Fréttablaðið - 25.08.2008, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 25. ágúst 2008 15
UMRÆÐAN
Hörður Gunnarsson
skrifar um Æskulýðs-
samband Íslands.
Hinn 18. júní 1958 var Æskulýðssamband
Íslands – ÆSÍ stofnað í
húsakynnum Stúdenta-
ráðs Háskóla Íslands.
Voru þar komnir saman fulltrúar
öflugra landssamtaka æskulýðs-
félaga í landinu en þeir höfðu und-
irbúið stofnun ÆSÍ. Verkefni ÆSÍ
var að koma fram fyrir hönd
landssamtaka æskulýðsfélaga á
Íslandi gagnvart alþjóðasamtök-
um og erlendum stofnunum, sem
og fjalla um æskulýðsmál á heims-
vísu. Undirbúningur að
stofnun ÆSÍ hafði legið
niðri frá komu Svíans
David Wirmark á haust-
dögum 1957 fram á vor
1958, að hann hristi upp í
málinu að nýju. Fulltrúar
nokkurra landssambanda
hittust á fundum og síðan
var ákveðið að stofna til
heildarsamtaka íslenskr-
ar æsku. Nauðsynlegt
þótti, að allar ungliðahreyfingar
stjórnmálaflokkanna tækju þátt
til að skapa meiri frið um samtök-
in. Alls urðu níu samtök stofnaðil-
ar ÆSÍ og voru það stjórnmála-
hreyfingarnar fjórar, Samband
ungra framsóknarmanna, Sam-
band ungra jafnaðarmanna, Sam-
band ungra sjálfstæðismanna og
Æskulýðsfylkingin, einnig Sam-
band bindindisfélaga í skólum,
Ungmennafélag Íslands, Íslenskir
ungtemplarar, Stúdentaráð
Háskóla Íslands og Bandalag
íslenskra skáta.
Í fyrstu stjórn Æskulýðssam-
bands Íslands voru kjörnir Júlíus
Jón Daníelsson formaður, Bjarni
Beinteinsson, Hörður Gunnars-
son, Magnús Óskarsson, og sr.
Árelíus Níelsson. Formenn Æsku-
lýðssambands Íslands fyrstu árin
voru Júlíus Jón Daníelsson, Bjarni
Beinteinsson, Magnús Óskarsson,
Ólafur Egilsson, Skúli Norðdahl,
og Hörður Gunnarsson.
Umsókn ÆSÍ var samþykkt á
þingi alþjóðlegu æskulýðssamtak-
anna World Assembly of Youth í
Nýju-Delí á Indlandi 1958, sem
Magnús Óskarsson sótti. ÆSÍ tók
virkan þátt í starfi WAY.
ÆSÍ var stofnaðili að Æskulýðs-
ráði Evrópu, Council of European
National Youth Councils, 1962. Í
tilefni af því gaf Æskulýðssam-
bandið forláta fundarhamar sér-
smíðaðan af hinum rómaða lista-
manni Jóni Gunnari. Í umsögn
þáverandi formanns ÆSÍ, Ólafs
Egilssonar, segir: „Hamarinn var
af skemmtilegri hugmyndaauðgi
listamannsins gerður úr járni,
ýmist beinir teinar eða hringaðir
líkt og gormar. Honum fylgdi klof-
inn trjástofnsbiti með leðurhjör-
um og var í stofninn greipt fyrir
hamrinum þannig að luktist um
hann þegar hann var ekki í notk-
un. Trúlega er til ljósmynd af
hamrinum sem gaman væri að
birta við tækifæri, ekki síst þar
sem frægð Jóns Gunnars hefur
haldið áfram að vaxa af Sólfari
hans við Sæbraut sem nær hver
ferðamaður staldrar við til mynda-
töku eða lætur mynda sig hjá.“
Það væri verðugt verkefni fyrir
Landssamtök æskulýðsfélaga,
sem tóku yfir að hluta til starf-
semi Æskulýðssambands Íslands,
að kanna, hvar hamarinn sá er nið-
urkominn nú enda hefur hann ekki
aðeins sögulegt gildi vegna tilefn-
is og gefanda heldur eigi síður
eykst mikilvægi gripsins í sam-
ræmi við rísandi frægðarsól lista-
mannsins af Sólfari sínu.
Höfundur var stofnandi og
stjórnarmaður Æskulýðssam-
bands Íslands.
Stofnun Æskulýðssambands Íslands fyrir 50 árum
HÖRÐUR
GUNNARSSON