs-
konungs, sem hét Íslendingum
1280 miskunn konungs, ef þeir
stæðu ekki á fornum rétti. Hvað
sem því líður, eru lífskjör í víðum
skilningi hin bestu í heimi á Íslandi
samkvæmt mælingum Sameinuðu
þjóðanna, sem nýlega voru
kynntar. Þótt á móti blási um stund
vegna hinnar alþjóðlegu fjármála-
kreppu og þó minna en í mörgum
grannlöndum, er ástæðulaust að
hlaupa í fangið á Vilhjálmi af
Sabína, Loðni lepp og sálufélögum
þeirra.
Sabína-rökvillan
Evrópumál
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
Í DAG |
SPOTTIÐÞ
egar opnunartími veitingahúsa í miðbænum var lengd-
ur á sínum tíma var tilgangurinn að leysa vandamál. Nú
vilja sumir þrengja hann á nýjan leik til að leysa vanda.
Til upprifjunar var vandamálið, þegar staðirnir máttu
ekki hafa opið lengur en til þrjú um helgar, að allir gestir
þustu út á götur miðbæjarins á nánast sama tíma. Leigubílafloti
borgarinnar annaði því engan veginn að flytja allt þetta fólk til síns
heima. Algjör skortur á almenningssamgöngum að næturlagi var
ekki til að bæta ástandið. Bærinn fylltist af veglausu fólki, sem var
sérstaklega bagalegt í vondu veðri að vetri til. Eins og allir þekkja
sem hafa þurft að híma undir vegg í slyddu eða éli eftir leigubíl.
Rýmri opnunartími átti sem sagt að verða til þess að gestir mið-
bæjarins hyrfu úr bænum í smærri skömmtum jafnt og þétt fram
undir morgun. Þessu til viðbótar var lengdum opnunartíma stefnt
til höfuðs samkvæmum í heimahúsum eftir lokun skemmtistaða.
Þá, eins og nú, voru fjölmargir enn í stuði klukkan þrjú að nóttu til
og vildu ekki láta segja sér hvenær þeir ættu að hætta að skemmta
sér. Þessi eftirpartí voru illa séð af nágrönnum gestgjafanna. Hver
vill vera vakinn af værum blundi um miðja nótt við að græjurnar
í íbúðinni við hliðina eru botnaðar og stigagangurinn undirlagður
af fólki í leit að fjöri? Skiljanlega endaði slíkur gleðskapur gjarnan
með því að lögreglan var kölluð til að skakka leikinn.
Þessi einkasamkvæmi síðla nætur hurfu eins og dögg fyrir sólu
þegar veitingastöðum var leyft að hafa opið áfram fram á morgun
fyrir hina skemmtanaglöðu. Leigubílavandinn í miðbænum minnk-
aði líka, þótt enn sé reyndar ansi langt í land með að samgöngur séu
greiðar úr bænum að nóttu til um helgar.
Það má því segja að árangurinn af lengdum opnunartíma hafi
verið góður en þó ekki á öllum sviðum. Með rýmri opnunartíma
sköpuðust ný vandamál, sem mögnuðust mjög þegar reykingabann
á veitingahúsum gekk í gildi síðasta sumar.
Umferðin í miðbænum að nóttu til stendur nú mun lengur yfir en
þegar lokað var klukkan þrjú með tilheyrandi auknu ónæði fyrir þá
sem eiga heima nálægt veitingahúsunum. Og eftir reykingabannið
hefur gleðin í sumum tilvikum færst út á stétt. Dæmi eru um að
hávaði fyrir utan veitingastað í miðbænum hafi mælst vel yfir
hundrað desibel. Það er álíka og á góðum rokktónleikum.
Borgaryfirvöld reyna nú að bregðast við þessari stöðu með því að
skerða opnunartíma þeirra veitingahúsa sem eru í mestri nálægð
við íbúðarbyggð. Það er skiljanleg og eðlileg aðgerð. Ef veitinga-
menn geta ekki hagað rekstrinum öðruvísi en að óbyggilegt verði
í næsta nágrenni við þá þarf auðvitað að skerast í leikinn. Viðkom-
andi veitingamönnum er hins vegar ákveðin vorkunn. Segja má að
þeir sitji í súpunni eftir þau mistök borgaryfirvalda að hafa í upp-
hafi ekki sett stífari reglur um þá veitingastaði sem mega hafa opið
fram á morgun. Þar efst á blaði hefði átt að vera ákveðin fjarlægð
frá íbúðarbyggð.
Almenn stytting opnunartíma er ekki lausnin. Slík aðgerð myndi
bara vekja upp gömlu vandamálin. Það er hins vegar skynsamlegt
að staðsetja veitingahús, sem geta ekki tryggt ákveðið næði, þar
sem gleðskapurinn getur haft sinn gang án truflunar við aðra.
Borgaryfirvöld og næturlífið:
Hundrað desibel
– helvíti eða stuð?
JÓN KALDAL SKRIFAR
Losið mig við hann!
Össur Skarphéðinsson telur ekki að
íslenskir valdsmenn hafi fyrirskipað
aðför að Baugsmönnum. Þetta segir
hann á vef sínum. Hann rifjar hins
vegar upp söguna af Hinriki II Planta-
genet Englandskonungi sem kallaði í
hálfkæringi og ölæði eftir því að ein-
hver losaði hann við erkibiskup-
inn illviðráðanlega Thomas
Beckett. Að því mæltu ruku
skilyrtir skósveinar hans á dyr
og börðu úr biskupnum líf-
tóruna. „Í mínum huga er
ein af niðurstöðum
þessa máls sú, að
dómskerfið virkar.
Það er enginn
íslenskur Planta-
genet til sem getur
með hvísli út í vindinn haft áhrif á
niðurstöðu þess,“ skrifar Össur.
Skilyrtir skósveinar
Af þessum orðum iðnaðarráðherrans
má hins vegar skilja að hann telji
æðstu yfirmenn íslenskrar lögreglu og
ákæruvalds vera svo háða smávægi-
legum duttlungum yfirboðara
sinna að þeir hlaupi til og
hefji rannsóknir í hvert
sinn sem valdhafarnir
amast við þegnum sínum
þegar á þá rennur æði.
Misráðnar tilraunir
skósveinanna
til hlýðni skili
bara ekki
árangri.
Það hlýtur
að teljast alvarleg ávirðing úr ranni
hæstvirts ráðherra.
Burt úr skugganum
Baugsmálið svokallaða er fleirum
hugleikið. Þar á meðal Helgu Völu
Helgadóttur, fyrrverandi bæjarstjóra-
frú í Bolungarvík, sem biðlar til Jóns
Ásgeirs Jóhannessonar að hann taki
sig með til útlanda, nú þegar hann
hafi skráð öll fyrirtæki sín í útlönd-
um. Helga Vala vill ólm komast í
lægra matvöruverð og á einhvern
stað þar sem sólin skín lengur. Sér í
lagi nú þar sem Jón Ásgeir hafi sýnt
íslenskum stjórnvöldum sína
stóru löngu töng og því verði
skýjað fram á haust.
stigur@frettabladid.is/
olav@frettabladid.is