Fréttablaðið - 28.06.2008, Blaðsíða 24

24 28. júní 2008 LAUGARDAGUR
F
yrir fólk sem langar til að venja
sig af einkabílnum er kannski
ágætt að byrja á því að taka
strætó. Í honum má slappa af og
lesa blaðið eða horfa bara út um
gluggann.
Meðan farþeginn hugsar sitt er maður á
launum við stýrið og hann tekur á sig þá
áþján að hafa áhyggjur af því að fara yfir
um á næsta ljósi.
En fyrir þá sem búa nálægt vinnustaðn-
um er auðvitað gráupplagt að ganga svolít-
ið meira. Hugsuðir og listamenn dásama
gjarnan gönguferðir í endurminningum
sínum. Á göngu fá þeir sínar bestu hug-
myndir.
En upp á líkama og sál og tíma og sparn-
að að gera eru hjólreiðar líklega einn besti
ferðamátinn.
Þó skyldi maður ætla það óðs manns æði
að fara allra sinna ferða á reiðhjóli, sér-
staklega í einkabílaborginni ógurlegu,
Reykjavík?
„Ég bý í Norðlingaholti og á ekki bíl. Ég
hjóla allt árið. Þetta var nú frekar harður
vetur í fyrra, en ég fór aldrei á bíl í vinn-
una,“ segir Pétur Þór Ragnarsson, formað-
ur Íslenska fjallahjólaklúbbsins.
Hann telur ofsögum sagt hversu erfitt
sé að vera á hjóli. Með viljann að vopni sé
það í raun lítið mál og ánægjulegt.
Magnús Bergsson, sem er stjórnarmað-
ur í Landssamtökum hjólreiðamanna, tekur
í sama streng. „Í hvert sinn sem ég stíg
upp í bíl kemur mér á óvart hvað það er
erfitt að komast um í borginni,“ segir hann.
„Það er allt önnur mynd en af hjólinu. Á
því er maður fljótur milli staða.“
Út í veður og vind
En hvað með veðrið? Þetta er alræmt
rokrassgat þessi borg og oft rigning líka
eða snjór. Er ekki skelfilegt að hjóla
hérna?
„Eftir að trén komu og hlýnaði er veðrið
allt annað hérna og miklu minni vindur.
Reyndar er kjörið að hjóla á Íslandi því hér
er hvorki of kalt né of heitt. Við þurfum því
ekki að kvarta. Þetta er til dæmis erfiðara
í hitanum á Spáni,“ segir Magnús, sem
hefur hjólað í áratugi.
Hjólreiðar að vetri til séu þó óskemmti-
legri en þær þyrftu að vera, því göturnar
eru saltaðar og bílarnir á nagladekkjum.
Útkoman geti því verið mjög sóðaleg. Burt-
séð frá sóðaskapnum og bílamengun getur
hjólreiðamaðurinn sjálfur notið hverrar
árstíðar. Nú eru til dæmis komin ending-
argóð nagladekk fyrir hann, og ódýr.
Garpurinn Pétur Þór bætir við að Reykja-
vík sé tiltölulega flöt borg og því bara
nokkuð hentug til hjólreiða.
„Það er eiginlega bara ein raunveruleg
brekka og hitt lít ég á sem hraðahindranir.
Og við regni er til ótrúlega góður fatnaður.
Það er lítið mál að klæða það af sér.“
Bílatískan
Ein kenning um orsakir þess að Íslending-
ar hjóla lítið er að þeir séu hégómlegir.
Bíllinn sé íslensk úlpa og fólk vilji vera
klætt í sumarjakka og mínípils allan ársins
hring.
„Já, fólk er hrætt við að blotna og hrætt
við að hárið ruglist,“ segir Pétur. Í
nágrannalöndunum, þar sem hann er kunn-
ugur, klæði fólk sig hins vegar eftir veðri.
En það er greinileg heilbrigðisvakning í
samgöngumálum, að minnsta kosti hjá
almenningi.
Tískan virðist vera að breytast í þá átt-
ina að stórir jeppar séu ekki bara meng-
andi og hættulegir öðrum bílum, heldur
beinlínis kjánalegir í innanbæjarakstri.
Ef til vill verður það ekki bara bensín-
verð og hollusta heldur líka tískan sem fær
prúðbúna Íslendinga út úr skriðdrekunum
og aftur í hnakkinn?
Nýja hugsun, takk
„Ég gerði það sem barn og unglingur að
hjóla á Miklubrautinni en ég geri það helst
ekki í dag. Þá voru bílar miklu færri og
bannað að hjóla á gangstéttum. En svo var
ákveðið 1981 að hjólin mættu vera á gang-
stéttum. Það var röng ákvörðun,“ segir
Magnús Bergsson. „Það er nefnilega miklu
öruggara að hjóla á götum en á gangstétt.
Við viljum því fá hjólin aftur á göturnar.“
Helsta vandamál hjólreiðamanna virðist
ekki vera einkabíllinn, heldur samgöngu-
hugsun borgar og ríkis.
Umferðarmenning tekur mið af einka-
bílnum og að hann komist áreynslulaust
milli staða. Helst án þess að bílstjórar þurfi
að hugsa.
Íslendingar setjist
aftur í hnakkinn
Hjólreiðamenn segja Ísland kjörið land fyrir hjólreiðar, betra
en mörg Evrópulönd. Reykjavík sé alls ekki slæm heldur. Veður-
far í borginni hafi batnað mikið. En íslensk samgöngustefna
gerir vart ráð fyrir hjólum. Þau eru best séð uppi á gangstétt
þar sem þau flækjast ekki fyrir bílum. Klemens Ólafur Þrastar-
son tók púlsinn á hjólreiðamönnum, sem eyða ekki einni ein-
ustu krónu í bensín.
MAGNÚS BERGSSON Segir sjaldnast hlustað mikið
á rödd hjólreiðamanna þegar ákvarðanir um sam-
göngur eru teknar. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
PÉTUR ÞÓR RAGNARSSON Formaður Fjallahjólaklúbbsins hjólaði hvern dag úr Norðlingaholti og í vinnuna í
vetur. Hann gefur lítið fyrir að erfitt sé að hjóla í bænum. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Samkvæmt tölum frá Félagi íslenskra bifreiðaeigenda kostaði
milli 770.000 og 1,5 milljónir að reka bíl í eitt ár á Íslandi,
miðað við kostnað í janúar síðastliðnum.
Þær tölur hafa hækkað síðan, og sérstaklega vegna hærra
bensínverðs. Miðað við að meðallaun séu ekki langt frá
350.000 krónum væri hægt að lengja sumarfríið umtalsvert
með því að leggja bílnum.
Hægt er að kaupa nýju City-Surfer hjólin í Hljómalind á
Laugaveginum á litlar 12.500 krónur.
Útilíf selur hjól frá 30.000 krónum og verslanir eins og Húsa-
smiðjan og Byko selja fjallahjól fyrir fullorðna frá sirka 19.000
krónum.
Ódýr hjól fást auðvitað líka í sérhæfðum hjólabúðum, svo
sem Markinu, Erninum og G.Á.P.
En í þeim er einnig hægt að fá ofurhjól sem kosta hátt í þrjú-
hundruð þúsund krónur. Og þar kann starfsfólkið að hjóla.
➜ MÁNAÐA SUMARFRÍ Í SPARNAÐ
➜ GÍSLI HJÓLAR Í RÍKIÐ
Svo skemmtilega vildi til að Gísli Mart-
einn Baldursson, formaður umhverfis- og
samgöngusviðs Reykjavíkur, var staddur á
hjólaferðalagi með fjölskyldu sinni í Búrgúnd-
arhéruðum Frakklands, þegar Fréttablaðið náði
af honum tali. Hann er
afar jákvæður á framtíð
hjólreiða í landinu.
„Reykjavík er frábær
hjólreiðarborg. Og nú
höfum við margfaldað
framlög til þessara
samgangna. Við erum
að setja hundruð
milljóna í að rífa þetta
upp,“ segir hann.
Gísli nefnir sem dæmi
sérstakan hjólreiðarstíg
milli Ægissíðu og upp í
Elliðarárdal.
„Þessi leið átti nú
alltaf að vera ein af
aðalæðum borgarinnar, þangað til flugvöll-
urinn kom. En við erum að skoða þetta frá
grunni og ætlum að hafa hann eins beinan og
kostur er, slétta brekkur og jafnvel hita hann
upp sumstaðar,“ segir Gísli, sem er einnig að
skoða hjólreiðastíga við Suðurgötu og á fleiri
stöðum.
Hann sér til dæmis fyrir sér að Ósabraut,
sem er á aðalskipulagi og mun liggja úr Graf-
arvogi og framhjá Geirsnefi, verði eingöngu
hjólreiðagata. „Og þetta mun gjörbreyta því
hvernig litið er á hjólreiðar þegar fólk getur
hjólað beint í miðbæinn úr Grafarvogi,“ segir
hann.
Spurður um hlut ríkisins í þessu var svarið
fljótt að koma. „Ríkið hjálpar ekki með nokk-
urn skapaðan hlut í þessum málum. Ef fólki
þar er alvara með að auka hlut vistvænna
samgangna ætti ríkið að líta sér nær. Ríkið
styður bara ekki við almenningssamgöngur
hér í borg þótt það geri það úti á landi. Þessar
forgangsakreinar strætisvagna og hjóla eru
greiddar af okkur að langmestu leyti, en ríkið
borgar bara fyrir götur fyrir bíla.“
Í Frakklandi hjólar Gísli á miðjum veginum
með konu sinni. Dæturnar eru hægra megin.
„Það er miklu öruggara þegar bílarnir koma
að ég líti bara á mig sem bíl á veginum, frekar
en að þeir séu að fara fram úr mér á mikl-
um hraða.“ Bílstjórarnir sýni þeim þó mestu
kurteisi.
Róbert Marshall, aðstoðarmaður samgöngu-
ráðherra, segir að engir peningar séu fráteknir
fyrir hjólreiðastíga á samgönguáætlun enn
sem komið er. Hins
vegar sé svigrúm með
nýrri heimild í vega-
lögum til að ríkið geti
brugðist við þessu í
samstarfi við sveitar-
félög.
Róbert segir að ekki
hafi verið rætt sérstak-
lega í ráðuneytinu að
efla gerð hjólreiðastíga.
„En mikil aukning á
ferðalögum hjólandi
fólks á þjóðvegunum
á reiðhjólum gerir það að verkum að þetta
er nokkuð sem menn ættu að skoða,“ segir
hann.
Um vegi innan höfuðborgarsvæðisins, sem
gætu fallið undir ráðuneytið að styrkja, segir
hann að skipulagið kæmi þá frá borginni
fyrst. Hjólreiðastígar hafi hingað til verið
algjörlega á hendi sveitarfélaganna.
GÍSLI MARTEINN
BALDURSSON
RÓBERT MARSHALL