Fréttablaðið - 27.06.2008, Blaðsíða 20

20 27. júní 2008 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Enn fjölgar uppsögnum. Fátt er ömurlegra en að fá uppsagnar-
bréf í hendur. Síðustu ár hefur að
vísu verið auðvelt að útvega sér
aðra vinnu, en það er smám saman
að breytast. Samdráttur atvinnu-
lífsins er að segja til sín. Hann var
að sumu leyti fyrirsjáanlegur eftir
hinar miklu virkjunarframkvæmd-
ir á hálendinu. En Íslendingar voru
svo óheppnir, að um leið skall á
hörð lánsfjárkreppa í heiminum,
og til að bæta gráu ofan á svart
hækkuðu stórkostlega á alþjóða-
markaði tvær lífsnauðsynjar,
matvæli og eldsneyti.
Við getum ekki gert að þessum
erfiðleikum. En það merkir ekki,
að við getum ekkert gert til að
minnka þá. Í kínversku má með
einu pennastriki breyta táknunum
fyrir kreppu í tákn fyrir tækifæri.
Í fyrsta lagi er til hefðbundið
úr ræði, sem hagfræðingar mæla
jafnan með í samdrætti. Það er að
lækka skatta á fyrirtækjum og
fólki. Þá eykst ráðstöfunarfé fólks
og með því væntanlega fjárfesting
og neysla. Bílar og hús verða ekki
lengur óseljanleg. Nú er rétti
tíminn til að lækka skatta myndar-
lega, til dæmis um 3% á fyrirtækj-
um, í 12%, og um 6% á þann hluta
tekjuskattsins, sem ríkið fær, í
17%.
Annað hefðbundið úrræði er til í
niðursveiflu, að auka nytsamlegar
framkvæmdir. Ég er enginn
áhuga maður um opinberar fram-
kvæmdir, en hlýt að viðurkenna, að
nýlegar vegabætur á Reykjanes-
braut og Suðurlandsvegi auðvelda
lífið og tengja saman byggðir frá
Snæfellsnesi í Vík í Mýrdal, svo að
þær mynda allt að því einn markað,
og það er æski legt frá sjónarmiði
frjálshyggjumanna séð. Því stærri
sem markaðurinn er, því betri
skilyrði eru til frjálsrar sam-
keppni. Þetta hefur raunar komið
vel í ljós, því að talsvert er keppt
um jarðir á þessu svæði, svo að
þær hafa hækkað í verði. Sam-
göngubætur hafa margvís legar
aðrar jákvæðar afleiðingar, ekki
allar sýnilegar eða mælanlegar.
Þriðja úrræðið blasir við. Þar er
tækifærið. Skyndilega hefur
myndast skortur á orku í heimin-
um. Við Íslendingar eigum tvenns
konar orkugjafa, fallvötnin og
jarðvarmann, sem við höfum nýtt
með góðum árangri. Þessir
orkugjafar eru öðrum umhverfis-
vænni, einkum fallvötnin, og prýði
er að þeim stöðuvötnum, sem
myndast hafa á hálendinu sem
uppistöðulón virkjana. Orkufrek
fyrirtæki erlend hafa mikinn
áhuga á viðskiptum við Íslendinga.
Við eigum þess vegna að snar-
fjölga virkjunum á Íslandi og
minnka með því fyrirsjáanlega
erfiðleika næstu missera.
Auðvitað hljóta nýjar virkjanir
að lúta þremur skilyrðum. Í fyrsta
lagi verða þær að vera arðbærar.
Ástæðulaust er að selja rafmagn á
útsöluverði. Í öðru lagi þurfa virkj-
anirnar sjálfar að vera umhverfis-
vænar. Í þriðja lagi verða þau
fyrirtæki, sem kaupa orkuna,
hvort sem þau reka álver, járn-
blendiverksmiðjur eða netþjóna,
líka að vera umhverfisvæn. Sem
betur fer hefur mengun frá
álverum stórlega minnkað með
nýjum tæknibúnaði, svo að ekki
þarf að hafa af þessu verulegar
áhyggjur.
Við megum ekki snúa bakinu við
því fólki, sem hefur fengið
uppsagnarbréf síðustu mánuði, eða
hinu, sem á von á slíkum sending-
um. Draumlyndir sveimhugar
íslenskir halda, að rétta ráðið gegn
myrkrinu sé að syngja um ljósið.
Hitt er miklu skynsamlegra, að
kveikja á ljósum. Hér eru ljósin
fjögur skattalækkanir, vegabætur
og virkjanir vatnsafls og jarð-
varma.
T
il að teljast trúverðugur stjórnmálamaður verður þú
að standa við stefnu þína og orð svo fólk geti treyst
þér. Þá skoðun hefur iðnaðarráðherrann nýlega ítrek-
að í einum af sínum spjallpistlum.
Líklega hefur sú skoðun ekki flækst fyrir vitunum
á honum þegar hann settist niður með penna í gær og fram-
lengdi viljayfirlýsingu með nafninu sínu við hlið varaforstjóra
Alcoa um að haldið yrði áfram undirbúningi fyrir álver á Bakka.
Gildis tími hennar var að vísu eitthvað styttri en nær tveggja ára
gömul viljayfirlýsing sem var útrunnin, mest vegna þess hversu
illa Alcoa hefur nýtt tímann til þeirrar vinnu sem til þarf: hag-
kvæmnisúttekt er ekki lokið, orka ekki fundin þótt menn ákafir
um stóriðju á Norðurlandi eystra hafi áhuga á að ráðast með
orkuversframkvæmdir inn á Þeistareyki en nýta einnig orku frá
Kröflu og Bjarnarflagi.
Á Bakka skal rísa 250 þúsund tonna álver. Raunar vonast
Alcóar eftir að meiri orka finnist á svæðinu svo stækka megi
verksmiðjuna þar enn frekar. Við endurbætur í Straumsvík
horfa menn á sextíu þúsund tonna viðbót og þá er Helguvík eftir.
Þegar er komið samþykki fyrir tveimur af þremur virkjunum í
Þjórsá. Ráðamenn ríkis og sveitarfélaga halda áfram orkusölu-
stefnunni af trúarhita. Þar er enginn hægagangur. Ekki eins og
tiltekinn stjórnmálaflokkur sem iðnaðarráðherrann tilheyrir hét
kjósendum sínum fyrir kosningar sem komu honum til valda.
Til að teljast trúverðugur stjórnmálamaður verður þú að hafa
góðan spunameistara. Gaman verður að sjá Einar Karl Haralds-
son taka spretti næstu sólarhringa til varnar húsbónda sínum.
Össur Skarphéðinsson kannaðist ekki við það í gær að hann
færi gegn yfirlýstri kosningastefnu Samfylkingarinnar, allt sem
tengdist áætlunum á Bakka var byrjað eða búið áður en Sam-
fylkingin náði valdastólum í ríkisstjórn og er því að áliti ráð-
herrans ekki á nokkurn hátt á hans ábyrgð. Trúverðugleiki hans
sem stjórnmálamanns eins og nýþveginn bolur, skjannahvítur.
Tímasetningin er að vísu erfið: nýleg könnun Fréttablaðs-
ins sýndi að þjóðin leggst gegn frekari stóriðjuframkvæmdum.
Almenningur trúir ekki lengur á þá hagspeki að þensla keyrð
áfram á ódýrri orku, virkjunum og hráefnisframleiðslu fyrir
erlendar málmsteypur sé skynsamleg. Þjóðin lærði af biturri
reynslu á fáum árum að slíkt flas er ekki til fagnaðar – enn er
ekki séð fyrir endann á því þensluskeiði. Fólk uggir að sér.
Og fleira leggst gegn stefnu þeirra gömlu Þjóðviljabræðra: á
laugardag safnar Björk liði gegn stefnu þeirra – í verki. Það er
þungur straumur undir þeirri öldu og hún er ekki ein, báran sem
fellur um helgina, fleiri fylgja. Og hvað verður þá um sprekin á
ströndinni? Þau berast til og frá með fallinu.
Pólitískum örlögum sínum ráða menn oftast sjálfir. Þeir kunna
að treysta á að talandinn og tryggðin dugi til áframhaldandi
framfærslu á þingmannsbekk. Haldi Samfylkingarráðherrar
áfram uppteknum hætti getur þrennt hent þá í næstu kosning-
um: kjósendur þeirra þreyttir á sviksemi leita annað, gleymska
og vongleði tryggir þeim áframhaldandi setu með svipuðu fram-
ferði uns ferli þeirra lýkur, eða að þeir verða strikaðir út. Til
þess þarf ekki annað en góðan penna og traust minni kjósenda
um gefin fyrirheit og svikin.
Orkusölumenn eru á fullu.
Slæm tímasetning
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON SKRIFAR
Fleiri virkjanir!
Efnahagsmál
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
Í DAG |
SPOTTIÐ
Að eða á
Össur Skarphéðinsson iðnaðarráð-
herra var ekki í vandræðum með að
útskýra það að nýtt álver á Bakka væri
á engan hátt brotthvarf frá stefnu
Samfylkingarinnar um engin ný álver.
Það samræmdist alveg umhverfis-
stefnu flokksins, Fagra Ísland, enda
væri ekkert sérstaklega fagurt á Bakka
og lítið að vernda þar.
Hefur þetta orðið mönnum tilefni
íhugana. Er möguleiki að iðnaðar-
ráðherra hafi misskilið stefnuna? Að
þegar sagt var „Flokkurinn
ætlar að bakka með álver“
hafi hann heyrt
„Flokkurinn
ætlar á Bakka
með álver“?
Spyr sá sem
ekki veit.
Goðsögnin felld
Össur gerir það ekki endasleppt
þessa dagana. Á síðu sinni skrifar
hann um það þegar Jón Baldvin fór
í stjórn með Sjálfstæðisflokknum og
„ruddi þar með brautina fyrir sigur-
göngu Davíðs Oddssonar“.
Skýring Jóns á Viðeyjarstjórninni
hefur alltaf verið sú að þarna hafi
hann allt að því hent Ólafi Ragnari úr
bóli Davíðs og sjálfur skriðið upp í.
Össur vill meina að þegar hafi
verið gengið frá stjórnarmynd-
un áður en hann og aðrir ungir
þingmenn fengu að vita af
henni og Jón Baldvin hefði
betur þegið boð Ólafs
Ragnars um forsætisráð-
herrastólinn. Spurning
hvort Jón Baldvin endur-
skrifi æviminningarnar?
Gúrkan búin
Nýverið féll dómur í nágrannaerjum.
Einn íbúi raðhúsalengju neitaði að
taka þátt í kostnaði við þakviðgerðir
á þeirri forsendu að þak hans væri í
fínu lagi. Héraðsdómur dæmdi mann-
inn til töluverðra fjárútláta.
Viðkomandi, sem heitir Herbert
Guðmundsson, vildi ekki tjá sig við
blaðamenn Vísis. Nó komment, sagði
kappinn. Ekki er þó að örvænta því
hann mun boða til blaðamannafund-
ar um málið innan skamms, enda
margt að skýra. Kannski
Guðjón Bergmann
verði með honum og
tjái sig nánar um búsetu-
plön sín?
Blaðamönnum er létt því
loksins er gúrkan búin.
kolbeinn@frettabladid.is