Alþýðublaðið - 14.09.1922, Blaðsíða 2
a
AL»fDDBLAÐlB
Dagsbrúnarfundur
verðar haldlnn í Goodtemplarahósinu firntudag
inn 14. þ m kl 7 */*. e. h Fundarefni: Jakoh
J. Smðri ílytur orindi. Yms önnur markverð
mál. — Sýnið íélagaskýrteini við innganginn.
S t j ó r n i n.
1
framboð á skipum verið Isngtum
meira en. flutcing£þöifia. Veiðfali
•kipa gifurlegt Siglingaféiög hver
vetna taþað Farmgjöld hriðfallíð.
tslenzka þjóðin vissi varla af
farmgjaldahækkun á stríðsárunum
i samanburði við herþjóðirnar Nú
eru farmgjöld aftur á móti miklu
lægri i öiium nágrannalönduoum
en hér. Svo mikill er sá munur.
Bandaríkjamenn, nágrannar Kana
dabúa, elga geisistóran kaupsklpa
flota og náðu miklu af heimsslgl
ingunum á ófriðartfmunum, Þeir
hafa fastráðið að láta ekki sinn
hlut fyrir neinum og heyja nú
stórkoitlega siglingabaráttu, svo
að Bretum, öndvegis-siglingaþjóð
heimsins, stendur hinn mesti ótti af.
Stærð heimsflotans, hið mikla
fran boð skipa til flutnings, sam
kepi hinna mestu sigiingaþjóða,
ákvæði Washingtonfundarins um
takmörkun heskipasasíða — alt
þetta veldur þvf, að farmgjöld
hafa verið líg i kanadiskum skip
um. Getur hver skilið, að farm-
gjöld þar verða að fara mjög eftir
þvf, eem gerist í Bandarlkjunum.
En varningur Kanadámanna mun
fluttur á skipum ríkisins. Lágu
farmgjöidin lækka neyzluvörurnar
í verði og neytendurnir spara það
sem rikið tapar á rekstrinum.
Annars getur verzlunarstéttin lagt
meira á vörurnar og gróðinn lendir
þar, eða þá að báðir hagnast,
ncytendur og miililiðir. Sé um
útflutningsvörur að ræða, þá veröa
útflytjcndurnir samkepnisfærari á
heimsmarkaðinum. — Þegnarnlr
græða það sem rfkið tapar og þeir
geta þá vel greitt hallann með
sköttum. Að eins elnu flokkur
manna verður útundan, sá sem
Morgunbl. ber upp kveinstafina
fyrir. Það eru þeir, sem átt gætu
skipin I stað rfkisins og grætt á
þeim. En þeir heíðu þá orðið að
græða á kostn&ð hinna fyrnefndu,
neyteada, framleiðenda eða verzl
unarstéttarlnnar. Milliliðirnir standa
vissulega ekki nær guði almáttug
um en aðiir dauðiegir menn og
skapa aldrei gróða sinn af engu.
Morgunblaðið hefir því enga heim-
ild til að nota hailann á skipa
útgerð Kanadamanna íyrir sönnun
gegn réttmæti þjóðnýtingar og er
iærdómur þess um þetta villandi
hér setn oitar.
Til þess að skýra enn betur
hvernig milliliðir f samkepnis þjóð
félagi féfletta aðrar stéttir, þar
sem þeir koxa vel ár sinni fyrir
borð, er rétt sð t&ka inclent
dæmi. G óði Irlands bsnka sfðasta
ár er sigður tvær miljónir króna
Alt saman íyiir þaC, að hann
selur fé á leigu, eða eilendan
gjsldeyri fyrir mikia meira verð
eu þiið kostsr. Bankinn hcfir hsid
ið uppi háu vöruverði f landicu
og htum vienulaunem, svo nð
margir eiga um sárt að blnds.
Rikið, sem geldur starfsmönnum
síaum laun, fær ekki lækkaða
dýrtfðaruppbótina af því vöru
veiðið iækkar ekki. Utgerðarmenn,
bændur, og aðrir atvinnureksndur
fá ekki lækkuð iaun verkamanaa
sinna, vegna háa vöruvetðiins.
Húsaleiga getur ekki lækkað
vegna háu vaxtanna og af þtf
að allir þeir sem að húsagerð
starfa, lifa á rándýru vöruuum,
sem keyptzr eru fyrir of dýr eask
pund, danskar krónur o. s. frv.
Kaupmenn veizla minua en eila,
af þvf að ksupgeta neyteoda vex
ekki meðan háa vöruverðið atendur.
Ait ber að sama brunni. Allir
tapa á gróða bankans, nema þeir
fáu fésýslumenn, sem (í uppgjöf
skulda hjá bankanum. ídands
banki er nákvæmlega sama eðiis
og aðrir milliiiðir. Hann og rfkis
útgerflin f Kaaada eru mjög hlið-
stæð fyrirtæki. Annað er rekið
með hag fárra einstaklinga fyrir
augum og græðir, en sk&ðar flest
ar stéttir þjóSfélagsins eina og
sannur milliliður. Hið siðara tap
ar, en á þvf græðir ölí þjóðin
samt sem áður.
Vfkjum nú aftur að Morgun-
blaðinu. Starfsmenn þess eru stund-
um óheppnir í vali fréttspístla og
fróðlelksmola — frá sjónarmiðl
milliliðanna. Tveimur dögum áð
ur en oítncfnd greln um ríkis
útgerðina birtist, sagði blaðið frá
þvf að danska rfkið hefði grætt
niu miljónir á jársbrautum sfnum
á fjórum mánuðum. Skyidi blað
ið treysta sér tii að nota þessa
staðreynd gegn þjóðnýtiugu. Um.
það er alger þögn, enda ekki suð-
ið Er og furða að bhðið sbyldi
biita þetta, þvf að meðferð þess
á erfendum tfðindum hefir löng.
um þótt rangaleitin. Má tU dæm-
is minna á G’óusögur þjss af
Rússum, er það hcfir stunduin
flutt iöngu eftir tð erlend blöð
höfðu aftarkíiUsð þær En k4upa-
mönnum kvaitœiljóna'innar er
vorkunn, þó að þ im takist rnis
Jafnt fréttavalið, því að þeir eiga
erfítt. Að vfsu muna þelr taka
laun fyrir störf sfn. En þeir hafa
lent á raagri hillu og um suma.
þeirra er vitanlcgt, að þeir kysti
frekar öðrum sð þjóna. Bogi.
Sfmahneykslil.
Mikls athyglí vekur þessa daga
árás starfsmanna Lzndisfmanz á
sfmastjórann Er þar bsisýnilega.
eitt hneykslismálið tii á ferðinnl.
Veiting siöðvarstjóraetnbættisins á
Borðeyri hlýtur að vekja úr íöst-
um svefni eftirtebt og sómatilfían-
ingu aiþýðu. Hér er sem sé ekki:
einungis gengið framhjá beztu
starfsmönnum stofnunarinnar, held-
ur er embættið veitt manni, sem
er ber að óheiðsrlegri framkomu
í embætti sínu, óreglu og öðru
slíku.
Frá mfnum bæjardyrum séð, er
hér verið að reka kinnhest sórna-
tilflnnlngu ailra heiðarlegra borg-
ara og leggja úti hættulega brautc
sem vetður að álitast i alia staði
vítaverð. Virðist mér hér vera á
ferðum mál er snertir hciður allr-
ar þjóðarlnnar. Væntanlega vetður
mál þetta tekið til rækiíegrar yfir-
vegunar í biöðurn. Borgari.
Sá er tHI eiga verulega góða bókE
hann tryggir sér eintak af
Bjarnargróifunum.