Fréttablaðið - 29.08.2008, Blaðsíða 12

12 29. ágúst 2008 FÖSTUDAGUR
ATVINNA „Grænland er orðið land
tækifæranna í námuvinnslu,“
segir Karl Andreassen, tækni-
fræðingur og einn þeirra Íslend-
inga sem störfuðu við forrann-
sóknir við Scoresby-sund á
Grænlandi.
Tíu Íslendingar störfuðu í sumar
við forrannsóknir á opinni námu-
vinnslu við Scoresby-sund. Rann-
sóknum lauk á dögunum. Nema á
mólýbden úr fjallinu Malmbjerget
þar í landi. Framkvæmdirnar
kosta upp undir áttatíu milljarða
og verður stærsta verkefni sem
ráðist hefur verið í á Grænlandi
að sögn Karls.
„Vitað hefur
verið af því frá
um árið 1955 að
Malmbjerget sé
mikil mólýbden-
náma,“ segir
Karl. Nokkrar
rannsóknir hafa
verið gerðar á
möguleikanum
á námugreftri
þar en ekki verið fýsilegt að vinna
málminn fyrr en nú því búið er að
kortleggja málminn betur, að sögn
Karls.
Þótt forrannsóknir hafi klárast
á dögunum á hins vegar enn eftir
að fá framkvæmdaleyfið. Málið er
í ákveðnu ferli hjá heimastjórn
Grænlands. Bæjarstjóri Ittoqqort-
oormiit, sem er bærinn sem liggur
næst námunni, um 180 kílómetra,
hefur sagt að náman muni hafa
jákvæð áhrif á atvinnulíf þar í bæ
vegna þess að atvinnuleysi hafi
verið upp í sextán prósent á ári.
Kanadíska fyrirtækið Quadra
Mining stendur fyrir framkvæmd-
unum. Byggja á vinnslu fyrir mól-
ýbdenið, ómalbikaða flugbraut og
námubæ fyrir um 370 námustarfs-
menn. Að sögn Karls verður aðal-
lega leitað til Grænlendinga til að
vinna við námuna.
Auk alls þessa á að byggja stórt
hafnarmannvirki til að ferma mól-
ýbdenið. Nokkrir Íslendingar
störfuðu við rannsóknirnar á
hafnarmannvirkinu. Á meðal
þeirra voru starfsmenn jarðfræði-
stofu Kjartans Thors og tveir
starfsmenn Siglingastofnunar
Íslands.
„Ekki er búið að vinna úr niður-
stöðunum en allt var eðlilegt varð-
andi hafnargerð frá okkur séð,“
segir Baldur Bjartmarsson, for-
stöðumaður hjá Siglingastofnun
Íslands, og segir líklegt að niður-
stöðurnar verði jákvæðar.
Ef framkvæmdaleyfi fæst fyrir
námunni munu framkvæmdir
hefjast í ágúst á næsta ári því
aðeins er hægt að komast að Scor-
esby-sundi frá ágúst til október ár
hvert vegna íss.
Talið er að um 212 milljónir
tonna séu af mólýbdeni í fjallinu
og því væri hægt að stunda námu-
gröft þar í fimmtán til tuttugu ár.
vidirp@frettabladid.is
Tuga milljarða verk-
efni í námuvinnslu
Tíu Íslendingar unnu í sumar við forrannsóknir á áttatíu milljarða króna mól-
ýbden-námu við Grænland. Talið er að þetta hafi jákvæð áhrif á atvinnu þar í
landi. Hægt er að nema 212 milljónir tonna af mólýbdeni úr fjallinu.
KARL ANDREASSEN
Mólýbden er frumefni sem aðal-
lega er notað sem íblöndunarefni
í eðalmálma. Efnið er að auki
notað fyrir ryðfrítt stál, í smurolíur
og sem íhersluefni fyrir legugerðir.
Mólýbden er silfurhvítur, harður
hliðarmálmur og er númer 42
í lotukerfinu, táknað Mo. Efnið
hefur eitt hæsta bræðslumark
hreinna frumefna.
Margir þekkja efnið undir nafninu
Molly.
HVAÐ ER
MÓLÝBDEN?
BORUN Íslendingar tóku þátt í rannsókn
á stórri námu við Grænland. Starfsmenn
Siglingastofnunar Íslands og jarðfræðistofu
Kjartans Thors unnu við rannsóknina. Auk
þeirra voru leigð þyrla frá Norðurflugi og
fiskibáturinn Kristrún.
TVEGGJA VIKNA Franny heitir hún,
gíraffamóðirin í dýragarði í Chicago
í Bandaríkjunum, sem sinnir tveggja
vikna gömlu afkvæmi sínu af alúð.
FRÉTTABLAÐIÐ/AP
REYKJAVÍK Hver er ferða- og
dagpeningakostnaður stjórnar-
manna og stjórnenda í fyrirtækj-
um borgarinnar? spurði Ólafur F.
Magnússon, fulltrúi F-lista, í
borgarráði í gær.
Tiltók hann sérstaklega
Orkuveituna og REI, Faxaflóa-
hafnir og Malbikunarstöðina.
Einnig vildi Ólafur vita um
símakostnað og fjölda starfs-
manna þessara fyrirtækja, sem
hefði yfir 700.000 krónur í laun.
Þá forvitnaðist Ólafur um laun
fyrstu varaborgarfulltrúa og fór
fram á að tekinn yrði saman
ferða-, veislu- og risnukostnaður
borgarstjóra frá árinu 2005. - kóþ
Ólafur F. Magnússon:
Spyr um ferðir
stjórnendanna
KANADA Jóhannes Ólafur Markús-
son, sem býr í bænum Gimli í
Manitoba-fylki í Kanada, hélt upp
á 107 ára afmæli sitt á mánudag.
Hann mun vera elsti maðurinn af
íslenskum ættum.
Foreldrar Jóhannesar, Guð-
mundur Markússon Jónsson og
Ingibjörg Sigríður Finnsdóttir,
fluttust til Kanada seint á
nítjándu öld. Jóhannes hefur alla
tíð búið í Kanada en talar góða
íslensku. Hann vann lengst fyrir
sér sem bóndi en dvelur nú á
Betel-hjúkrunarheimilinu í
Gimli.
Samkvæmt Winnipeg Free
Press á Jóhannes þrjú börn,
ellefu barnabörn, 22 barnabarna-
börn og tvö barnabarnabarna-
börn. Systir Jóhannesar náði 105
ára aldri og bræður hans urðu
101, 98 og 92 ára. - kg
Langlífur Vestur-Íslendingur:
Jóhannes
Ólafur 107 ára
DÓMSMÁL Ríkissaksóknari hefur
ákært karlmann á fimmtugsaldri
fyrir að hóta lögreglumanni við
skyldustörf að „drepa“ hann.
Jafnframt að hafa hindrað
lögreglumann í að gegna skyldu-
starfi sínu.
Hinn ákærði, sem er frá
Sandgerði, reyndi ítrekað að toga
lögreglumann af manni sem hann
var að hafa afskipti af og hafði í
tökum fyrir utan skemmtistað í
Reykjanesbæ. Þá hótaði sá
ákærði öðrum lögreglumanni
lífláti. Hótunin átti sér stað í
fangaklefa á lögreglustöðinni í
Reykjanesbæ.
- jss
Maður á fimmtugsaldri:
Ákærður fyrir
líflátshótun
DÝRAHALD „Ljóst er að alltof
margir hundaeigendur eru farnir
að sýna kæruleysi í meðferð á
hundum sínum og því verður að
breyta og það strax,“ segir í
tilkynningu frá Ólafi Hr. Sigurðs-
syni, bæjarstjóra Seyðisfjarðar.
Þá er minnt á að skylt er að
hafa hunda í taumi hvar sem er í
þéttbýlinu og gildir þá einu hvort
þeir eru á lóðum eða ekki.
Jón Sigurðsson, dýraeftirlits-
maður á Kópavogs- og Hafnar-
fjarðarsvæði, þar sem mikill
fjöldi dýra er, segir að almennt
séu hundaeigendur á svæðinu til
fyrirmyndar, þá sérstaklega
þegar litið er til þess að spreng-
ing hafi orðið í hundahaldi síðustu
ár. Inn á milli leynist þó alltaf
svartir sauðir sem komi óorði á
fjöldann. - kdk
Bæjarstjóri á Seyðisfirði:
Hundaeigendur
kærulausir
SEYÐISFJÖRÐUR Bæjarstjóri hvetur
gæludýraeigendur til að taka sig á.
UMHVERFISMÁL Við hefðbundnar
rannsóknir Veiðimálastofnunar á
lax- og sjóbirtingsafla úr netaveiði
í Þjórsá í júlí kom fram merkileg-
ur fiskur. Í aflanum fannst fimm
punda sjóbirtingshængur sem bar
útvarpsmerki í kviðnum. Þegar
betur var að gáð kom í ljós að hann
hafði verið merktur sem göngu-
seiði í Kálfá í Gnúpverjahreppi
þann 5. júní 2003 eða rúmum fimm
árum fyrr.
Merkingin var framkvæmd til
að fylgjast með sjávargöngutíma
laxa og sjóbirtinga. Þótt merkið
væri löngu straumlaust og sendir
þess óvirkur, gerði endurheimt-
ingin kleift að lesa lífssögu sjó-
birtingsins ítarlegar en oft er
mögulegt. Aldursgreining á
hreistri sjóbirtingsins staðfesti að
hann hefði gengið fyrst til hafs
þriggja ára, hrygnt fyrst eftir aðra
sjávargöngu og árlega eftir það,
alls fjórum sinnum.
Við merkingu var hann aðeins
tuttugu sentimetra langur og um
100 grömm. Með bakreikningi á
hreistri var hægt að áætla árlegan
vöxt, sem var bestur fyrsta árið í
sjó, um 15 sentimetrar. Eftir það
dró úr vexti samhliða kynþroska
og var hann þá um 3-7 sentimetrar
á ári. - shá
Útvarpsmerktur sjóbirtingur endurheimtist fimm árum eftir merkingu:
Silungur með merkilega sögu
MERKILEGUR FISKUR Sjóbirtingurinn
var merktur sem gönguseiði í Kálfá fyrir
fimm árum síðan. MYND/VEIÐIMÁLASTOFNUN
SVISS, AP Svissneska
sambandsríkisstjórnin hefur
ákveðið að mælast til þess að
svissneskir kjósendur hafni
frumvarpi að lögum, sem miðar að
því að banna byggingu bænaturna
við guðshús múslima í landinu.
Í stjórninni sitja fulltrúar
fjögurra af fimm helstu flokkum
Sviss. Fimmti flokkurinn og sá
stærsti, Þjóðarflokkur hægri-
popúlistans Christophs Blocher,
mælir hins vegar eindregið með
samþykkt frumvarpsins.
Stjórnin segir að tillagan brjóti
gegn mannréttindum og stjórnar-
skrá og að hún gagnist ekki í
baráttu gegn herskárri bókstafs-
trú. Stuðningsmenn banns segja
að bænaturnar séu tákn landvinn-
inga íslamstrúar og stangist á við
svissneskar hefðir. - aa
Stjórnmál í Sviss:
Deilt um bæna-
turna múslima
Bankarútan hætt
Síðasta bankarútan hefur hætt
starfsemi eftir þrjátíu ár á vegun-
um í Sogni í Noregi þrátt fyrir mikil
mótmæli viðskiptavina. Bankarútan
verður seld og hafa borist margar
hugmyndir um hvernig hægt er að
nýta hana, til dæmis sem leikskóla
og safn.
NOREGUR
Meira áfengi frá Eistlandi
Áfengisinnflutningur Finna hefur
aukist til muna síðustu mánuði eftir
að skattur á áfengi hækkaði verulega
í Finnlandi.
FINNLAND