Fréttablaðið - 31.08.2008, Blaðsíða 46
8 FERÐALÖG
B
erlín á sér býsna merkilega
sögu sem fer vart framhjá
neinum þeim sem sækir borg-
ina heim. Vissir hlutar þýskr-
ar sögu fara þó hærra en aðrir
og sumir hlutar sögunnar, sérlega þeir
nýliðnu, eru nánast þaggaðir niður.
Í Suðaustur-Berlín kúrir lítið safn sem
skráir á áþreifanlegan hátt nýliðna sögu
borgarinnar. Safninu er þó lítið hampað svo
ferðamenn sjái, ólíkt þeim söfnum sem
sýna glæsilegri hliðar þýskrar menningar-
arfleiðar. Stasi-safnið við Normannen-
strasse hýsir nefnilega, líkt og nafnið gefur
til kynna, ógnvænlega menningararfleið
austur-þýsku leyniþjónustunnar.
Safnið er í húsi því sem áður var aðal-
bygging höfuðstöðva leyniþjónustunnar.
Allt í kring eru byggingar, gerðar eftir
vægðarlausri forskrift fagurfræði kommún-
ismans, sem hýstu hinar ýmsu deildir Stasi.
Í þessum byggingum unnu um 22.000 manns
við það að hnýsast í hvern krók og kima um
líf Austur-Þjóðverja og reyna þannig að
verja landið og ekki síst kommúnistaflokk-
inn frá hvers konar ógn, að innan sem
utan.
15. janúar árið 1990 ruddust íbúar Austur-
Berlínar inn í aðalbyggingu höfuðstöðva
Stasi og gengu þar berserksgang, þannig að
húsgögn og leynileg skjöl flugu frjálslega
um ganga byggingarinnar. Skyldi engan
undra að tilfinningahita hafi gripið fólk; í
kjölfar þess að Berlínarmúrinn hrundi í
nóvember árið áður fóru íbúar Austur-
Berlínar loksins að eygja von um það sem
við Vesturlandabúar höfum lengi kallað
eðlilegt líf. Vesalings Austur-Þjóðverjarnir
sáu fram á að geta loks átt í samskiptum
um síma eða bréflega án þess að óttast að
verið væri að njósna um þá. Þeir gátu loks
farið í gönguferð án þess að óttast að hver
steinn, hver trjágrein og hver smáfugl væri
í raun og veru njósnamyndavél sem beið
þess eins að festa þá á filmu. Þeir sáu fram
á að geta loksins haft skoðanir á hlutunum
án þess að óttast fangelsisvist eða jafnvel
eitthvað enn verra.
Skynsamt fólk var þó fljótt að sjá að
höfuðstöðvar Stasi geymdu menningar-
verðmæti og ómetanlegar heimildir um
ótrúlega tíma. Það var því strax árið 1990
sem kom til tals að gera aðalbygginguna að
safni sem veitti gestum innsýn í starfsemi
leyniþjónustunnar.
Heimsókn í Stasi-safnið er því líkust að
stíga um fjörutíu ár aftur í tímann. Bygg-
ingin og innbú hennar virðast frosin á sjö-
unda áratugnum; stíllinn er þunglamalegur
og lítil náttúruleg birta kemst að. Í safninu
má svo sjá ýmis þau tæki og tól sem Stasi-
liðar notuðu til þess að njósna um samlanda
sína; þau eru mörg hver býsna lygileg og
ljóst að fólk var hvergi óhult frá hnýsni
leyniþjónustunnar. Í safninu gefst einnig
færi á að skoða fangaklefa, valsa frjálslega
um einkaíbúð yfirmanns Stasi og að fá sér
kaffibolla á sérlega þrúgandi kaffistofu
Stasi-liða. Safnið er að auki stútfullt af
fróðleik í formi lesefnis og hýsir til að
mynda litla bókabúð þar sem þeir sem eru
áhugasamir og þýskumælandi geta keypt
sér margvísleg rit um átök kommúnista-
áranna.
Að lokinni heimsókn á safnið eru þó
flestir væntanlega því fegnastir að búa
ekki við aðra eins skelfingu og íbúar Austur-
Þýskalands þurftu að þola. - vþ
ÁÞREIFANLEG FORTÍÐ
AUSTUR-ÞÝSKALANDS
Berlínarmúrinn skildi að Austur- og Vestur-Berlín í 28 ár.
HUGURINN BER ÞIG AÐEINS HÁLFA LEIÐ
+ Bókaðu flug á www.icelandair.is
*
Langar þig að brosa við Mónu Lísu,
fara upp í Eiffelturninn, eiga róman-
tískt kvöld á Signubökkum eða fá
konunglega tilfinningu í Versölum?
*Flug aðra leiðina með sköttum. Verð gildir frá 15. ágúst 2008.
Safnaðu
Vildarpunktum
Punktarnir upp í Ferðaávísun gildir
Komdu til Parísar, í helgarferð eða
í sumarleyfi. Allir heillast af þessari litríku
borg þar sem hún opnar faðm sinn,
breiðstræti, torg og þröngar götur, á móti
þeim sem vilja upplifa eitthvað nýtt og
ævagamalt. Drífðu bara í því að panta far!
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
I
C
E
4
34
75
0
8
2
0
0
8
M
A
D
R
ID
B
A
R
C
E
LO
N
A
PARÍS
LONDO
N
MANCHESTER
GLASGOW
MÍLANÓ
AMSTERDAM
MÜNCHEN
FRANKFURT
BERLÍN
KAUPMANNAHÖFN
BERGEN
GAUTABORG
OSLÓ
STOKKHÓLMUR
HELSINKI
HA
LI
FA
X
BO
ST
ON
OR
LAN
DO
MINN
EAPOL
IS – ST. P
AUL
TOR
ONT
O
NE
W
YO
RK
REYKJAVÍK
AKUREYRI