Fréttablaðið - 13.08.2008, Blaðsíða 8

8 13. ágúst 2008 MIÐVIKUDAGUR
1 Hver syngur í óperu hér á
landi í fyrsta sinn í fjórtán ár í
haust?
2 Hvað heitir fyrrverandi
forsætisráðherra Taílands, sem
handtökuskipun var gefin út á
á mánudag?
3 Hvernig fór leikur ÍA og
Keflavíkur í Landsbankadeild-
inni á mánudagskvöld?
SVÖRIN ERU Á SÍÐU 30
UTANRÍKISMÁL Davíð Oddsson ofmat
samningsstöðu íslenskra stjórn-
valda gagnvart Bandaríkjunum í
aðdraganda þess að herstöðinni í
Keflavík var lokað. Það sama átti
við um fleiri háttsetta embættis-
menn og ritstjóra Morgun blaðsins.
Illa var haldið á samningaviðræð-
um við bandaríska embættismenn
sem Albert Jónsson, sendiherra
Íslands í Bandaríkjunum, leiddi.
Íslensk stjórnvöld höfðu samþykkt
ósk breskra stjórnvalda um að
styðja árásina á Írak áður en
Bandaríkjamenn birtu lista „hinna
viljugu þjóða“ árið 2003, þvert á
það sem Davíð og Halldór Ásgríms-
son hafa fullyrt til þessa.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í grein Vals Ingimundar sonar,
prófessors í sagnfræði við Háskóla
Íslands, í nýrri bók; Uppbrot hug-
myndakerfis. Í bókinni greinir
hann samskipti Íslands og Banda-
ríkjanna frá endalokum kalda
stríðsins. Valur telur að samnings-
staða Íslands gagnvart Bandaríkj-
unum hafi í raun ekki verið nein
þrátt fyrir þá tiltrú forsætis- og
utanríkisráðherra að hótun um
uppsögn varnarsamnings þjóðanna
væru jafn beitt vopn og hún hafði
verið um áratugaskeið. Þátt Davíðs
Oddssonar telur hann þar veiga-
mestan en aðrir ráðamenn og rit-
stjóri Morgun blaðsins voru undir
sömu sök seldir.
Á lokastigum samningavið-
ræðna um brottför hersins telur
Valur jafnframt að það hafi verið
mistök að slíta ekki viðræðum
eftir að þær virtust vera komnar í
strand.
„Trúverðugleiki íslenskrar
utanríkisstefnu beið hnekki þegar
ekki var staðið við margítrekaðar
hótanir um uppsögn varnar-
samningsins,“ er jafnframt niður-
staða Vals. Valur setur deilur
stjórnvalda landanna um brott-
hvarf hersins í samhengi við
aðdraganda Íraksstríðsins. Fram
kemur að íslensk stjórnvöld lýstu
yfir stuðningi við innrásina eftir
að ljóst var að heraflinn yrði kall-
aður héðan, en Davíð og Halldór
hafi talið að slíkur stuðningur
myndi liðka fyrir í samningum um
að þyrlur, her þotur og sá mannafli
sem þjónustaði þær yrðu hér um
kyrrt. Fljótlega var þó ljóst að
stuðningur Íslands við innrásina
skipti þar engu máli.
Athygli vekur í grein Vals að
stuðningur við árásina var stað-
festur þegar ósk breskra stjórn-
valda þar um barst, degi fyrr en
fyrrverandi forsætis- og utanríkis-
ráðherrar hafa haldið fram að slík
bón hafi borist frá Bandaríkja-
mönnum.
Halldór Ásgrímsson sagðist í
viðtali við Fréttablaðið enga vitn-
eskju hafa um samskipti við Breta
vegna málsins. Þegar leitað var
viðbragða Davíðs Oddssonar feng-
ust þau skilaboð að hann hygðist
ekkert tjá sig um grein Vals.
svavar@frettabladid.is
Stjórnvöld ofmátu stöðu til
samninga í varnarmálum
Stjórnvöld ofmátu stöðu Íslands í deilum vegna brotthvarfs Bandaríkjahers. Stuðningur við Íraksstríðið kom
fram fyrr en Davíð Oddsson og Halldór Ásgrímsson hafa haldið fram. Halldór neitar. Davíð tjáir sig ekki.
LYKILMENN Þáverandi framkvæmdastjóri NATO, George Robertson lávarður, heimsótti Ísland þegar deila Bandaríkjanna og
Íslands um brotthvarf hersins var í algleymingi árið 2003. Hann gegndi lykilhlutverki í samskiptum við æðstu ráðamenn Banda-
ríkjanna sem hafði mikið að segja um framvinduna. FRÉTTABLAÐIÐ/ÞÖK
Það eru ekki bara svik og prettir sem
birtast þeim sem fylgjast með. Það má
spara tugi þúsunda á ári ef neytendur
taka sér örfáar sekúndur til þess að
fylgjast með verðlagi.
Okkur barst þetta bréf frá Hannesi:
Hæ Neytendavakt. Ég var í Elkó
Lindum yfir opnunarhelgina þar og sá
venjulega Stanley gluggasköfu
sem var auglýst sem „keramík-
skafa“, verðið var ríflega 1.200 krónur og
mér fannst það frekar dýrt. Ég fór síðan í
Krónuna sem er við hliðina og þar sá ég
sömu sköfu á 140 krónur. Ég keypti
sköfuna í Krónunni að sjálfsögðu. Um
daginn fór ég aftur í sömu verslanir og
þá var sama verð á þessu. Sem sagt
tæplega tíu sinnum dýrara í Elkó.
Skafan var reyndar seld undir öðru
nafni, en þetta var sama varan.
Af því að Hannes nennti að fylgjast
með því hve mikið varan sem hann
vantaði kostar sparaði hann sér heilar
1.160 krónur í innkaupum á einni vöru.
Af augljósum ástæðum kaupir
venjulegt fólk sér ekki keramíksköfur á hverjum
degi. Aðrar vörur eru líka á mjög ólíku verði. Sem
dæmi má nefna mat og drykk, fatnað, raftæki eða
leikföng.
Flott hjá þér, Hannes!
Þegar fylgst er með verði má spara sér margar krónur:
Vökulum augum ber að hrósa
ÞÚSUNDKALL OG MEIRA TIL
Hannes sparaði auðveldlega
með því að vera vakandi.
Sendið umboðsmanni neytenda ábendingar eða sparnaðarráð á neytendur@frettabladid.is
HELGA ÞÓREY neytendur@frettabladid.is
VALUR INGIMUNDARSON Ný grein sagn-
fræðiprófessorsins gerir upp samskipti
Íslands og Bandaríkjanna. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
FÉLAGSMÁL Tímabært er fyrir alls-
herjar nefnd Alþingis að skoða að
nýju hvort taka skuli upp svokall-
aða austurríska leið í heimilis-
ofbeldis málum á Íslandi. Þetta
segir Birgir Ármannsson, for-
maður nefndarinnar.
Austurríska leiðin byggir á
þeirri meginreglu að ofbeldis-
menn séu fjarlægðir af heimilum
í stað þolendanna.
„Ég tel alveg tímabært að taka
nýja umferð í þessu máli án þess
að menn geti gefið sér niðurstöð-
una fyrir fram,“ segir Birgir.
„Maður getur vel séð fyrir sér
tilfelli þar sem þessi leið á við,
en um leið þarf að hafa í huga að
það er viðurhlutamikil ráðstöfun
að fjarlægja mann af eigin
heimili og meina honum að koma
þangað.“
- sh
Formaður allsherjarnefndar:
Ræða þarf aust-
urrísku leiðina
FÓLK Shiro Itoh, rúmlega sjötugur
glerbúðareigandi frá Japan, hefur
ákveðið að gefa íslenskum
börnum gjöf. Um er að ræða
svokallaðan koinobori, fimm
metra langt flagg sem er í laginu
eins og karfi. Slík flögg eru notuð
til að fagna sérstökum barnadegi,
sem haldinn er hátíðlegur 5. maí
ár hvert í Japan.
Samkvæmt Tomoko Daimaru,
starfsmanni sendiráðs Japans á
Íslandi, er Itoh Íslandsvinur sem
hefur heimsótt landið tvisvar
sinnum. Hann færði dýragarðin-
um í Berlín svipað flagg að gjöf
fyrir nokkrum árum.
Flaggið verður dregið að húni
við selalaugina í Húsdýragarðin-
um 20. ágúst næstkomandi. - kg
Gjafmildur Japani:
Íslenskir krakk-
ar fá koinobori
KOINOBORI Flaggið verður dregið að
húni í Húsdýragarðinum hinn 20. ágúst.
JARÐSKJÁLFTI „Þetta eru náttúru-
hamfarir og hvort sem það eru
jarðskjálftar eða snjóflóð þá er
ríkisstjórnin á þeirri skoðun að
það eigi enginn
að sitja eftir í
alvarlegum
erfið leikum út
af náttúruham-
förum,“ segir
Björgvin G.
Sigurðsson við-
skiptaráðherra.
Alls hafa 55
erindi borist
þjónustumið-
stöð vegna Suðurlandsskjálfta þar
sem fólk óskar stuðnings vegna
ótryggðra tjóna af völdum skjálft-
anna. Í Fréttablaðinu í gær sagði
Ólafur Örn Haraldsson, verkefna-
stjóri þjónustumiðstöðvarinnar,
að hvert og eitt erindi yrði metið,
án fyrir fram loforða um niður-
stöður.
„Við munum, með sanngjörnum
hætti, koma til móts við þau tilfelli
sem lenda fyrir utan viðlagatrygg-
ingafyrirkomulagið,“ segir Björg-
vin. Því til undirstrikunar hafi
ríkis stjórnin með bráðabirgðalög-
um breytt viðmiðunarmörkum við-
laga tryggingar vegna innbústjóna
úr 80 þúsund krónum í 20 þúsund.
Björgvin segir tryggingar bæta
flest tjón vegna skjálftanna en
hins vegar snúist þetta um bætur
vegna jaðartilfella. Sem dæmi
þekki hann til tilfellis þar sem eig-
andi húss fái greiddar bætur í
samræmi við brunabótamat húss-
ins sem dæmt hefur verið ónýtt.
Kostnaður við að rífa húsið og
farga því sé umtalsverður auk
þess sem eigandinn þurfi að koma
sér upp nýju heimili.
„Jaðartilvik eru sem betur fer
ekki mörg en þau geta verið mjög
alvarleg og þá á samfélagið að
koma til móts við þá einstaklinga
eins og frekast er kostur.“
- ovd
Viðskiptaráðherra segir að ótryggð tjón vegna Suðurlandsskjálftanna verði bætt:
Jaðartilfellin verða líka bætt
ÓNÝTT HÚS Til stendur að rífa vel á
þriðja tug húsa sem skemmdust í
skjálftunum 29. maí.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
BJÖRGVIN G.
SIGURÐSSON
KÍNA, AP Hnífamenn drápu þrjá
verði við varðstöð í Xinjiang-
héraði í Vestur-Kína í gær. Alls 31
hefur látist í ofbeldisöldu í
héraðinu síðustu daga.
Innfæddir íbúar Xinjiang-
héraðs kallast Vígúar og eru
flestir múslimar. Þeir halda því
fram að kínversk stjórnvöld
mismuni þeim og margir þeirra
vilja sjálfstæði frá Kína. Svo
virðist sem vígúískir vígamenn
vilji nýta þá athygli sem Kína
hlýtur vegna Ólympíuleikanna til
að vekja athygli á sjálfstæðisbar-
áttu sinni. - gh
Þrír drepnir í hnífstunguárás:
Ofbeldisalda í
Vestur-Kína
VARÐSTÖÐ Í XINJIANG-HÉRAÐI Öryggis-
gæsla hefur verið hert í héraðinu
síðustu daga. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Hættulegar stígamerkingar
Pálmi Freyr Randversson, sérfræð-
ingur í samgöngumálum Reykjavíkur,
segir að það geti hafa dregið úr
öryggi að aðgreina umferð gangandi
og hjólandi vegfarenda með málaðri
línu á völdum stígum borgarinnar.
Þess vegna verði hætt að merkja þá.
Þetta kom fram í máli Pálma er hann
heimsótti umhverfisráð Kópavogs
sem nú íhugar slíkar merkingar.
REYKJAVÍK
IÐNAÐUR Iðnaðarráðuneytið
stendur fyrir ráðstefnu um
olíumál, Iceland Exploration
Conference 2008, dagana 4. til 5.
september næstkomandi og er
það fyrsta ráðstefnan af þessu
tagi hérlendis. Ráðstefnan verður
haldin á Hilton Nordica Hotel í
Reykjavík.
Össur Skarphéðinsson iðnaðar-
ráðherra mun ávarpa ráðstefnuna
og síðan flytja erindi danskir,
norskir, færeyskir og íslenskir
sérfræðingar.
Sérstaklega verður fjallað um
mögulega nýtingu á Jan Mayen-
svæðinu.
- ghs
Iðnaðarráðuneytið:
Ráðstefna um
olíumál
VEISTU SVARIÐ?