Fréttablaðið - 27.07.2008, Blaðsíða 8

8 27. júlí 2008 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Ó
skir um að Alþingi komi saman vegna efnahagsmála
gefa tilefni til að velta upp tveimur spurningum til þess
að sjá þau mál í hnotskurn. Annars vegar: Á hvaða svið-
um geta stjórnvöld beitt sér? Og hins vegar: Um hvað
er deilt?
Úr sögunni eru þær aðstæður að unnt sé að grípa inn í rás atburða
með aðgerðalista upp á margar blaðsíður frá verkalýðshreyfing-
unni og atvinnurekendum. Nú er það fyrst og fremst heildarstefna
á þremur sviðum sem máli skiptir. Það eru: Peningamál, orkunýt-
ing og ríkisfjármál.
Á sviði peningamála virðist vera breið samstaða allra flokka að
styrkja gjaldeyrisforða Seðlabankans með lántöku til þess að losa
um lánsfjárkreppuna og auðvelda bönkunum að veita súrefni inn í
atvinnulífið. Stjórnarandstaðan gagnrýnir á hinn bóginn stjórnina
fyrir að hafa dregið að nýta heimildir sem hún hefur þegar fengið
til frekari ráðstafana á því sviði. Segja má að gleggri skýringar á
tímasetningu væru þarfar.
Um aðferðafræði Seðlabankans hefur forsætisráðherra sagt að
senn sé tímabært að endurskoða peningastefnuna í heild. Tveir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins hafa lýst afdráttarlausum skoð-
unum um breytingar. Aðrir flokkar hafa lýst óánægju með háa
vexti en ekki tekið af skarið um hvort breyta eigi aðferðafræðinni.
Umræðan bendir því ekki til að djúpstæður ágreiningur sé um
þetta viðfangsefni. En að því kemur að ríkisstjórnin þarf að svara
hvenær endurskoðunin verður gerð.
Meiri ágreiningur er um hvort styðjast eigi við krónu eða evru
í framtíðinni. Stefna ríkisstjórnarinnar er að halda krónunni en
stjórnarflokkarnir hafa þó hvor sína skoðun á málinu. Framsókn-
arflokkurinn útilokar ekki evrulausn en VG er í mjög eindreginni
andstöðu. Þetta þýðir að krónan verður framtíðarlausnin nema
Evrópuumræðan innan Sjálfstæðisflokksins leiði til annarrar nið-
urstöðu. Máli skiptir í því sambandi að Sjálfstæðisflokkurinn hefur
rofið ársgamla bókun um samstöðu með VG í Evrópumálunum.
Átök eru um hvort ríkið á að beita sér fyrir markvissri orku-
nýtingu til þess að styrkja gjaldmiðilinn. Á Alþingi er sú stefna
studd af Sjálfstæðisflokknum, meirihluta Samfylkingarinnar og
Framsóknarflokknum. VG er í harðri andstöðu. Í borgarstjórn
sem ræður stærsta orkufyrirtæki landsins heldur VG bæði Sjálf-
stæðisflokknum og Samfylkingunni í gíslingu á þessu sviði. Þar er
Framsóknarflokkurinn eini orkunýtingarflokkurinn. Þessi pólit-
íska staða í borgarstjórn og að hluta innan annars stjórnarflokksins
hefur verulega veikt orkunýtingarstefnu ríkisstjórnarinnar.
Loks munu ríkisfjármálin skipta sköpum um árangur í barátt-
unni fyrir efnahagslegu jafnvægi. Harkalegt aðhald á því sviði
er nauðsynlegt eigi að ná niður vöxtum og mynda svigrúm fyrir
aukna verðmætasköpun. Hvorki ríkisstjórnin né stjórnarandstað-
an hafa sýnt á þau spil. Eins og sakir standa er því erfitt að dæma
um hvort stjórnin er þar á réttri leið eða hvort stjórnarandstaðan
kynnir önnur markmið.
Niðurstaðan er þessi: Óraunhæft er að menn sjái þýðingarmestu
ráðstafanir stjórnarinnar fyrr en fjárlagafrumvarpið verður birt.
Að því er varðar bráðaaðgerðir í peningamálum er fremur deilt
um tímasetningar en aðferðafræði. Þó að orkunýtingarstefn-
an þyrfti að vera skarpari er hugsanlegt að hún dugi þrátt fyrir
Reykjavíkurvandann. Framtíðarstefnan í peningamálum er svo
enn óskrifað blað.
Á hvaða sviðum getur stjórnin beitt sér?
Um hvað er deilt?
ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR
UMRÆÐAN
Guðni Ágústsson svarar Einari K.
Guðfinnssyni
Það er eflaust erfitt að tilheyra daufri ríkisstjórn. Öðruvísi er ekki hægt að
útskýra viðbrögð Einars K. Guðfinnssonar,
sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, í
Fréttablaðinu fyrir helgi þar sem hann
rembist við að rægja Framsóknarflokkinn
af fádæma yfirlæti. Tilgangur Einars er
náttúrlega sá að drekkja umræðunni um dugleysi
hans og allrar ríkisstjórnarinnar í brýnustu málum
þjóðarinnar. Ef til vill er ekki við öðru að búast
þegar menn eru málefnalega gjaldþrota og líður illa
á sálinni.
Þótt Einar K. upplifi málefnalegar tillögur okkar
framsóknarmanna, til aðstoðar vandræða-ríkis-
stjórninni eins og margir eru farnir að nefna hana,
sem neikvæðni þá er það nú svo að þær hafa
samhljóm þjóðfélagsins, atvinnulífsins og fyrir-
tækja. Þær eru jákvæðar fyrir fólkið í landinu og
munu skila hér mýkri lendingu en ella. Þetta vita
ábyrgu tvíburarnir í Sjálfstæðisflokknum, Illugi og
Bjarni, sem taka nú undir þessar tillögur og
rassskella forystu sína fyrir framan alþjóð. Það
veldur eflaust reiði í flokknum, sérstaklega
meðal þeirra sem hafa þjónað sérhagsmun-
um auðmanna.
Ráðherra er því nær að líta í eigin barm.
Hann tók 20 milljarða út úr sjávarútvegin-
um í mesta niðurskurði allra tíma, hann
kokgleypti svokallaðar mótvægisaðgerðir
sem gagnast ekki sjómönnunum, verkafólk-
inu né útgerðum. Sjávarútvegsráðherra er
enginn aufúsugestur í sjávarbyggðunum um
þessar mundir. Fólkið spyr eftir aðgerðum.
Vandi framsóknarmanna er þó ekki meiri en
svo að sjálfstæðismenn hafa samband við okkur um
allt land til sjávar og sveita og segjast ekki þekkja
flokkinn sinn. Sjálfstæðisflokkurinn á eftir að fá
þann skell sem hann á skilið fyrir aumt samstarf við
Samfylkinguna, sem virkar eins og marglytta á
Sjálfstæðisflokkinn og dregur úr honum allt afl. Það
er engin kjölfesta í samstarfinu.
Ráðning forsætisráðherra á Tryggva Þór Her-
bertssyni hefur orkað tvímælis, ekki bara hjá okkur
framsóknarmönnum heldur vítt og breitt í samfé-
laginu. Tryggvi er eflaust ágætis piltur en aðeins
einn af tugum hagfræðinga sem forsætisráðherra
hefur aðgang að og ráðning hans því sjónarspil.
Höfundur er formaður Framsóknarflokksins.
Fílabeinsturn ráðherrans
GUÐNI ÁGÚSTSSON
Nikulás Sarkozy var að koma aftur úr hinni umdeildu ferð
sinni um Austurlönd nær og sest-
ur upp í flugvélina á flugvellin-
um í Beirút í Líbanon með fríðu
föruneyti. Með honum voru for-
sprakkar allra „alvöru“ stjórn-
málaflokka í Frakklandi, það er að
segja þeirra flokka sem eiga sæti
á þingi; hafði forsetinn boðið þeim
að koma með í ferðina. Samræð-
urnar voru fjörugar eins og vænta
mátti, en ekki leið á löngu áður
en í ljós kom að í flugvélinni var
einnig laumufarþegi sem enginn
hafði búist við. Reyndar var hann
ekki staddur þar í sinni efnislegu
tilveru, en í andanum var nærvera
hans þeim mun sterkari, og þegar
silfurfleyið sveif upp til hæða
barst talið æ meir að honum; að
lokum var eins og hann væri aðal-
maðurinn um borð.
Þessi laumufarþegi var „bréf-
berinn“ Olivier Besancenot, sem
svo er nefndur af því að hann
hefur sitt lifibrauð af því að bera
út póst en er þar fyrir utan helsti
forsprakkinn í stjórnmálaflokkn-
um „Byltingarsamtök kommún-
ista“, skammstafað LCR á frönsku.
Fyrir þá sem sjá hlutina í sögu-
legri vídd má geta að þessi flokk-
ur er sprottinn upp úr trotskíista-
flokknum JCR sem tók mjög svo
virkan þátt í „uppreisninni“ í maí
´68. Hann var þá undir forystu
hins skelegga leiðtoga Alain Kri-
vine og hafði einkum innan sinna
vébanda ungt fólk sem íhalds-
samir og staðnaðir forsprakkar
franskra kommúnista höfðu hrak-
ið burt úr flokki sínum. Krivine
lét síðan mikið að sér kveða, hann
bauð sig fram í forsetakosningum
oftar en einu sinni og sat stund-
um í fangelsi þess á milli, ásakað-
ur fyrir „undirróðursstarfsemi“.
Þessi flokkur stóð af sér allar
sviptingar í frönskum stjórnmál-
um, meðan flestir aðrir hópar rót-
tæklinga lognuðust út af, og gekk
svo í endurnýjun lífdaganna þegar
„bréfberinn“ Besancenot var gerð-
ur að toppmanni. Alain Krivine er
enn einn af talsmönnum flokksins
og brosir glaðhlakkalega á mynd-
um en haslar sér ekki lengur völl í
fremstu víglínu.
Á fremur stuttum tíma hefur
Olivier Besancenot orðið ein af
stórstjörnunum í frönskum stjórn-
málum. Það er að vísu nokkur
dragbítur á honum, segja menn,
að frá náttúrunnar hendi hefur
hann höfuð og andlitssvip brjóst-
mylkings; eiga sumir því erfitt
með að taka orð hans alvarlega.
En það mun vera til marks um
aukin áhrif hans og meiri virðingu
fyrir honum, að upptökumenn
sjónvarps eru nú farnir að mynda
hann frá hlið, og í prófíl er eins og
orð hans fái sinn fulla slagkraft.
Styrkur Besancenot er nú einkum
fólginn í því að hann heldur sér
ekki við þá línu sem rétttrúnað-
ur samtímans útheimtar og flestir
aðrir stjórnmálamenn temja sér,
svo ekki sé minnst á þann frétta-
flutning sem nú tíðkast í fjölmiðl-
um. Hann lýsir því óhikað sem
allur almenningur upplifir í sínu
daglega lífi en nú er ekki til siðs
að tala um, hann segir frá yfir-
gangi auðhringa og atvinnurek-
enda, versnandi þjónustu á öllum
sviðum vegna sparnaðar og einka-
væðingar, minnkandi atvinnuör-
yggi, illri meðferð á vinnustöð-
um og þar fram eftir götunum. Og
hann bendir á að frjálshyggjan sé
ekki vegurinn til framfara heldur
liggi sú leið í hina áttina.
Fréttaskýrendur segja að Bes-
ancenot hafi aflað sér þessara vin-
sælda í þremur áföngum. Hinn
fyrsti þeirra var þjóðaratkvæða-
greiðslan um „stjórnarskrá“
Evrópusambandsins í maí 2005,
þegar hann var einn af þeim fáu
flokksleiðtogum sem tóku ótvírætt
afstöðu með „neii“ – það hefur
hins vegar háð „græningjum“
alla tíð síðan að þeir skyldu reka
áróður fyrir „jái“. Annar áfang-
inn voru svo mótmælaaðgerðirnar
gegn nýrri tegund af vinnusamn-
ingum fyrir ungt fólk, hinum svo-
kallaða „CPE“ vorið 2006, þegar
hann var fremstur í flokki, og jók
það hróður hans mjög að yfirvöld-
in skyldu að lokum verða að falla
frá þessum óvinsælu nýmælum.
Þriðji áfanginn voru loks forseta-
kosningarnar 2007. Ári síðar er
svo komið, að samkvæmt skoðana-
könnunum telur meirihluti manna
hann fremstan meðal andstæðinga
Sarkozys, og hann er þriðji á list-
anum yfir þá menn sem Frakk-
ar vildu að fengju meiri áhrif í
stjórnmálum.
Þegar flugvél Frakklandsfor-
seta tók stefnuna vestur yfir Mið-
jarðarhafið, var það Francois
Hollande, formaður sósíalista-
flokksins, sem fyrstur vakti máls
á Besancenot og gat ekki leynt
áhyggjum sínum, hann óttaðist að
bréfberinn kynni að nappa spón úr
aski sósíalista, einkum ef Sarkozy
slysaðist til að taka upp hlutfalls-
kosningar sem aldrei mætti verða.
En það hlakkaði í forsetanum, því
nú hugði hann gott til glóðarinn-
ar að láta Besancenot og flokk
hans leika sama hlutverk á vinstri
vængnum og Le Pen lék árum
saman á hægri kantinum: draga
til sín atkvæði frá „stóra“ flokkn-
um sín megin og vera honum
fjötur um fót. Francois Hollande
hafði að sjálfsögðu fulla ástæðu
til að vera órólegur: fyrir utan allt
annað þrífst Besancenot vitan-
lega á niðurlægingu sósíalista sem
hafa ekki lengur neina sjálfstæða
vinstri stefnu og sóa kröftunum í
látlaust smákóngastríð. En ekki er
víst að forsetinn hafi mikla ástæðu
til að gleðjast. Hann sér yfirleitt
ekki mikið lengur en nef hans nær
og það er til þess að gera frem-
ur stutt; hætt er við að nýr tónn í
frönskum stjórnmálum verði mis-
hljómur í hans symfóníu.
Laumufarþeginn
Franska þjóðarskútan
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG |
Tilgangurinn helgar meðalið
Baggalútsbræður fá kaldar kveðjur frá
Hjálmari Sigmarssyni, ráðskonu karla-
hóps femínista, sem segir þá hvetja til
nauðgana í nýjasta lagi sínu, Þjóðhátíð
´93. Baggalútur sendi frá sér tilkynn-
ingu þar sem segir að hvergi sé hvatt
til nauðgana í textanum. Í raun þykir
þeim árásir hans á tónlist Baggalúts
ósmekkleg
aðferð til að
vekja athygli á
góðum mál-
stað. Rætt var
við Guðmund
Pálsson Bagga-
lút og Hjálmar í
þætti Simma og
Jóa á Bylgjunni í gærmorgun.
Guðmundur sagði þá sjálfa best
fallna til að segja um hvað textinn fjallar
og hann væri ekki um nauðganir. En
Hjálmar vildi halda umræðunni áfram.
Er þar kannski komin staðfesting á
orðum Baggalútsmanna, að gagnrýninni
sé ætlað að vekja athygli á málstaðnum.
Transfitusýrubann
Arnold Schwarzenegger, ríkisstjóri í
Kaliforníu, setti nýverið lög sem banna
notkun transfitusýra á veitingastöðum í
ríkinu. Leggst hann þar með á sveif með
þeim sem vilja losa neytend-
ur við transfitusýrur sem þeir
telja helstu ástæður fyrir offitu
Bandaríkjamanna. Ákvörðunin
hefur þegar mætt gagnrýni
þar sem Bandaríkjamenn
eru jú þekktir fyrir að
mótmæla hvers konar
forsjárhyggju. Umræða um transfitusýrur
skýtur reglulega upp kollinum á Íslandi
og nú er spurning hvort Íslendingar
megi vænta sambærilegra laga?
Nóg að vera bara Mel
Mel Gibson, sá heimskunni leikari, hefur
heiðrað Íslendinga með nærveru sinni
undanfarna daga. Sagt hefur verið frá
kaffiþambi leikarans og því bætt við að
hann sé bara hinn viðkunnanlegasti,
heilsi fólki og sé kurteis. Ísland er því,
enn um sinn, meðal þeirra landa þar
sem stórstjörnur komast í fréttirnar fyrir
kurteisi og góða framkomu. Það er því
ekki ólíklegt að fljótlega fari stjörnurnar
að flykkjast til landsins til þess að
þurfa ekki að taka upp á einhverj-
um óskunda svo þær komist í
fréttirnar. olav@frettabladid.is