Fréttablaðið - 27.06.2008, Blaðsíða 12

12 27. júní 2008 FÖSTUDAGUR
nær og fjær
„ORÐRÉTT“
Langstærsta urriðahrygna
sem veiðst hefur hér á landi
fyrr og síðar, svo vitað sé,
hefur nú verið stoppuð upp.
Hún veiddist í Þingvalla-
vatni 18. maí á síðasta ári
og reyndist vera 26 pund.
Sá sem dró þennan risa-
fisk úr vatninu er Börkur
Birgisson.
Það er Sveinbjörn Sigurðsson
hamskeri sem hefur haft veg og
vanda af því að stoppa þennan ein-
staka fisk upp. Hann segir ferlið
hafa tekið um mánuð frá því að
hann fékk hrygnuna í hendur.
Jóhannes Sturlaugsson, líffræð-
ingur hjá Laxfiskum, hafði urriða-
hrygnuna til rannsóknar eftir að
hún var dregin á land.
Líkamsburðir húsfreyju Þingvalla-
vatns
„Í stærð slær hún líklega út allar
kynsystur sínar sem dregnar hafa
verið á land hérlendis,“ segir
Jóhannes.
Þegar Sveinbjörn leysti hrygnuna
vænu úr fjötrum frostsins, til að
hefja uppstoppunarvinnuna, mætti
Jóhannes til að mæla skepnuna og
taka sýni. Þá reyndist þyngd hrygn-
unnar blóðgaðrar vera 10.715
grömm þannig að hún hefur
óblóðguð klárlega náð ellefu kílóa
þyngd.
„Þetta þýðir að hrygnan hefur
verið 22 pund samkvæmt okkar
tíma skilgreiningum á pundum,“
útskýrir Jóhannes. „Lengd hennar
var 87 sentímetrar sléttir og af feng-
inni reynslu af hlutfallslegum sam-
drætti fiska í frosti er ljóst að hún
hefur verið að minnsta kosti 88
sentímetra löng áður en hún var
fryst. Mesta ummál hennar var
heilir 57,5 sentímetrar enda kviður-
inn með þeim efnismeiri sem menn
hafa litið. Þegar litið er til þeirra
urriða sem dregnir hafa verið á land
hérlendis þá bendir allt til þess að
urriðahrygnan sem Börkur veiddi
sé sú stærsta sem sögur fara af.“
Jóhannes bendir á að hafa þurfi
þó í huga að í frásögnum af flestum
stærstu urriðum sem veiðst hafi
hérlendis hafi ekki fylgt sögunni af
hvoru kyni fiskarnir voru.
Lífssagan í hreistrinu
Hreistur var tekið og lesið til að
átta sig á aldri hrygnunnar ítur-
vöxnu og skoða ummerki eftir
hrygningu. Hrogna ástand var
skoðað og lífsýni tekin sem nýtt
verða til greiningar á erfðaefni og
mælinga á kvikasilfri.
„Fyrst ber að nefna að þessi
„mittismikla“ risahrygna var ein-
ungis sjö ára þegar hún veiddist,“
segir Jóhannes. „Þetta eitt og sér
endurspeglar þann gríðarlega lík-
amsvöxt sem hún hefur tekið út á
sinni stuttu ævi. Hún var sneisa-
full af hrognum. Þau vógu 1.630
grömm af þeim um ellefu kílóum
sem fiskurinn vó óblóðgaður, sem
þýðir að fimmtán prósent af þyngd
hrygnunnar lágu í hrognunum.“
Fastheldin á hrognin
„Hrognamagnið lá að mestu í
hrognum frá undangenginni hrygn-
ingartíð sem sýndi að hrygnan
hafði ekki hrygnt þá um veturinn,
sem er fróðleg spurning út af fyrir
sig. Með hliðsjón af samsetningu
hrygningarstofnsins í Öxará síð-
ustu árin og því sem sást til
hrygnandi fiska í Efra-Sogi og
Útfallinu á liðnu hausti. Þá verður
að segjast að stærstu hrygnurnar
þar hafa verið hvort tveggja minni
og eldri en risahrygnan. Þó svo að
hrygnan stóra sé einstök í sinni röð
það vitað er má með hliðsjón af
framansögðu leyfa sér að setja
fram þá tilgátu að óvanalega stórar
og hraðvaxta hrygnur, á þriðja tug
punda, hrygni við uppsprettur í
vatninu fyrst þær sjást ekki í
ánum.“ jss@frettabladid.is
UPPSTOPPAÐUR METFISKUR Sveinbjörn Sigurðsson hamskeri slær hér málbandi yfir hina myndarlegu hrygnu, sem nú hefur verið
stoppuð upp. Mesta ummál hennar var vel rúmlega hálfur metri. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
RISASTÓRT ROÐ Svona leit hrygnan út
áður en hún var fyllt með frauðplasti og
lökkuð. MYND/JÓHANNES STURLAUGSSON
Uppstoppaður metfiskur
Tveir Þingvallaurriðar, báðir
hængar, hafa áður komist í fréttir
fyrir stærðar sakir. Annars vegar
hinn mikli jötunn sem Ólafur Guð-
mundsson veiddi árið 2004. Hann
var 28 pund að þyngd og 96 sentí-
metra langur. Sá fiskur var einnig
rannsakaður hjá Laxfiskum. Hitt
tröllið veiddi Jóhannes Sturlaugs-
son við rannsóknaveiðar Laxfiska í
Öxará. Sá hængur var 22 pund og
95 sentímetra langur.
STÆRSTU URRIÐ-
AR SÖGUNNAR
„Ætli þessi hrygna sé ekki eftirminni-
legasti gripurinn sem ég hef fengið til
uppstoppunar,“ segir Sveinbjörn Sigurðs-
son hamskeri. Spurður hvað sé sett inn í
fiskinn þegar hann er stoppaður upp segir
hann það vera frauð, svipað og notað er
til að stinga blómum í. Fiskurinn er svo
lakkaður, þannig að hann virðist nýkom-
inn úr vatni, og settur á undirstöður.
Sveinbjörn segir þetta endast um aldur
og ævi, án þess að lappa þurfi upp á
gripinn „...þannig að hrygnan getur þess
vegna orðið erfðagripur,“ segir hann.
Sveinbjörn hyggst halda námskeið fyrir
áhugafólk um uppstoppun fugla og er
skráning að hefjast. Þá býður hann fólki
að koma með eigin fisk og stoppa upp
undir leiðsögn.
EFTIRMINNILEGUST
TÓFUNÁMSKEIÐ Fólk getur lært
að stoppa upp tófu hjá Sveinbirni
næsta vetur.
■ Fjarskipti við gervitungl og
veðurtunglin svonefndu hafa valdið
byltingu í veðurathugunum. Staf-
rænar myndavélar voru upphaflega
hannaðar til að taka myndir úr
gervitunglum.
■ Fyrsta hleðsluborvélin var hönn-
uð til að gera geimförum kleift að
taka sýni á tunglinu. Reykskynjarar
voru þróaðir fyrir geimstöðina
Skylab. Síur sem nú eru notaðar
fyrir neysluvatn voru fyrst notaðar til
að hreinsa drykkjarvatn tunglfara.
■ Ein besta aðferðin til einangrun-
ar húsa nú á dögum tekur mið af
hitavarnarhlífum geimflauga.
■ Efni sem þróað var í búninga fyrir
tunglfara reyndist afar heppilegt
til að skýla slökkviliðsmönnum og
slösuðu fólki.
UPPFINNINGAR
ÁVEXTIR GEIMTÆKNINNAR
„Allt fínt að frétta af mér. Ég er bara að sóla mig í
sumarhúsi í Brekkuskógum,“ sagði Inga Sæland,
laganemi og fyrrverandi X-Factor-keppandi, þegar
blaðamaður náði tali af henni.
„Ég er að fara að taka upp plötu núna á næst-
unni. Fékk hvatningarstyrk frá Blindrafélaginu
upp á 300.000 krónur og mun nota það í að taka
hana upp,“ segir Inga en þangað til ætlar hún að
hafa gaman af lífinu og reyna inn á milli að velja
efni á plötuna.
„Í haust er stefnan síðan sett á lagadeildina
aftur. Ég á bara eitt ár eftir af stjórnmálafræði og
það gæti verið að ég klári það bara í staðinn.“
Laganámið gengur hægt hjá Ingu að hennar
sögn þar sem hún er alltaf að brasa eitthvað í og
með eins og að taka þátt í X-Factor.
Inga hefur lítið sungið frá því hún sló eftir-
minnilega í gegn í X-Factor í fyrravor en hefur
sungið í skírnarveislum og þess háttar.
„Síðan fylgi ég kannski fordæmi Sturlu Jóns-
sonar og stofna nýjan stjórnmálaflokk og laga
efnahagsástandið,“ segir Inga.
Það þarf að fá fagaðila til að gera hlutina og fá
kallana í Brussel til að sjá um þetta að mati Ingu.
„Við þurfum bara að drífa í því að ganga í ESB.
Skoðanakannanir segja að það sé vilji fyrir þessu.
Við þurfum nauðsynlega fagaðila til þess að
vinna að ýmsum málum.“ Fullveldi og sjálfstæði
yrði ekki framselt með inngöngu í ESB að mati
Ingu.
HVAÐ ER AÐ FRÉTTA? INGA SÆLAND LAGANEMI OG FYRRVERANDI X-FACTOR-KEPPANDI
Langar að stofna stjórnmálahreyfingu
Sóttu þær um leyfi?
„Í morgun sáum við einnig að
kassinn iðar af lirfum.“
HRAFNHILDUR ÞORSTEINSDÓTTIR,
ÍBÚI Í REYKJAVÍK, BENDIR Á SÓÐA-
SKAP Í SANDKÖSSUM REYKJAVÍKUR-
BORGAR.
Fréttablaðið, 26. júní
Bókstaflega?
„Við rennum alveg blint í
sjóinn með þetta.“
BIRGIR SIGURJÓNSSON, ÚTGERÐAR-
MAÐUR Í HRÍSEY, SEM ER Á LEIÐ TIL
TÚNFISKVEIÐA Í MIÐJARÐARHAFINU.
Fréttablaðið, 26. júní
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki
„Ég styð rétt allra
til þess að standa í
kjarabaráttu og þá
leggja niður vinnu
eða hvað sem
það þarf að gera,“
segir Arnar Eggert
Thoroddsen tón-
listarblaðamaður
um kjaradeilur
flugumferðar-
stjóra.
Hann bætir því við að kannski
sé hann grunnhygginn: „Ég trúi því
að fólk fari ekki í slíkar aðgerðir án
þess að hafa til þess ríka ástæðu.“
„Mér finnst það furðuleg orðræða
þegar fólk er gagnrýnt fyrir að leggja
niður vinnu í þágu betri kjara,“ segir
Arnar. „Þetta eru grundvallarréttindi.
Ég efast um að flugumferðarstjórar
eða hjúkrunarfræðingar hafi gaman
af því að leggja niður flug eða loka
deildum á sjúkrahúsum.“
Arnar segir mat launa vera
furðulegt. „Mér finnst engin störf
mikilvægari en önnur,“ segir
hann og bætir því við að það sé
„leiðinlegt að sjá fólk fá léleg laun
fyrir að passa börn á meðan fólki
eru greiddar margar milljónir fyrir
sérfræðiþekkingu í bankakerfinu
sem hefur ekki skilað betri árangri
en raun ber vitni.“
SJÓNARHÓLL
KJARADEILA FLUGUMFERÐARSTJÓRA
Grundvallarrétt-
indi að krefjast
betri kjara
ARNAR EGGERT
THORODDSEN