Fréttablaðið - 13.08.2008, Blaðsíða 34

18 13. ágúst 2008 MIÐVIKUDAGUR
timamot@frettabladid.is
MERKISATBURÐIR
1900 Minnisvarði um Otto
Wathne er afhjúpaður á
Seyðisfirði.
1950 Minningarhátíð um Jón
biskup Arason er haldin
á Hólum í Hjaltadal og
minnismerki sem er 27
metra hár klukkuturn er
vígt.
1957 Urho Kekkonen, forseti
Finnlands, kemur í sjö
daga opinbera heimsókn
til Íslands.
1987 Kringlan opnuð. Um fjöru-
tíu þúsund manns komu í
húsið fyrsta daginn.
1992 Um sex hundruð manns
sækja fyrsta útibíóið hér á
landi í Borgarnesi.
1993 Bíómyndin Jurassic Park
frumsýnd á Íslandi. Fyrstu
tvo mánuðina sáu um 74
þúsund manns myndina.
AFMÆLI
PÁLL
BERG-
ÞÓRSSON
veður-
fræðingur
er 85 ára.
SIGRÍÐUR
DÚNA
KRIST-
MUNDS-
DÓTTIR
mann-
fræðingur
er 56 ára.
EINAR
ÁGÚST
VÍÐISSON
söngvari
er 35 ára.
AGNAR
JÓN
EGILSSON
leikstjóri
er 35 ára.
Herðubreið verður gengin í dag í til-
efni af því að hundrað ár eru liðin frá
því að fyrsta gangan sem vitað er um
fyrir víst var farin upp fjallið. Ferða-
félag Akureyrar býður upp á þessa
afmælisgöngu í samstarfi við Ferða-
félag Íslands.
„Herðubreið sem er nú svolítið sér-
stakt fjall hefur ákveðinn sess í hugum
fólks enda er þetta nú þjóðar fjallið
síðan 2002,“ segir Ingvar Teitsson,
fararstjóri í afmælisgöngunni. „Fyrir
okkur Ferðafélagsmenn á Akureyri er
þetta fjall sérstakt og meðal annars er
það í skjaldarmerki okkar.“
Ingvar segir að í gönguna fyrir
hundrað árum hafi tveir menn farið,
þeir Hans Reck sem var þýskur jarð-
fræðingur og leiðsögumaðurinn Sig-
urður Sumarliðason frá Bitrugerði við
Eyjafjörð. „Þeir gengu Herðubreið
því þeir voru að leita að Þjóðverj-
um sem hurfu í Öskju árið áður. Með
þeim var kona sem var unnusta ann-
ars þeirra sem fórst í Öskjunni 1907,“
segir Ingvar og bætir við að hún hafi
staðið fyrir því að farið var til Íslands
til að kynna sér aðstæður og á leiðinni
inn í Öskju var farið um Herðubreiðar-
lindir og gist þar.
„Þeim leist vel á Herðubreið og
ákváðu að prófa að ganga hana. Þeir
fundu leiðina vestan á fjallið sem farin
er í dag og komust upp,“ upplýsir Ingv-
ar og útskýrir að einungis sé einn stað-
ur fær upp þjóðarfjallið okkar og það
sé í vesturhlið þess.
Ingvar segir að Þjóðverjarnir hafi
haldið áfram að Öskju eftir að Herðu-
breið var gengin. „Þeir voru þar í
nokkra daga að leita en fundu ná-
kvæmlega ekkert. Eftir það var unn-
ustunni ljóst að það var ekkert meira
í þessu að gjöra,“ útskýrir Ingvar og
heldur áfram: „Hennar unnusti var
farinn og eins og segir í málshættin-
um: Alltaf má fá annað skip og annað
föruneyti því að hún giftist fljótlega
eftir heimkomuna þýska jarðfræð-
ingnum sem fyrstur gekk á Herðu-
breið,“ segir Ingvar og bætir við að
dramað í göngunni hafi því endað sem
hálfgerð ástarsaga.
Hans Reck og föruneyti völdu nokk-
uð góðan tíma til að ganga Herðu-
breið því að sögn Ingvars er best að
fara upp seinni part sumar. „Því ef
að er sæmilega hlýtt og ekki hefur
verið mjög snjóþungt veturinn áður
er snjórinn farinn úr uppgöngunni og
þá er þetta svo sem hættulítið ef farið
er að með gát.“
Aðspurður segir Ingvar gönguna
mjög tilkomumikla. „Spennan við að
fara upp Herðubreið er tvenns konar,
bæði er spurningin hvort einhverjir
erfiðleikar verði vegna klaka og
grjóthruns og þegar komið er upp á
tind er spurning hvort eitthvað annað
en þoka sést,“ segir Ingvar og bætir
brosandi við að ef fólk sé heppið sjá-
ist yfir hálft landið en ef það sé minna
heppið sjáist eitthvað minna.
Eftir fyrstu Herðubreiðargönguna
jukust ferðir upp á hana að sögn Ingv-
ars. „Þá vissu menn hvar átti að fara
og ferðunum fjölgaði og núna er hún
býsna fjölfarin.“
martaf@frettabladid.is
HERÐUBREIÐ: GENGIN Í HUNDRAÐ ÁR
Göngudrama varð að ástarsögu
INGVAR TEITSSON Leiðsegir fólki í hundrað ára afmælisgöngu á Herðubreið í dag. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA.IS
Ástkær móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
Jónína S. Snorradóttir
lést á dvalar- og hjúkrunarheimilinu Grund
laugardaginn 9. ágúst.
Snorri Aðalsteinsson Martha Sverrisdóttir
Eggert Aðalsteinsson Guðrún E. Bjarnadóttir
Gunnar Aðalsteinsson Guðbjörg Guðmundsdóttir
og barnabörn.
FLORENCE NIGHTINGALE LÉST
ÞENNAN DAG ÁRIÐ 1910.
„Konur hafa enga samúð
og mín reynsla af konum er
næstum jafn stór og Evrópa.“
Florence Nightingale var frum-
kvöðull í hjúkrun og er meðal
annars þekkt fyrir að lækka
dánartíðni særðra manna í
Krímstríðinu sem háð var á
árunum 1853-1856.
Ráðherra banda-
ríska sjóhersins leyfði
konum að ganga til
liðs við landgöngu-
lið bandaríska flotans
til að gegna skrifstofu-
störfum árið 1918.
Opinberlega var
Opha Mae Johnson
fyrsta konan til að
ganga til liðs við land-
gönguliðið. Hún var
fyrst um þrjú hundruð
kvenna sem skráðu sig
árið 1918 en konurn-
ar tóku við skrifstofustörfum af sjóhermönnum
sem voru tilbúnir að berjast erlendis.
Opha Mae var skráð sem varaliðsmaður
undir flokki F sem var fyrir konur. Konur voru
settar í þann flokk
því þær fengu ekki
að fara í stríð jafnvel
þótt þeim væri hleypt
inn í landgönguliðið.
Það var ekki fyrr en á
fimmta áratugnum að
konur í landgöngulið-
inu fengu að berjast.
Skráning Ophu í
landgönguliðið kom
um hálfri öld eftir að
Susan B. Anthony
barðist fyrir réttind-
um kvenna og tuttugu
árum eftir að Alice Paul barðist fyrir sams konar
réttindum. Fljótlega var litið á Ophu sem annað
dæmi um konu sem barðist fyrir kvenréttind-
um.
ÞETTA GERÐIST: 13. ÁGÚST 1918
Fyrst kvenna í landgönguliðið
Fyrsta skóflustunga að
nýrri byggingu íþróttamið-
stöðvar á Dalvík, sem mun
rísa á lóð við sundlaugina,
var tekin nýverið.
Tréverk ehf. átti lægsta
tilboð í verkið og skrif-
uðu Svanfríður Jónasdótt-
ir, bæjar stjóri í Dalvíkur-
byggð, og Björn Friðþjófs-
son, framkvæmdastjóri
Tréverks, undir samninginn
að skóflustungu lokinni.
Bjarni Gunnarsson,
íþrótta- og tómstunda-
fulltrúi Dalvíkurbyggðar,
sagði langþráðum áfanga
nú náð þegar fyrirséð væri
að heimamenn fengju nýja
íþróttamiðstöð til afnota og
að sú gamla væri barn síns
tíma.
Íþróttamiðstöðin og Sund-
laugin verða með sam-
eiginlegan forsal og einn-
ig verður tengibygging við
kjallara sundlaugarbygg-
ingarinnar.
Ný íþróttamiðstöð á Dalvík
ÍÞRÓTTAMIÐSTÖÐIN Mun rísa á lóð við sundlaugina.
HERÐUBREIÐ Er 1.682 metra há og stundum kölluð Drottning öræfanna. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA