Fréttablaðið - 13.07.2008, Blaðsíða 22

MENNING 6
g óttast um líf mitt, voru síð-
ustu fréttirnar sem við fengum
af Paul Ramses, hælisleitandan-
um margumtalaða, sem nú hefst
við á flóttamannahæli á Ítalíu.
Hann var sendur burt úr landi án
þess að mál hans væri afgreitt af
Útlendingastofnun. Margt gott
fólk, sem blöskrað hefur meðferð
yfirvalda á þessum hælisleitanda
hefur stigið fram, til að sýna Paul
og fjölskyldu hans stuðning. Það
hlýtur að hryggja það sama fólk
ólýsanlega að heyra háttvirtan
þingmann Sjálfstæðisflokksins
(Sigurð Kára) láta frá sér eftirfar-
andi orð í þann mund sem Paul
biðlaði til íslensku þjóðarinnar:
„Með því að veita Paul hæli værum
við að gefa kolröng skilaboð út í
heim.
Margt hefur verið rætt og ritað
um þetta mál og því óþarfi að taka
það enn og aftur fram að íslensk
stjórnvöld höfðu samkvæmt Dyfl-
innarreglugerðinni, sem Ísland á
aðild að, fullan rétt til að endur-
senda Paul aftur til landsins þar
sem hann fékk fyrst vegabréfs-
áritun.“ En þau höfðu einnig fullan
rétt til að taka hælisumsókn hans
til efnislegrar meðferðar í sam-
ræmi við mannúðarákvæði reglu-
gerðarinnar. Og það sem meira er;
þau höfðu einnig heimild til að
veita honum dvalarleyfi af mann-
úðarástæðum. Það myndi ekki
flokkast undir „undanþágu“ eins
og ranglega kom fram í máli þing-
mannsins.
Satt sagði þingmaðurinn hins
vegar um skilaboð Íslands út í hinn
stóra heim; þau eru kolröng. Til að
bregðast við síauknum flótta-
mannastraumi hafa ríki Evrópu
skuldbundið sig til að takast á við
ábyrgðina sameiginlega. Dyflinn-
arreglugerðin var gagngert sett til
að dreifa álaginu sem mest hvílir á
jaðarríkjum Evrópu (Ítalíu, Spáni,
Grikklandi). Ísland hefur sætt
mikilli gagnrýni fyrir að taka ein-
ungis við 0,26% þeirra sem hingað
koma. Það skýrist af þeirri ein-
földu ástæðu að hingað er ekkert
beint flug frá þeim löndum sem
fólk flýr frá. Það skýrir þó ekki af
hverju þeir fáu sem hingað tekst
að rata fái ekki inni. Skilaboð
íslenskra stjórnvalda eru afar
skýr: Flóttamannavandinn kemur
Íslandi ekki við.
Önnur skilaboð hafa þó kyrfi-
lega komist út í heim: Ísland státar
af því að vera með ríkustu þjóðum
heims og búa við einhver bestu
lífskjör í heimi. Betra væri að fara
leynt með þau skilaboð svo að þau
gefi ekki enn smánarlegri mynd af
forríkri þjóð sem vísar þurfandi
fólki á dyr. Hvalveiðar, ísbjarna-
veiðar og nú síðast – mannaveiðar.
Við sendum hælisleitendur, sem
óttast um líf sitt, út í opinn dauð-
ann vegna þess að við viljum ekki
gefa kolröng skilaboð út í heim.
Aðeins einn einstaklingur (frá
Kóngó) hefur fengið stöðu flótta-
manns á Íslandi frá 1990 af þeim
603 sem hafa sótt um hæli hér. Kol-
röng skilaboðin gætu ekki verið
skýrari.
GISTIHEIMILIÐ FIT/FLÓTTAMANNA-
HÆLI
Í allri fjölmiðlaathyglinni sem mál
Pauls hefur fengið er það áhuga-
vert að enginn samanburður hafi
verið gerður við mál fyrrverandi
túlks og bílstjóra íslensku friðar-
gæslunnar á Srí Lanka og konu
hans, sem var fyrir skömmu veitt
hæli hér á landi. Fyrir skömmu
samþykkti Reykjavíkurborg að
veita þessari fjölskyldu sömu þjón-
ustu og kvótaflóttamenn venjulega
fá. Hvað skýrir mismunandi með-
ferð yfirvalda á þessum tveimur
málum?
Annað sem skýtur skökku við er
að Paul Ramses er (var) ekki eini
hælisleitandinn á Íslandi. Á gisti-
heimilinu Fit í Njarðvíkum er
rekið flóttamannahæli þar sem 42
einstaklingar, skv. tölum frá
desember 2007, bíða eftir úrskurði
yfirvalda um hvort þeir teljist í
raun veru flóttamenn, skv. skil-
greiningunni. Það er ekki öll von
úti þó ekki hljóti þeir stöðu flótta-
manns á Íslandi, því þó að einungis
einn af þessum 603 sem hafa sótt
um síðan 1990 hafi hlotið þann titil,
þá hafa 53 þeirra fengið dvalar-
leyfi af mannúðarástæðum. Meiri-
hluti þeirra er hér enn. Að veita
Paul Ramses dvalarleyfi af mann-
úðarástæðum hefði því alls ekki
talist til undanþágu. Þvert á móti,
hann hefði einfaldlega bæst í hóp
þeirra sem íslensk stjórnvöld hafa,
þrátt fyrir allt, séð aumur á.
Gistiheimilið Fit er að hluta til
rekið sem eiginlegt gistiheimili,
sem puttalingar sækja, enda ekki
fjögurra stjörnu hótel. Að hluta
eru það hælisleitendurnir sem þar
búa allt árið um kring – þessi
skondna blanda hlýtur að vera
einsdæmi. Þar búa að meðaltali
um 20 einstaklingar, en þeim hefur
fjölgað verulega eftir að boðið var
upp á flug til Kanada frá Leifsstöð
síðasta sumar sem gefur til kynna
að Ísland er í mörgum tilvikum
SKILABOÐ ÍSLANDS ÚT Í HEIM
– HVER ERU ÞAU?
Kolfi nna Baldvinsdóttir hefur frá því í fyrra fylgst með lífi hælisleitenda sem búa á fl óttamannahælinu í
Njarðvíkum, sem mun vera efniviður heimildarmyndar hennar um örlög og framtíð þessara einstaklinga
sem þar bíða. Sumir hverjir hafa beðið í fjögur ár eftir úrskurði yfi rvalda um líf þeirra.
Kolfinna Baldvinsdóttir hefur LLM-
gráðu í alþjóðalögum og situr í stjórn
Landnemans, félags innflytjenda og
áhugamanna um fjölmenningu. Hún bjó
lengi erlendis, síðast í Kosovo þar sem
hún starfaði að uppbyggingu landsins
eftir stríð.