Fréttablaðið - 17.09.2008, Blaðsíða 30

MARKAÐURINN 17. SEPTEMBER 2008 MIÐVIKUDAGUR6
S K O Ð U N
bjorn.ingi@markadurinn.is l gudny@markadurinn.is l holmfridur@markadurinn.is l ingimar@
markadurinn.is l jonab@markadurinn.is l olikr@markadurinn.is l sindri@markadurinn.is
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
Staða sparisjóða er mun sterk-
ari en skilja má af ummælum
og umræðu undanfarnar vikur.
Samkvæmt sex mánaða uppgjöri
er eigið fé sparisjóða í land-
inu í lok júní rúmlega 79 millj-
arðar króna og eiginfjárhlutfall
(CAD) er 14,37. Eiginfjárhlut-
fall má lægst vera 8 þannig að
það má vera ljóst að staða spari-
sjóðanna í heild er mjög sterk.
(Sparisjóður Mýrasýslu er ekki
tekinn með í þessum útreikning-
um vegna þess að sérstaða hans
er mikil og hann er nú kominn
í „eigu“ Kaupþings.) Eiginfjár-
staða viðskiptabankanna er um-
talsvert lægri en eiginfjárstaða
sparisjóðanna.
Í töflunni hér til hliðar eru
nokkrar lykiltölur úr reikning-
um sparisjóða fyrir fyrri hluta
ársins. Þar kemur skýrt fram
að staða sparisjóðanna er mjög
velviðunandi miðað við hið erf-
iða árferði sem nú ríkir í rekstri
fjármálafyrirtækja. Túlkun FME
á afkomu af kjarnastarfsemi,
eins og fram kom í Fréttablaðinu
10. september, er að mati spari-
sjóðanna mjög misvísandi. Sam-
anburður við kjarnastarfsemi
viðskiptabankanna er líka mis-
vísandi því ýmsar þóknunartekj-
ur sem FME reiknar sem kjarna-
starfsemi hjá viðskiptabönkun-
um eru mjög líklega tengdari
eignaumsýslu þeirra og ættu því
að vera utan kjarnastarfsemi til
að leiðrétta samanburðinn. Þess
vegna er dregið fram hver af-
koma sparisjóðanna væri ef þeir
losuðu eignir sínar í hlutabréf-
um og hlutdeildarfélögum og
legðu andvirðið inn á reikning í
Seðlabankanum. Þá kemur fram
að tapið snýst í hagnað.
Það er ábyrgðarhluti að svo
virðist sem þær opinberu stofn-
anir sem stjórna starfsgrund-
velli fjármálafyrirtækja virðast
vera í krossferð gegn sparisjóð-
um og minni fjármálafyrirtækj-
um. Seðlabankinn breytir reglum
sínum um endurhverf viðskipti
(fjármögnun fjármálafyrir-
tækja) og fleiri þætti miðað við
forsendur og út frá hagsmunum
viðskiptabanka en skilur spari-
sjóði og minni fjármálafyrirtæki
eftir. Aðgerðir Seðlabankans
hafa í besta falli verið skaðlaus-
ar en í mörgum tilvikum mjög
íþyngjandi fyrir sparisjóðina.
FME hefur með orðum sínum
og athöfnum svert stöðu spari-
sjóða og gert samskipti þeirra
við viðskiptavini og lánveitend-
ur erfiðari en efni standa til.
Þannig gætu nýleg ummæli for-
stjóra FME orðið til þess að inn-
lánseigendur tækju peninga sína
út úr sparisjóðum þó að þeir séu
fullkomlega tryggir hjá þeim.
Jafnframt sá FME ástæðu til að
gefa út sérstaka fréttatilkynn-
ingu um að „stóru viðskipta-
bankarnir“ stæðust álagspróf
(svokallað stresstest) en neita
sparisjóðum um samsvarandi
„vottorð“ þótt tölurnar gefi fullt
tilefni til þess. Þetta túlka lán-
veitendur sem merki frá FME
um að sparisjóðir séu ekki í lagi
með ófyrirsjáanlegum afleiðing-
um fyrir lánsmöguleika þeirra
og lánskjör.
Samhliða þessu er Samkeppnis-
eftirlitið að fetta fingur út í sam-
starf sparisjóða og viðhorf emb-
ættismanna í viðskiptaráðuneyt-
inu virðist vera að fákeppni á
viðskiptabankamarkaði sé æski-
legri heldur en að heimila spari-
sjóðum að mynda sameiginlega
mótvægi og samkeppni við turn-
ana þrjá.
Kannanir hafa margoft leitt
í ljós að meirihluti landsmanna
telur það skipta miklu máli að
sparisjóðirnir haldi áfram starfi
sínu á fjármálamarkaði. Þeir eru
elstu starfandi fjármálastofnan-
ir landsins og hafa unnið traust
viðskiptavina með því að veita
vandaða fjármálaþjónustu sem
einkennist af fagmennsku og
alúð. Sparisjóðirnir hafa einnig
lagt mikið af mörkum til margs
konar uppbyggingar í héraði og
tekið virkan þátt í mannlífi á
hverjum stað, eflt atvinnulíf og
stutt líknar- og íþróttastarf. Meg-
inmarkmið þeirra er að eiga arð-
söm langtímaviðskiptasambönd
og það hefur sýnt sig að við-
skiptavinir kunna að meta þjón-
ustu sparisjóðanna, enda hafa
þeir ár eftir ár hlotið ýmsar
viðurkenningar fyrir vel unnin
störf og ánægjuvogina.
Það hlýtur að vera krafa spari-
sjóða og viðskiptavina þeirra
að opinberir aðilar, Seðlabanki,
embættismenn og eftirlitsstofn-
anir vinni ekki gegn sparisjóð-
um og geri þannig samkeppni í
fjármálaþjónustu í landinu fá-
tæklegri. Sparisjóðir hafa eins
og önnur fyrirtæki lent í mót-
byr sem meðbyr og hafa þró-
ast með hliðsjón af aðstæðum
og stöðu á hverjum tíma. Það er
engin ástæða til að ætla annað
en að sparisjóðunum takist að
sigla í gegnum þann skafl sem
nú ríður yfir og þjóna viðskipta-
vinum sínum um allt land hér
eftir sem hingað til.
Stór orð á veikum grunni
Allir sparisjóðir Þrír stærstu Aðrir sparisjóðir
Vaxtatekjur 41.110 38.125 2.985
Reikn. vaxtat. v/fjáreigna 3.512 2.785 728
Hreinar leiðr. vaxtatekjur 11.182 9.924 1.259
Hreinar þjónustutekjur 2.029 1.853 176
Virðisrýrnun útlána 4.314 4.057 257
Leiðrétt afkoma 2.168 1.736 433
Heildarfjármagn 607.306 563.434 43.872
Útlán 444.412 417.883 26.529
Fjáreignir, hlutabréf o.fl. 110.356 97.454 12.902
Innlán 251.107 227.079 24.028
Lántaka 183.903 178.179 5.724
Eigið fé 77.619 70.742 6.877
CAD 16,08 16,38 12,46
Hlutfall innlána af útlánum 57% 54% 91%
* Sparisjóður Mýrasýslu er ekki tekinn með í þessum útreikningum vegna sérstöðu sinnar.
T Ö L U R S P A R I S J Ó Ð A N N A
Í AFGREIÐSLU SPRON Greinarhöfundur
átelur Fjármálaeftirlit, Samkeppniseftirlit
og Seðlabanka fyrir orð og æði sem komi
sparisjóðunum illa.
Við lifum á athyglisverðum tímum, segir einhvers staðar, og víst
er að það á vel við um síðustu daga, vikur og mánuði á alþjóðlegum
fjármálamörkuðum. Nýir kaflar í heimssögu viðskiptanna eru rit-
aðir á hverjum degi, stórar og öflugar stofnanir riða til falls, aðrar
hefur þegar þrotið örendi. Hver hefði trúað því að stofnun á borð
við Lehman Brothers yrði gjaldþrota? Banki sem í ríflega hundrað
ár hefur lifað kreppur og heimsstyrjaldir en er stærsta fórnarlamb
undirmálslánakreppunnar til þessa.
Markaðurinn skýrði frá því á forsíðu Fréttablaðsins í gær að
erfiðleikar í rekstri margra af stærstu fjármálafyrirtækjum heims
væru líklegir til að flýta fyrir því sem ýmsir teldu nauðsynlegan
samruna íslenskra fjármálafyrirtækja. Þannig væri töluverður
gangur kominn í samrunaviðræður Glitnis og sparisjóðsins Byrs,
sem breytt hefur verið í hlutafélag. Eins væru aðaleigendur Lands-
bankans og Straums með sameiningu til alvarlegrar skoðunar.
Þetta eru eðlileg tíðindi. Þau koma til viðbótar vangaveltum um
framtíð nokkurra sparisjóða sem glíma við lausafjárskort og hafa
sumir kosið að sameinast öðrum fjármálastofnunum eða hreinlega
neyðst til þess. Víst er að frekari sameiningar eða yfirtökur eru
fram undan á þeim bænum. Aðgerðir í hagkerfi nútímans ráðast
nefnilega hvort tveggja af skynsemi og nauðsyn. Margir hafa lengi
talið að íslenskar fjármálastofnanir séu of margar og ná megi fram
hagræðingu með samruna og yfirtökum. Nú hefur rík nauðsyn bæst
við í grunn röksemdafærslunnar og þá verður væntanlega ekki að
sökum að spyrja.
Í því tilliti er hins vegar rétt að hvetja hið opinbera, bæði stjórn-
völd og eftirlitsstofnanir, til að gæta þess að hamla ekki nauðsyn-
legum samrunum og hætta þar með á að einstök fyrirtæki gefist
upp. Athyglisvert er í því sambandi að hafa í huga að samruni
risa fyrirtækjanna Bank of America og Merrill Lynch hefði verið
keyrður í gegn á 48 klukkustundum og án athugasemda frá eftirlits-
stofnunum. Á það hefur verið bent, að hér geti tekið margar vikur að
fá skorið úr mun smærri málum með tilheyrandi kostnaði og töfum.
Undir þetta skal tekið. Vonandi afgreiðir Samkeppniseftirlitið
sem fyrst samruna Kaupþings og SPRON, svo óvissu varðandi fram-
tíð síðarnefnda félagsins megi eyða. Forstjóri Fjármála eftirlitsins
hefur enda hvatt sérstaklega til samruna fjármálafyrirtækja. Að
sama skapi er rétt að vitna til orða Geirs H. Haarde forsætisráð-
herra sem sagði í nýlegu viðtali við Markaðinn: „Ég tel víst að það
sé unnt að hagræða í bankakerfinu, til dæmis með sameiningu
eða samruna fyrirtækja. Ríkisstjórnin mun stuðla að því fyrir sitt
leyti.“
Frekari vitna þarf varla við.
Hrun á fjármálamörkuðum flýtir fyrir samrunum.
Aðgerðir ráðast af
skynsemi og nauðsyn
Björn Ingi Hrafnsson
O R Ð Í B E L G
Guðjón
Guðmundsson
framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra
sparisjóða
ÚT GÁFU FÉ LAG: 365 – prentmiðlar RIT STJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson RITSTJÓRN: Hólmfríður Helga Sigurðardóttir, Ingimar Karl Helgason, Jón Aðalsteinn Bergsveinsson,
Sindri Sindrason AUGLÝSINGASTJÓRI: Jón Laufdal RIT STJÓRN OG AUGLÝSING AR: Skaftahlíð 24, 105 Reykja vík AÐ AL SÍMI: 512 5000 SÍMBRÉF: 512 5301 NETFÖNG: rit stjorn@markadurinn.
is og aug lys ing ar@markadurinn.is VEFFANG: visir.is UM BROT: 365 – prentmiðlar PRENT VINNSLA: Ísa fold arprent smiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Markaðinum
er dreift ókeyp is með Fréttablaðinu á heim ili á höf uðborg ar svæð inu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands byggðinni. Markaðurinn áskil ur sér rétt
til að birta allt efni blaðs ins í staf rænu formi og í gagna bönk um án end ur gjalds.
Dive Deeper 08
Tækninámsstefna í Smárabíó 9-10 október
Microsoft sérfræðingar, ekki missa af þessu!
Nánari upplýsingar og skráning í síma 544 4500 og www.ntv.is/divedeeper