Fréttablaðið - 16.06.2008, Blaðsíða 8

8 16. júní 2008 MÁNUDAGUR
STANGVEIÐI Talsvert hefur orðið
vart við illa útlítandi sár á sjóbirt-
ingi og laxi í veiðiám hérlendis,
einkum í Skaftárhreppi. Sárin eru
eftir sníkjudýrið steinsugu, sem
sýgur blóð fiska. Steinsugur eru
landlægar víða í Evrópu og Amer-
íku, en hafa hingað til aðeins verið
flækingar á Íslandi. Þeim hefur
fjölgað greinilega hérlendis. Lík-
legt er að fjölgunin tengist hlýn-
andi hafstraumum. Þetta stað-
festir Magnús Jóhannsson,
fiskifræðingur hjá Veiðimála-
stofnun.
„Við höfum ekki fundið kvik-
indið, en höfum fundið talsvert af
sárum eftir það,“ segir Magnús.
„Við höfum ekki getað staðfest að
það hafi fest sig í sessi á Íslandi,
en séu þetta flækingar hafa þeir
verið að flækjast hingað í mun
meiri mæli en áður.“ Vart varð við
sárin árið 2004, en fyrst var greint
að þau væru eftir steinsugur 2006.
Mikið er um dýrið í Kúðafljóti og
Tungufljóti í Skaftárhreppi, en
sár eftir það hafa einnig til dæmis
fundist á fiski í Þjórsá.
Hjalti Björnsson veiðileiðsögu-
maður hefur orðið var við áhrif
steinsugunnar. Hún skilur eftir
stór sár á fiskum sem hún hefur
sogið blóð úr. „Veiði maður svona
fisk er hann svo ógeðslegur að
maður hefur ekki lyst á að borða
hann og hendir honum. Þetta er
eins og að borða holdsveikan
fisk,“ segir Hjalti. „Veiðiréttar-
hafar hljóta að hafa áhyggjur af
þessu því þetta getur haft mikil
áhrif á eftirspurn. Þegar kýla-
veikin kom í fisk í Elliðaánum dró
mjög úr eftirspurn. Þar fór af
stað hreinsunarátak sem virðist
hafa tekist að kveða niður veik-
ina.“
Páll Þór Ármann, framkvæmda-
stjóri Stangaveiðifélags Reykja-
víkur, hefur svipaða sögu að segja:
„Við höfum orðið varir við stein-
suguna í auknu magni, sérstak-
lega í Tungufljóti og sjóbirtings-
slóðum á Suðurlandi. Það mætti
rannsaka þetta meira,“ segir
hann. gunnlaugurh@frettabladid.is
ORKUMÁL Safn þar sem hægt er að
fræðast um jarðvarma og orku-
mál hefur verið opnað fyrir gesti
og gangandi í Reykjanesvirkjun.
Formleg opnun sýningarinnar er
þó ekki fyrirhuguð fyrr en í byrj-
un júlí.
Hitaveita Suðurnesja hefur
haft veg og vanda af safninu, sem
hefur hlotið nafnið Orkuverið
jörð, segir Steinþór Jónsson,
framkvæmdastjóri Bláa dem-
antsins.
Blái demanturinn er nafnið á
því sem aðstandendur vona að
verði algeng leið ferðamanna á
milli áhugaverðra staða á Reykja-
nesi. Þar eru meðal annars
Reykjanesvirkjun, Bláa lónið,
víkingasafn og fleira.
„Þarna getur fólk upplifað
hvernig við erum að taka orkuna
og búa til úr henni okkar fram-
tíð,“ segir Steinþór. Meðal þess
sem gestir safnsins í Reykjanes-
virkjun geta virt fyrir sér er
túrbínusalur virkjunarinnar.
Á sýningunni er hægt að sjá
hvernig jarðvarmi verður að
orku, hvernig vindorka er beisluð
og hvernig sólarorku er safnað.
Steinþór reiknar með því að
safnið verði vinsælt bæði meðal
íslenskra og erlendra ferða-
manna. Þá verði það örugglega
fastur viðkomustaður skóla-
barna.
Þar til safnið verður formlega
opnað verður tekið á móti hópum
eftir samkomulagi við starfsfólk
Hitaveitu Suðurnesja. - bj
Hitaveita Suðurnesja hefur opnað orkusafn í Reykjanesvirkjun:
Gestir fá að upplifa orkuna
OPIÐ Hluti sýningarinnar í orkusafninu
fjallar um upphaf alheimsins.
MYND/VÍKURFRÉTTIR
UMFERÐ Starfshópur sem skipaður
var af samgönguráðherra í mars á
síðasta ári leggur til að umferðar-
fræðsla í leik-, grunn- og fram-
haldsskólum verði stórefld.
Í skýrslu starfshópsins kemur
fram að áætlaður árlegur kostnað-
ur vegna umferðarslysa á Íslandi
sé á bilinu 21-29 milljarðar króna.
Samgönguráðuneytið áætlar að
nota tæpa 1,8 milljarða í umferðar-
öryggismál yfir tímabilið 2007-
2010. Stefnt er að því að fjöldi
látinna og alvarlegra slasaðra í
umferðinni lækki að jafnaði um
fimm prósent til ársins 2018.
Meðal tillagna starfshópsins er
að starf Umferðarstofu verði eflt,
að sérstakir umferðarfulltrúar
verði í skólum, að umferðarfræði
verði hluti af almennu kennara-
námi og að heimilt verði að meta
ökunám til eininga í framhalds-
skólum. - gh
Kostnaður umferðarslysa:
Stórefla á um-
ferðarfræðslu
STJÓRNMÁL Atli Gíslason, þing-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs,
segist enn ekki
hafa fengið svör
við fyrirspurn
sem hann lagði
fram fyrir um
tveimur og hálfum
mánuði um samn-
ingaviðræður milli
Íslendinga og ESB
um afnám á undan-
þágu Íslendinga frá ákvæði EFTA-
samningins. Með niðurfellingu
undanþágunnar yrði innflutningur
hrás kjöts heimilaður.
Að sögn Arnbjargar Sveins-
dóttur, þingmanns Sjálfstæðis-
flokksins og formanns sjávar-
útvegs- og landbúnaðarnefndar,
hefur Atli þegar fengið upplýs-
ingar um málið og fær ítarlegri
upplýsingar í þessari viku. - gh
Hefur beðið í tvo mánuði:
Atli óánægður
með langa bið
ATLI GÍSLASON
HEILBRIGÐISMÁL Sjúkraflutningar í
Árnessýslu hafa fengið nýtt hús-
næði til afnota.
Húsið, sem er í eigu Björgunar-
félags Árborgar, hýsir einnig
Björgunarfélagið og Brunavarnir
Árborgar.
Soffía Sigurðardóttir hjá Björg-
unarfélaginu segir nýja húsnæðið
mikla bót í máli fyrir alla aðila.
„Það var heldur þröngt á þingi áður
en húsið var byggt. Umsvif sjúkra-
flutninga hafa líka aukist undan-
farin ár sérstaklega í ljósi þess að
íbúum í sýslunni fjölgar um tuttugu
prósent yfir sumartímann.“
Í nýju aðstöðunni komast sjúkra-
bílarnir í hús auk þess sem boðið er
upp á hvíldarherbergi fyrir vakta-
vinnufólk, kaffistofu og sturtuklefa.
Að sama skapi hefur skrifstofu-
aðstaða félaganna verið bætt.
Leigusamningurinn var gerður á
milli Heilbrigðisstofnunar Suður-
lands og Björgunarfélags Árborgar
og var staðfestur af Guðlaugi Þór
Þórðarsyni, heilbrigðisráðherra og
Árna M. Mathiesen fjármála-
ráðherra.
Ef fer fram sem horfir verður
húsið tekið í notkun í lok mánaðar-
ins. - hþj
Sjúkraflutningar í Árnessýslu fá nýtt húsnæði:
Leigusamningur undirritaður
SAMNINGUR UNDIRRITAÐUR Umsvif
sjúkraflutninga í Árnessýslu hafa aukist
til muna á síðustu misserum.
Blóðsuga leggst á
laxa og sjóbirting
Vart hefur orðið við sníkjudýrið steinsugu í auknum mæli í íslenskum veiðiám.
Dýrið er landlægt víða erlendis en hefur hingað til aðeins verið flækingur hér lendis.
Loftslagsbreytingar og breytingar á hafstraumum líklegar ástæður aukningar.
Sæsteinsuga
er frumstæð-
ur fiskur sem
líkist áli. Hún
hefur hring-
laga sog-
munn í stað
kjálka með
fjölda tanna
sem notaðar
eru til að
raspa og rífa hold hýsils sem þær
sjúga líkamsvessa úr. Hún hrygnir
í ám á svipuðum stöðum og lax.
Þegar lirfur dýrsins verða fullvaxta
flytja þær í sjóinn, en dýrið kemur
svo aftur í árnar til að hrygna
þegar það verður kynþroska.
SÆSTEINSUGA
VÍGALEGAR TENNUR
STEINSUGU
FÓRNARLAMB STEINSUGU Hjalti Björnsson veiðileiðsögumaður segir svona fiski vera
hent, þar sem ekki sé lyst til að borða hann. MYND/VEIÐIMÁLASTOFNUN
„Ýmsar lífverur
sem áður gátu
ekki lifað hér geta
nú ílengst hér,“
segir Guðmundur
Guðmundsson,
flokkunarfræðing-
ur hjá Náttúru-
fræðistofnun, um
áhrif hlýnandi
loftslags á lífríkið á Íslandi. Hann
segir þó ýmsa þætti hafa áhrif á
tilflutning lífvera og erfitt að ein-
angra þátt loftslagsbreytinga í þeim.
Margar tegundir hafi flust til með
manninum, til dæmis með gáma-
flutningum. Erfitt sé að meta hvaða
áhrif tilflutningur nýrra tegunda
hingað muni hafa. Hugsanlega muni
þær auka líffræðilega fjölbreytni, en
þær geti einnig rutt úr vegi öðrum
tegundum sem fyrir voru.
ÁHRIF HLÝNUNAR
Á VISTKERFIÐ
GUÐMUNDUR
GUÐMUNDSSON
RAMALLAH, AP Condoleeza Rice,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
gagnrýndi í gær harðlega
uppbyggingu landtökubyggða
gyðinga á Vesturbakkanum.
Rice sagði eftir fund með
forseta Palestínumanna,
Mahmoud Abbas, að áætlanir
Ísraela um að byggja þúsundir
heimila á Vesturbakkanum og í
Austur-Jerúsalem sköðuðu
andrúmsloftið í friðarviðræðum
Palestínumanna og Ísraela.
Ísraelar tilkynntu í síðustu viku
um frekari byggingaráform.
Abbas segir landtökubyggðirnar
vera stærstu hindrunina í
friðarviðræðunum. - hþj
Landtökubyggðum fjölgar:
Rice gagnrýnir
Ísraelsstjórn
1 Við hvaða erlenda háskóla
gerði Háskólinn í Reykjavík
nýlega samstarfssamning?
2 Hvaða sveitarfélög fengu
nýverið umhverfisvottun Green
Globe?
3 Hver var valinn leikskáld
ársins á Grímuverðlaununum?
SVÖRIN ERU Á SÍÐU 30
VEISTU SVARIÐ?