Fréttablaðið - 17.09.2008, Blaðsíða 20

MARKAÐURINN 17. SEPTEMBER 2008 MIÐVIKUDAGUR4
F R É T T A S K Ý R I N G
K
auphöllin hefur gert
athugasemdir. Fjár-
málaeftirlitið hefur að
minnsta kosti þrennt
til skoðunar. Fyrrver-
andi forstjóri hefur stefnt félag-
inu. Heilt fyrirtæki hefur verið
afskrifað. Tugmilljarða ábyrgð
hefur fallið. Eigið fé er með
minnsta móti. Stærsta eignin er
til sölu og Björgólfsfeðgar sjá
fram á yfirtökuskyldu. Félagið
hefur tvisvar skipt um nafn.
Hér er rætt um stutt skeið í lífi
„óskabarns þjóðarinnar“ – Eim-
skipafélags Íslands.
ERFIÐLEIKAR UPP Á YFIRBORÐIÐ
Engan grunaði hvað væri í aðsigi
hjá Eimskipafélaginu framan af
síðasta ári og í byrjun þessa
árs. Félagið hafði orðið hluti af
Avion Group-samstæðunni. Þar
með var það þátttakandi í flug-
rekstri og fleiru. Eignum fjölg-
aði, en síðan var hætt í fluginu
og áherslan lögð á sjóflutninga
og frystigeymslur.
Félögin Innovate, Atlas og
Versacold voru keypt.
Magnús Þorsteinsson, eigandi
stærsta hlutarins og stjórnarfor-
maður, hættir síðan óvænt, löngu
fyrir aðalfund. Í febrúar hættir
forstjórinn Baldur Guðnason.
Svo var Innovate afskrifað og
ábyrgð vegna XL Leisure féll á
félagið.
GRUGG Í BÓKHALDINU
Kauphöllin gerði athugasemd-
ir við afskriftirnar á Innovate
og það tók Fjármálaeftirlit-
ið síðan til rannsóknar. Rann-
sóknin stendur enn. Eftirlitið
veltir líka fyrir sér hugsanlegri
yfirtökuskyldu Björgólfsfeðga á
fyrirtækinu, í kjölfarið á stóru
gjaldþroti XL Leisure Group, en
Eimskipafélagið hafði tekið við
ábyrgð á lánum þess við Lands-
bankann, þegar stjórnendur þess
keyptu félagið. Skýringin, sam-
kvæmt heimildum Markaðarins,
er einföld: Landsbankinn neitaði
að flytja lánið til kaupendanna
nema seljandinn ábyrgðist það.
Feðgarnir tilkynntu í síðustu
viku að þeir myndu ábyrgjast
lánið, félli það á Eimskip.
Eimskipafélagið gerði Fjár-
málaeftirlitinu að fyrra bragði
viðvart um athugasemdir sem
endurskoðunarfyrirtækið KPMG
gerði sumarið 2006, vegna bók-
halds Excel Airways, sem síðar
varð XL Leisure. Fram kom í
fréttum breskra miðla um helg-
ina að KPMG hefði sagt sig frá
endurskoðun reikninga vegna
„tiltekinnar óreiðu“ í bókhaldi
XL (þá Excel), vegna samninga
við Alpha Airports.
„Við tókum þessar ábending-
ar mjög alvarlega, þvert á það
sem gefið hefur verið í skyn og
sendum frá okkur tilkynningu
til Kauphallarinnar. Þá hafði ég
sjálfur frumkvæði að því að leita
til Fjármálaeftirlitsins og skýra
þeim frá rannsókn okkar og
málavöxtum, enda vildi ég hafa
alla þessa hluti á hreinu,“ segir
Magnús Þorsteinsson, fyrrver-
andi stjórnarformaður Eimskips
og Avion Group.
Niðurstaða Fjármálaeftirlits-
ins var að engin gögn bentu til
þess að stjórnendur Avion hefðu
átt þátt í eða vitað um óreiðu hjá
Excel.
HÆGT AÐ VERA VITUR EFTIR Á
Varðandi hvort farið hafi verið
fram meira af kappi en forsjá
í fjárfestingum á vegum Eim-
skips, segir Magnús að eflaust
megi gagnrýna eitt og annað.
„Keypt voru ákaflega mörg
félög, tólf til fimmtán á tiltölu-
lega stuttum tíma. Flest hafa
gengið ljómandi vel og verið fé-
laginu til framdráttar. Því miður
tókst þetta ekki allt saman og
eftir á að hyggja, hefði maður
vitað að ekki yrði hægt að fá
lánaða peninga nokkurs stað-
ar í veröldinni, hefði verið rétt
að fara einhvers staðar aðeins
hægar yfir.“
STJÓRNIN RANNSAKAR MAGNÚS
Stjórn Eimskips tilkynnti á dög-
unum að fram færi rannsókn
á ýmsum þáttum „sem tengjast
rekstri félagsins frá fyrri tíð“,
eins og segir í tilkynningu.
Magnús segist engar athuga-
semdir gera við rannsóknina
á þáttum í rekstrinum meðan
hann var þar stjórnarformaður.
Hann kveðst gjarnan vilja að
allt komi upp á yfirborðið, hann
hafi ekkert að fela. „Stjórn er
valin af hluthöfum og ber skylda
til að kanna hvort eitthvað hafi
verið athugavert við fyrri störf
stjórnenda, vakni spurningar um
slíkt,“ segir hann. Allar ákvarð-
anir hafi verið teknar í fullu um-
boði og unnar í samræmi við það
sem alvanalegt er. „Ég var þarna
stjórnarformaður, en sá ekki um
daglegan rekstur. Forstjórinn
sinnti þeim störfum.“
HVER Á EIMSKIP?
Ekki hefur verið talið fullvíst
hver fari í raun með þriðjungs-
hlut í Eimskipafélaginu, sem
skráður er á félag Magnúsar
Þorsteinssonar, Frontline Hold-
ing. Jafnvel hefur verið talið að
hann sé í höndum Landsbank-
ans. Fjárfestingarfélagið Grettir
á svo annan þriðjung. Þar ræður
Björgólfur Guðmundsson mestu.
Magnús segist enn eiga þriðj-
ungshlut sinn í Eimskip og hafn-
ar því að Björgólfsfeðgar eða
Landsbankinn fari með þann
hlut, eins og fullyrt hefur verið.
„Ég held á þessum hlut og þannig
er það,“ segir hann og neitar því
um leið að hann sé alfarinn úr
landi. „Ég sinni mínum fjárfest-
ingum úti um allan heim og dvel
í Rússlandi þeirra vegna stór-
an hluta í hverjum mánuði. Mitt
heimili og varnarþing er á Ak-
ureyri.“
RANGFÆRSLUR BALDURS
Í bréfi sem upplýst hefur verið
að Baldur Guðnason, fyrrver-
andi forstjóri, hafi sent stjórn
félagsins fyrir síðustu áramót,
kemur fram að hann hafi varað
við flugrekstrinum og ætlað þá
að segja upp störfum sínum af
þeim sökum. „Þetta er innan-
hússplagg sem ég harma, Bald-
urs vegna og félagsins, að hann
hafi birt. Það er mikið af rang-
færslum í þessu bréfi og ég hef
í sjálfu sér ekkert meira um það
að segja,“ segir Magnús.
Þá telur hann óréttmætt að
draga upp þá mynd að hefðbund-
inn flutningarekstur Eimskips
blæði nú fyrir fjárfestingar í
flugrekstri sem alltaf hafi verið
tap á. „Þegar Avion keypti Eim-
skip voru innan þess félög á borð
við Atlanta og XL að hluta til.
Atlanta hafði gengið misvel eins
og gengur, en rekstur XL hafði
gengið ljómandi vel tvö árin á
undan og mjög fínn hagnaður
af rekstri þess. Á þeim tíma,
eða fyrir þremur árum, voru því
engin teikn um annað en þetta
gæti lukkast mjög vel og styrkt
hvert annað. En ef kristalskúl-
an hérna á borðinu mínu væri
aðeins skýrari en hún er, hefði
maður ekki verið jafn stór í flug-
rekstri og raun bar vitni. Að-
gangur að lánsfjármagni hefur
hins vegar gjörbreyst, olíuverð
margfaldast og allar aðstæður
eru nú aðrar.“
ENGINN TAPAÐ MEIRU
Magnús vill taka skýrt fram, að
honum þyki mjög miður hvernig
málum er komið. Hann segir, að-
spurður, að enn ríki full vinátta
milli sín og Björgólfsfeðga. „Það
er ekkert illt á milli okkar feðga.
Við erum enn þá viðskiptafélag-
ar á ýmsum stöðum. Samgang-
ur eða samskipti eru ekki eins og
þau voru, þegar við rákum fyr-
irtæki beinlínis saman, en það
er ástæðulaust að lesa eitthvað
í það.“
Magnús segir vel hægt að rétta
við rekstur Eimskipafélagsins
og ekki trúa öðru en núverandi
stjórn og hluthafar einhendi sér í
að hjálpa þessu fornfræga félagi.
Spurður hvort hann sé reiðu-
búinn að koma að þeirri endur-
skipulagningu, jafnvel með nýtt
fjármagn, segir hann að slíkt
megi vel skoða. „Ég tek afstöðu
til þess eftir því hvernig það
liggur á hverjum tíma,“ segir
hann og kveðst tilbúinn að gera
það sem hann getur til að hjálpa.
„Þessi staða er auðvitað alvar-
leg. Það er alvarleg staða í við-
skiptalífi heimsins yfirhöfuð og
áföll dynja yfir á öllum sviðum.
Engum þykir staða Eimskipa-
félagsins nú leiðinlegri heldur
en mér og enginn hefur tapað
meiri peningum á þessu en ég,
það er ágætt að menn geri sér
grein fyrir því,“ segir Magnús,
en þriðjungshlutur hans í félag-
inu, sem metinn var á 25 millj-
arða í fyrra, er nú tæplega fjög-
urra milljarða króna virði.
„Það tapaði
enginn meiri
peningum á
þessu en ég“
Markaðsvirði Eimskips hefur hrunið á árinu.
Avion-ævintýrið virðist hafa verið óskabarni
þjóðarinnar fjötur um fót. Stjórnendur þess reyna
nú að færa rekstur þess nær því sem áður var.
Björn Ingi Hrafnsson og Ingimar Karl Helgason
ræða við Magnús Þorsteinsson, fyrrverandi
stjórnarformann félagsins og helsta eiganda þess,
og fara yfir stöðu mála.