Fréttablaðið - 16.07.2008, Blaðsíða 2
MARKAÐURINN 16. JÚLÍ 2008 MIÐVIKUDAGUR2
F R É T T I R
Sameiginlegur gengishagnað-
ur þriggja stærstu lífeyrissjóða
landsins gæti numið allt að 60
milljörðum króna. Frá áramót-
um hefur gengið veikst um tæp-
lega 25 prósent en ef miðað er við
lægsta gildi krónunnar er veik-
ingin um 40 prósent.
Ekki er gert ráð fyrir breyt-
ingu á hlutabréfaverði eða fram-
virkum gjaldeyrissamningum.
Líklegt má telja að framvirkir
gjaldeyrissamningar dragi úr
hagnaði lífeyrissjóðanna.
„Hugsun löggjafarvaldsins
um lífeyrissjóðina hefur miðast
við að takmarka erlendar eign-
ir þeirra. Það vekur hins vegar
upp áleitnar spurningar um hvar
hin eiginlega áhætta liggur, líkt
og erlendar eignir séu í einhverj-
um skilningi áhættusamari en
sambærilegar innlendar eignir,“
segir Ólafur Ísleifsson, lektor við
Háskólann í Reykjavík.
„Hugsanlega kæmi til greina
að snúa þessari reglu við. Rétt-
ara væri að takmarka innlend-
ar eignir í stað erlendra,“ segir
Ólafur. Hann bendir á að þetta
á ekki síst við í ljósi þess að
samanlagðar eignir lífeyrissjóð-
anna eru meira en 130 prósent af
landsframleiðslu.
Ekki náðist í aðila frá lífeyr-
issjóðunum þremur vegna þessa
máls. -bþa
G E N G I S Þ R Ó U N
Vika Frá ára mót um
Alfesca -1,1% 0,9%
Atorka -0,3% -38,1%
Bakkavör -5,1% -56,8%
Exista -7,3% -66,6%
Glitnir -4,2% -31,9%
Eimskipafélagið 0,0% -58,8%
Icelandair -1,5% -40,7%
Kaupþing -3,3% -17,6%
Landsbankinn -2,1% -35,8%
Marel 0,8% -12,6%
SPRON -5,3% -65,0%
Straumur -1,9% -36,1%
Teymi -1,5% -67,2%
Össur -2,8% -11,4%
*Miðað við lokagengi í Kauphöll á mánudag.
Björn Þór Arnarson
skrifar
Smásöluverslun er á niðurleið,
krepputal og harðnandi efna-
hagsástand virðist farið að hafa
áhrif á neyslumynstur þjóðarinn-
ar. Samkvæmt smásöluvísitölu
Rannsóknarseturs verslunar-
innar við Háskólanum á Bifröst
er dagvöruverslun á niðurleið.
Hún dróst saman um 2,2 prósent
á síðustu tólf mánuðum á föstu
verðlagi. Dagvöruverslun er að
meginhluta matvara auk annarra
heimilisvara, svo sem hreinlæt-
isvörur. Smásöluvísitalan dróst
saman um 2,3 prósent. Sundurlið-
un á vísitölunni og vigt einstakra
liða má sjá í meðfylgjandi töflu.
„Þegar nauðsynjavörur hækka
bitnar það á annarri tegund versl-
unar, svo sem dýrari bílum og
fatnaði,“ segir Emil B. Karlsson,
forstöðumaður Rannsóknar-
seturs verslunarinnar. Hann
bendir á að það séu ekki miklar
sveiflur í dagvöruverslun, sam-
drátturinn sé í þeim vörum sem
annars væru keyptar fyrir þá
fjármuni sem fara nú í mat og
aðrar nauðsynjavörur. Emil segir
að breyttar aðstæður kalli á að-
lögun og breytt neyslumynstur.
„Samdráttur virðist hafa orðið
í flestum tegunda verslunar
í júní, sem er í samræmi við
minnkandi kaupmátt ráðstöfun-
artekna. Verðhækkanir, aukinn
vaxtakostnaður og almenn verð-
bólga valda minnkandi einka-
neyslu og samdrætti í verslun,“
segir Emil. Hann bendir á að
þegar virðis aukaskatturinn var
lækkaður fyrir ári þá færði fólk
sig í nautasteik úr dilkakjötinu
en nú eru blikur á lofti um að sú
þróun sé að ganga til baka, nauta-
steikin víki fyrir dilkakjötinu.
Neysla á niðurleið
Samdráttur í allri verslun, mestur í áfengi og húsgögnum en
minnst á matvælum og skóm. Breytt neyslumynstur í kreppu.
KAUPÆÐIÐ AÐ RENNA AF ÞJÓÐINNI Emil B. Karlsson hjá Rannsóknarsetri verslunarinnar segir almenning leita að ódýrari valkostum
í stað dýrari matvæla, nautasteikin víkur fyrir dilkakjötinu. MARKAÐURINN/ARNÞÓR
„Ég hef lofað að mæta á ráðstefnuna og taka
þátt í umræðum, en hef ekki velt þessu
frekar fyrir mér enn sem komið er,“ segir
Lýður Guðmundsson, stjórnarformaður
Existu.
Lýður tekur þátt í pallborðsumræðum
á ráðstefnu breska viðskiptatímarits-
ins Economist í Finnlandi síðla í
september. Aðrir þátttakendur
eru Matti Vanhanen, forsætis-
ráðherra Finnlands, auk fjár-
mála-, viðskipta- og varnar-
málaráðherra landsins, sem
jafnframt fer með málefni
ríkisfyrirtækja. Þá tekur
forstjóri breska lögfræði-
fyrirtækisins Bird & Bird
þátt í pallborðinu auk áhrifafólks í finnsku
stjórnmála- og viðskiptalífi.
Efnahagsmál Finnlands í þeim ólgusjó sem
riðið hefur yfir alþjóðlega markaði síðan í
fyrrahaust eru í brennidepli.
Exista er meðal umsvifamestu erlendra fjár-
festa í Finnlandi en félagið á fimmtungshlut
í finnska fjármálafyrirtækinu Sampo.
Lýður situr í stjórn þess.
Hann reiknar með því að bíða með
undirbúning þar til nær dregur. „Það
þýðir lítið að velta fyrir sér umræðu-
efnum fyrr en nær dregur enda eru
tölverðar sviptingar í finnsku efna-
hagslífi um þessar mundir eins og
annars staðar,“ segir hann. - jab
LÝÐUR GUÐMUNDSSON
Lýður í pallborði Economist
„Það er ekkert í tönkunum hjá
Neste núna. Þeir voru fullir um
skeið en voru tæmdir í maí,“
segir Hörður Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Olíudreifingar.
Olíudreifing hefur yfir að ráða
hátt í sextíu milljóna lítra geyma-
plássi í Hvalfirði. Um tveir þriðju
af því eru leigðir til finnska ríkis-
olíufélagsins Neste.
Neste tók þá á leigu til fimm
ára frá síðasta hausti, að loknum
endur bótum á tönkunum.
Annað geymslupláss notar Olíu-
dreifing sjálf. Þar er lítið nú. Þetta
pláss er notað dugi ekki geymslu-
pláss félagsins í Örfirisey. Þar er
geymd olía fyrir Olíudreifingu,
Olís og N1. Skeljungur er þar einn-
ig með aðstöðu.
Skeljungur á líka um fjörutíu
þúsund tonna geymapláss í Hval-
firði. Plássið fékk Skeljungur í
kjölfar útboðs Ríkiskaupa á eign-
um Atlantshafsbandalagsins síð-
asta haust.
„Við gerum ráð fyrir að þetta
fari í leigu í haust, en þarna er
ekkert núna,“ segir Már Sigurðs-
son, framkvæmdastjóri rekstrar-
sviðs Skeljungs. Hann segir að frá
því að félagið tók við geymunum
hafi verið unnið að endurbótum.
Þá sé félagið í viðræðum við er-
lenda aðila um leigu á geymunum,
en þeim sé ekki lokið.
Hörður Gunnarsson segir að enn
sem komið er hafi ekki verið mik-
ill hagnaður af leigu á geyma plássi
til Finna. „Við þurftum að gera
nokkrar endurbætur á tönkunum.
Þetta tekur tíma að borga sig.“
Hörður vill ekkert segja um
hvort Finnarnir hafi hagnast á
því að geyma bensín og dísil olíu
í Hvalfirði, á tímum ört hækkandi
olíuverðs. Hann bendir á að yfir-
leitt séu gerðir framvirkir samn-
ingar til nokkurra mánaða um
þessa hluti. Þá geti verið dýrt að
geyma olíu lengi. Fjármagnskostn-
aður ráði þar mestu. - ikh
Olíugeymarnir í
Hvalfirði eru tómir
FRÁ OLÍUGEYMUM Í HVALFIRÐI Lítið ef nokkuð af bensíni og dísilolíu er geymt í olíu-
geymum í Hvalfirði um þessar mundir, þrátt fyrir að þar sé nóg pláss.
„Við seljum meira af grillauka-
hlutum en grillum, sem er merki
um breytt neyslumynstur,“ segir
Gunnar Ingi Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Hagkaupa.
Gunnar bendir á að bensín-
dropinn sé dýr sem kemur fram
í söluaukningu á hjólum. Hann
segir að einnig hafi sala á garni
og snyrtivörum aukist. Hins
vegar hefur sala á grillum, hús-
gögnum og stærri raftækjum
dregist saman, segir Gunnar.
Þessar niðurstöður benda til
þess að Íslendingar séu í aukn-
um mæli að gera upp gömlu
grillin og prjóna peysur til að
spara krónur í krepputíð.
Garn og grillaukahlutir
PRJÓNA Á KREPPUTÍMUM
Gunnar Ingi Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri Hagkaupa, segir að svo virðist sem
fólk hjóli og prjóni til að spara krónur á
krepputímum.
Dagvara 69,1% -2,6% 13,5% -3,4% -2,2%
Áfengi 12,8% -7,4% -3,7% -8,1% -9,6%
Föt 8,8% -5,1% -2,2% -5,7% -7,7%
Skór 1,7% 7,3% 8,0% 4,9% -1,9%
Húsgögn 7,7% -10,4% -8,2%
Alls -3,9% 10,2% -4,5% -2,3%
S A M D R Á T T U R Í S M Á V Ö R U V E R Z L U N Í J Ú N Í
Júní 2008 Vigt Breytilegt verðlag Fast verðlag
Breyting frá
síðasta mánuði
Breyting frá
síðasta mánuði
Breyting frá
síðasta mánuði
Breyting frá
síðasta mánuði
„Toraco er vel rekið fjölskyldu-
fyrirtæki með góðum viðskipta-
mannahópi og við teljum mikil
tækifæri felast í þessum kaup-
um,“ segir Gunnar Björn Hinz,
annar eigandi Toraco Finmek-
anik. Ólafur Örn Karlsson og
Gunnar Björn Hinz hafa keypt
danska fyrirtækið sem sérhæfir
sig í framleiðslu á málmhlutum.
Fyrirtækið er gamalgróið fjöl-
skyldufyrirtæki sem var stofnað
árið 1956. Það var VBS fjárfest-
ingarbanki hf. sem hafði milli-
göngu um kaupin, en Danske
Bank fjármagnaði. - ghh
Kaupa danskt
fyrirtæki
Sjóðirnir græða á
falli krónunnar
E R L E N D A R E I G N I R
Miðað við stöðu eigna 1. jan. 2008
Lífeyrissjóður milljarðar króna
Lífeyrissj. starfsmanna ríkis 102
Lífeyrissj. verslunarmanna 84
Gildi 48
Samtals 234
Erlendar eignir 10. júlí 294
Erlendar eignir 24. júlí 329