Fréttablaðið - 13.07.2008, Blaðsíða 49

SUNNUDAGUR 13. júlí 2008 17
Veiðimennskan algert aukaatriði
Hvernig kaupin gerast á eyrinni í
laxveiðinni er ágætt stækkunargler
á viðskiptalífið og þjóðfélagið allt ef
því er að skipta. Ingvi Hrafn talar
um gegndarlaust óhóf. Nú hefur
verið kreppa og Ingvi telur ljóst að
hlutabréfamarkaðurinn muni fara
uppá við og þessi lánsfjárkrísa leys-
ist. En fyrirtækin munu aldrei láta
standa sig að þessu óhófi aftur að
mati Ingva Hrafns. „Ók. Menn áttu í
raun þessa peninga og í öllum fyrir-
tækjum starfar fólk sem er svona
„event-planers“. Sjá um skemmtan-
ir og viðburði. Eins og gerist í stór-
um fyrirtæjum úti í heimi. Margir
hæfir en aðrir kunnu þetta ekki. Í
öllu þessu óhófi og rugli, þá var lax-
veiðin sjálf aukaatriði. Klukkan sex
var öllum skipað að hætta að veiða
og skipað í lautu til að borða kavíar
og drekka kampavín. Og svo kom
Jónsi á kvöldin eftir dinner. Bara
eins og þú sért á árshátíð. Svona var
þetta orðið í fyrra. Þá náði þetta
hámarki. En 13. júlí í fyrra gerðist
eitthvað í heiminum. Fjármálasér-
færðingar eru búnir að dagsetja
þetta. Þá lauk brunaútsölu á láns-
fjármagni og þar með byrjaði krís-
an. En það sáu menn ekki fyrr en
síðasta haust. Hringt var í mig alveg
fram í september í fyrra. Ingvi,
verðið skiptir ekki máli. Ég verð að
fá daga hjá þér. Já, en þeir eru allir
farnir. Skiptir engu máli. Ég skal
bara „dobbla“ prísinn. Þetta var
svakalegt. Og veiðiskapurinn algert
aukaatriði. Þarna var verið að bjóða
fólki sem aldrei hafði séð veiði-
stöng. Og skildi ekkert í þessu,“
segir Ingvi Hrafn. Og er að komast
á flug. Er reyndar löngu kominn á
flug. Boðsgestirnir í laxveiðina er
fólk sem átti tugi milljarða í inni-
stæðu í bönkum og þessu fólki varð
að strjúka með öllum ráðum til að
halda þeim í viðskiptum.
Boð í lax getur skipt sköpum
Að bjóða mikilvægum viðskiptavin-
um í laxveiðar kemur ekki til af
engu. Laxveiðar hafa áratugum
saman verið notaðar til að ná fólki
saman. Og áður var þetta að virka
eins og best verður á kosið. „Þó þú
eyðir kannski 2 til 3 milljónum í að
kaupa stangir í nokkra daga í veiði-
húsi þá getur það margborgað sig.
„Dílarnir“ sem eru gerðir geta verið
þannig. Það sagði við mig banka-
stjóri sem var hér fyrir einhverjum
tuttugu árum síðan. Hann sá um að
kaupa inn peninga fyrir bankann,
sem var ríkisbanki í útlöndum, að
hann hefði aldrei trúað því en þeir
buðu sem sagt bankastjórum í
þriggja daga veiði. Fram að þeim
tíma höfðu öllu samskipti verið
bréfleg: Dear Mr. John... En þetta
breyttist við íslenska laxveiðiá þar
sem menn voru í sínu besta Essi.
Menn byrjuðu að þúast
og svo þegar byrjað var
að semja um lán fyrir
íslenska ríkið var ekki
sest niður í fundaher-
bergjum heldur sagt:
„John, I can do this for
you now.“ Hann sagði við
mig að viðskiptin sem
fóru fram í kjölfarið hafi
sparað ríkinu, ég held
hann hafi verið að tala
um 400 milljónir, þannig
að fjárfestingin var frá-
bær. En svo fór þetta eins
og alltaf verður – út í
tóma vitleysu.“
Gestgjafi af guðs náð
„Þú ert bara vert,“ segir
Ingvi Hrafn aðspurður
um í hverju starfið við
Langá felist. „Við hjónin
erum með 24 gesti í veiði-
húsinu. Erum gestgjafar.
En erum ekki bara að sjá
um að vel fari um fólk
heldur þarf að hugsa um
ána. Lífríkið og þessa
auðlind sem þarf að
nostra við. Fylgjast með
að hún uppfylli þær kröf-
ur sem gerðar eru. Á
hverjum vetri verða
gríðarlegar hamfarir,
kastast til steinar, hyljir
breikka... þetta þarf að
endurbyggja þegar nátt-
úran skemmir. Og að
auðlindin sé eins aðgengi-
leg og unnt er. Þegar dagurinn er
seldur á 120 þúsund á dag er eins
gott að þetta sé í lagi. Í mörgum ám
hafa bændur látið það gerast að
miklar hamfarir hafa eyðilagt flotta
veiðstaði sem tekur kannski, með
þeirri tækni sem er til í dag, klukku-
tíma að bjarga. Maður verður
umhverfisfræðingur í leiðinni. Fólk
er misjafnlega huggulegt. Sumir
henda bjórdósum, girni eða bréfum
frá sér og hugsa ekki um það. Ég
þarf að fara hér um og fylgjast með
að þetta hafi þau áhrif að þegar þið
komið í fyrsta skipti: Vá! Fegurðin í
kringum þetta.“
Það fer Ingva Hrafni vel að vera í
hlutverki gestgjafans. Samræðu-
snillingur. Kjaftar á honum hver
tuska. „Föðurafi minn og amma
voru hótelhaldarar á Norðurlandi.
Ég veit ekki hvort það er eitthvað.
Jahhh, við höfum í það minnsta
óskaplega gaman að taka á móti
fólki. Og kveðja glatt fólk sem á
ekki orð yfir öllu því sem það hefur
upplifað. Það eru að koma til mín í
sumar tveir breskir hópar, vinir
mínir, sem hófu að veiða hjá mér
fimmtugir en er nú að
nálgast áttrætt. Og er
enn að koma. Árlega. Ég
er í tölvusamskiptum
við þau allt árið um
kring. Eins og þetta sé
hluti af fjölskyldunni.
Þetta eru breskir auð-
kýfingar, bankastjórar,
læknar, lögfræðingar...
hafa unnið mikið og
borið vel úr býtum. Og
leyfa sér þetta. Toppur-
inn á þeirra tilveru.“
Og þá er væntanlega
setið lengi uppi inn í
bjarta sumarnóttina?
„Jájá, eða... það er
veitt til tíu á kvöldin.
Dinner klukkan ellefu.
Menn sitja og spjalla
yfir dinner, púrtvíni og
koníaki. Þetta er fólk að
verða áttatíu þannig að
menn sitja nú ekki eins
lengi og um fimmtugt.
En, já, og lífsgátan
leyst.“
Frægðarfólkið og auð-
kýfingarnir
Vertar í veiðihúsum
þykjast bundir trúnaði,
rétt eins og sálfræðing-
ar og leigubílstjórar. Að
tala ekki um gesti sína
og þau hjónin hafa haft
það prinsipp. En fyrst
Ingvi Hrafn er að hætta
hlýtur blaðamaður að
spyrja hann út í fræga fólkið sem
hefur komið í veiðihús hans. „Já,
jahhh, frægastur sjálfsagt myndi
teljast Kevin Costner. Úr leikara-
stétt. Hann kom hér til að gera sjón-
varpsþátt. „Fly fishing the world“
hét það. Kom hér út, stoppaði í sól-
arhring. Kom út úr bílnum bókstaf-
lega eins og hann væri að koma af
hvíta tjaldinu, leikur greinilega ekk-
ert, bara er. Alveg einstaklega
elskulegur, bráðmyndarlegur og
sérstaklega skemmtilegur. Þokka-
legur veiðimaður. Hafði þó greini-
lega ekki stundað þetta lengi. En
þetta fræga fólk innan gæsalappa.
Ég veit það ekki. Þetta er kannski
meira auðugt fólk. Hér veiddi í
mörg ár Roger Smith sem var for-
stjóri General Motors. Nöfn sem í
raun ekki hringja bjöllum hjá
almenningi. Hann kom hér oft,
ítalski auðmaðurinn, hvað heitir
hann? Anelli Fíatkóngurinn. Pepsi-
Cola kóngurinn var með Laxá í
Dölum í lengri tíma...“
Ingva virðist það nokkur raun að
þurfa að rifja upp frægðarfólkið
sem á fjörur hans hefur rekið. Hann
hefur meiri áhyggjur af því að synir
og dætur þeirra gömlu sem hingað
hafa komið hafa ekki fylgt í fótspor
feðra sinna. Ekki er búið að ala upp
nýjar kynslóðir gesta. „Í Laxá í
Aðaldal kom alltaf einn auðkýfingur
svo harður að það var búið að leggja
hjólastólaveg niður að einum veiði-
staðnum – Grástraum. Hann lét sig
ekki muna um að borga fyrir það.
Þægilegur veiðistaður og þurfti
ekki löng köst. Svo eltust þessir
menn og dóu og enginn kom í stað-
inn. Þetta er eitt það sem íslenskir
laxabændur þurfa að horfast í augu
við. Það þarf að ala upp nýja kyn-
slóð veiðimanna.“
Erfið ár í vændum
Eftir allt óhófið sér Ingvi Hrafn
fyrir sér að næstu tvö til þrjú ár
geti reynst laxaspekúlöntum erfið.
Þeir þurfa að skapa nýjan hóp við-
skiptavina. „Íslensk fyrirtæki
munu stórdraga úr kaupum á veiði-
leyfum. Og ég fullyrði að enginn
venjulegur Íslendingur lætur það
eftir sér að borga 200 þúsund fyrir
veiðileyfi.“
Ingvi Hrafn segir það yndislega
tilfinningu að vera að hætta. Ekki
síst því góðir menn, hjá Lax ehf.,
eru nú að taka við Langá en þeir
eru umfangsmiklir í sölu veiðileyfa
og eru meðal annars með Laxá í
Kjós, Grímsá, Vesturdalsá og fleiri
veiðisvæði á sínum snærum. En
það er erfitt að láta þetta ganga upp
þegar leiga á veiðiréttinum er orðin
svona há. „Árni Baldursson, sem er
líklega stærstur á þessu sviði, hann
varð að láta Miðfjarðará frá sér. Ef
samningurinn hefði haldist óbreytt-
ur hefði hann þurft að borga 73
milljónir fyrir ána. Því fór hún í
útboð og hæsta tilboð var 60 millj-
ónir. Það er engin leið að láta þetta
ganga upp. En þetta eru öflugir
aðilar sem hér eru að taka við. Með
mikil tengsl inn í viðskiptaheiminn
og söluskrifstofu í London, góðan
mann sem vinnur fyrir þá, ég hef
fulla trú á að þeir geti þetta en hann
getur orðið þungur róðurinn næstu
tvö til þrjú ár. Þetta eru orðnar svo
háar upphæðir að það er ekki fyrir
einhvern einn einstakling að standa
í þessu. Langá mun hækka, fara
langleiðina í 70 milljónir á næsta
ári. Meðalverð á dag þarf að vera
60 til 65 þúsund krónur. Það er ekki
eitthvað sem ég treysti mér til að
tryggja. Þetta er fyrir unga menn.“
Þannig að þú ert að selja hluta-
bréfin þín á réttum tíma?
„Já, það má orða það svo.“
Borgbyggðungurinn Ingvi Hrafn
Þau þrjátíu ár sem að baki eru hafa
verið skemmtileg og gefið Ingva
Hrafni mikið. En hann dregur ekki
dul á að þetta hafi á stundum verið
erfitt. „Þetta var ekki auðvelt þegar
við byrjuðum. Áin var ekki þekkt.
Heilu vikurnar sem seldust ekki.
Langá? Svo fór þetta að spyrjast út:
26 km veiðsvæði, 93 veiðistaðir
merktir og glæsilegt hús... en það
tók á að búa þetta til. Og eftir sum-
arið ‘79, fimbulvetur hafði verið
fram á mitt sumar, brast einhver
hlekkur í lífkeðjunni. Bitmý hvarf
um allt Ísland og laxveiði hrundi í
kjölfarið. Árið 1978 gaf Langá 2400
laxa en árið 1981 var það komið
niður í 600. Rosalega erfitt var að
sannfæra menn um að koma enda
stóðu menn og börðu berar klappir
í heila viku. Þetta ástand varði fram
yfir 1990 en þá kom bitmýið aftur.“
Ingvi Hrafn segir það góða til-
finningu að þurfa ekki að hafa
áhyggjur af þessu lengur. Honum
var boðið að vera áfram en sagði
takk, þetta er orðið fínt. „Ég treysti
mér ekki til að taka á mig ábyrgð-
arskuldbindingar upp á þessar upp-
hæðir. En við erum svo sem ekkert
á förum. Ég lít á mig sem Borg-
byggðung þó ég búi í Reykjavík
líka. En við eigum hér stóran vina
og kunningjahóp. Og verðum hér
áfram í sveitinni en áhyggjulaus.
Fylgjast með fuglalífinu, spila golf
og svo er ég náttúrlega að reka
ÍNN,“ segir Ingvi og söðlar um. En
þær miklu messur sem blaðamaður
fékk að heyra um fjölmiðlabrans-
ann yfir kaffibolla við Langá verða
að bíða birtingar og betri tíma.
FRÁBÆR AÐSTAÐA Ingvi Hrafn segir að Langárbændum hafi lánast að byggja upp
heimsklassa aðstöðu. Það hafi kostað blóð, svita og tár en nú njóta þeir sem á eftir
koma þess. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
GESTGJAFI AF GUÐS NÁÐ Í sumar er von á hópum breskra auðkýfinga sem hafa komið til Ingva í þrjátíu ár, nú að nálgast áttrætt, og þá er setið yfir púrtvíni og lífsgátan leyst.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Menn horfðu uppá það þegar kjólklæddir þjónar með
hvít viskustykki birtust í veiðihúsunum og á árbakka
til að servera. Á miðnætti kom Jónsi í Svörtum fötum,
Bubbi eða Eyvi, til að skemmta.
Ég bara
hitti hana
á balli! Í
Klúbbnum í
gamla daga.
Og komst
ekkert að
því fyrr en
við vorum
farin að vera
saman að
faðir hennar
átti jörð og
bústað við
laxveiðiá.