Fréttablaðið - 22.09.2008, Blaðsíða 12

12 22. september 2008 MÁNUDAGUR
22.-28. september 2008
Styrktu
stöðu þína!
DÓMSMÁL Eigendur jarðarinnar
Eiðis á Langanesi ætla aftur að
stefna bandarískum stjórnvöldum
vegna úrgangs sem skilinn var
eftir á Heiðarfjalli þegar ratsjár-
stöð hersins þar var lokað.
Eigendur Eiðis hafa áður stefnt
Bandaríkjunum fyrir íslenska
dómstóla en málinu var vísað frá.
Eigendurnir vilja að Bandaríkja-
menn hreinsi margvíslegan meng-
aðan úrgang, meðal annars gríðar-
legt magn blýrafgeyma og spenna
með PCB-olíu, sem þeir segja ógna
ferskvatnsbirgðum inni í fjallinu.
Bæði bandarísk og íslensk
stjórnvöld hafa vísað öllum kröf-
um landeigendanna á bug, jafnvel
þótt yfirvöld í Þistilfirði hafi tekið
undir kröfurnar, nú síðast í bréfi
hreppstjóra Langanesbyggðar til
sendiherra Bandaríkjanna í
febrúar. Í bréfi Langanesbyggðar
er vísað til þess að við brottför
bandaríska herliðsins frá Íslandi
aflétti utanríkisráðuneytið leynd
af sérstökum viðauka við varnar-
samninginn frá 8. maí 1951. Þar sé
skýrt ákvæði um að hernum beri
hreinsa til eftir sig eins vel og
hægt sé. Það hafi ekki verið gert á
Heiðarfjalli og úr því verði að
bæta. Bréfi Langanesbyggðar
hefur enn ekki verið svarað.
Í drögum að nýrri stefnu eig-
enda Eiðis er einnig vísað til hins
leynda viðauka.
„Með því að leyniskjal þetta
hefur verið opinberað þá er orðin
breyting og ljóst er orðið að í
varnar samningnum er ákvæði um
að Bandaríkin hafi samningsskuld-
bindingar í þessu máli, sem þau
hafa ekki staðið við, en þeim ber
að uppfylla,“ segir í stefnu-
drögunum og vitnað til áttundu
greinar viðaukans frá 1951:
„Eigi er Bandaríkjunum skylt að
afhenda Íslandi samningssvæðin
við lok samnings þessa í sama
ástandi, sem þau voru í, er Banda-
ríkin fengu þau til afnota. Þó skulu
Bandaríkin við brottför af samn-
ingssvæðunum, eftir því sem við
verður komið, flytja burtu
úrgangsefni, eyða þeim eða á
annan hátt ganga frá þeim,“ segir í
viðaukanum.
„Einföld staðreynd málsins er
sú, að Bandaríkin eru með úrgangs-
efni í viðvarandi og áframhaldandi
geymslu inn á fyrrum samnings-
svæði, eigninni H-2 á Heiðarfjalli
á Langanesi án nokkurs samnings
við eigendur og í algjöru heimild-
arleysi og ólöglega frá upphafi,“
segir í væntanlegri stefnu.
Eigendur Eiðis eru bræðurnir
Björn og Hákon Erlendssynir og
bræðurnir Vilhjálmur Auðun, Sig-
urður og Jón Ársæll Þórðarsynir.
gar@frettabladid.is
Leynd aflétt og enn
stefnt á Heiðarfjalli
Eigendur Eiðis á Langanesi höfða nýtt dómsmál til að freista þess að knýja
Bandaríkin til að hreinsa upp mengaðan úrang eftir ratsjárstöð á Heiðarfjalli.
Vísa þeir í viðauka við varnarsamninginn sem leynd var yfir þar til í fyrra.
Á HEIÐARFJALLI Landeigendur telja að þúsundir tonna af úrgangi með spilliefnum og öðru mannvirkjarusli hafi verið grafnar og
skildar eftir þegar ratsjárstöðinni á Heiðarfjalli var lokað árið 1970.
NÁTTÚRUVERND Fyrirtæki sem reka jarðvarma-
virkjanir þurfa að taka á loftmengun frá
virkjununum af meiri festu, segir Bergur
Sigurðsson, framkvæmdastjóri Landverndar.
Hann segir að hingað til hafi verið farið fram
af meira kappi en forsjá.
Sérfræðingar Náttúrufræðistofnunar
Íslands fundu nýverið dæmi um verulegar
skemmdir á mosa í nágrenni Hellisheiðar-
virkjunar og Reykjanesvirkjunar. Talið er að
brennisteinsmengun frá virkjununum valdi
skemmdunum, þótt það hafi ekki verið
staðfest.
„Jarðvarmabransinn er ekki eins grænn og
menn vilja meina,“ segir Bergur. Þar vísar
hann til staðbundinnar loftmengunar, auk þess
sem gróðurhúsalofttegundir séu losaðar frá
jarðvarmavirkjunum. Slík losun er þó mun
minni en frá sambærilegum orkuverum sem
brenna olíu, kolum eða gasi.
Bergur bendir á að svokallað orkuver sex
hafi verið tekið í notkun við Reykjanesvirkjun
síðastliðið vor, og mögulega hafi aukin
orkuframleiðsla haft þessi áhrif.
Bergur segir tvær lausnir á loftmengun frá
jarðvarmavirkjunum. Annars vegar geti
fyrirtækin fjárfest í betri mengunarvörnum.
Hins vegar mætti skilgreina ákveðið
þynningar svæði í nágrenni slíkra virkjana, og
sætta sig við mengun á slíkum svæðum.
- bj
Landvernd segir farið fram af meira kappi en forsjá við jarðvarmavirkjanir:
Bregðast þarf við mengun frá jarðvarmavirkjunum
DAUÐUR MOSI Á mynd sem starfsmaður Náttúrufræði-
stofnunar tók við Reykjanesvirkjun nýverið sést hvernig
mosi hefur drepist í nágrenni virkjunarinnar.
MYND/SIGURÐUR H. MAGNÚSSON
Mikið um ölvunarakstur
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu tók
átta ökumenn fyrir ölvunarakstur í
fyrrinótt. Nokkur erill var hjá lögregl-
unni þá nóttina en engin alvarleg mál
komu upp.
Ók ölvaður í Reykjanesbæ
Lögreglan á Suðurnesjum tók öku-
mann fyrir ölvunarakstur í Reykjanes-
bæ í fyrrinótt. Maðurinn var færður á
lögreglustöð til skýrslutöku en sleppt
að því loknu.
LÖGREGLUFRÉTTIR
INDLAND Lögreglan í Nýju-Delí
hefur handtekið þrjá íslamska
vígamenn sem taldir eru viðriðnir
sprengjuárásir í borginni í
síðustu viku sem varð 21 að bana.
Mennirnir þrír voru handteknir
seint á laugardagskvöld.
Mennirnir eru taldir tengjast
öfgahópi sem hefur verið í
tengslum við íslamska stúdenta-
hreyfingu sem var bönnuð árið
2001. - kh
Þrír handteknir í Nýju-Delí:
Grunaðir um
sprengjuárásir
Bílvelta í Mjóafirði
Ökumaður bíls slapp lítð meiddur
þegar hann velti bíl sínum í Mjóafirði
í Ísafjarðardjúpi um hádegis bil í gær.
Maðurinn komst sjálfur út úr bílnum
og fékk far hjá vegfaranda til Ísa-
fjarðar. Bíllinn er nokkuð skemmdur.
Óku undir áhrifum fíkniefna
Lögreglan á Vestfjörðum tók tvo öku-
menn á Ísafirði aðfaranótt sunnudags
vegna gruns um að þeir ækju undir
áhrifum fíkniefna. Mennirnir voru
færðir á lögreglustöð til yfirheyrslu og
sýnatöku.
Óku undir áhrifum áfengis
Lögreglan á Selfossi tók tvo ökumenn
fyrir akstur undir áhrifum áfengis
aðfaranótt sunnudags. Þeir voru
færðir á lögreglustöð til skýrslu- og
sýnatöku en sleppt að því loknu.
LÖGREGLUFRÉTTIR
FÉLAGSMÁL Öryrkjar, sem hafa
lága aldurstengda örorkuuppbót,
njóta mests ávinnings vegna
reglugerðar sem nýlega hefur
verið undirrituð. Áætlað er að
tekjur rúmlega 750 örorkulífeyr-
isþega hækki um 10 þúsund eða
meira á mánuði. Hækkunin getur
mest numið um 16 þúsund
krónum á mánuði.
Reglugerð tryggir lífeyris-
þegum ákveðna lágmarksfram-
færslu og miðast greiðslur við 1.
september. Eftir breytinguna
hafa lágmarkstekjur lífeyrisþega
ekki verið hærri í þrettán ár,
samkvæmt tilkynningu frá
félags- og tryggingamálaráðu-
neyti. Samtals munu ríflega 4.000
einstaklingar fá greiðslur á
grundvelli reglugerðarinnar, um
2.100 ellilífeyrisþegar og tæplega
1.900 örorkulífeyrisþegar.
- ghs
Lífeyrisþegar:
Fá hækkun
með nýrri
reglugerð
OKTÓBERFEST Stúlka í hefðbundnum
bæverskum klæðnaði tók þátt í opn-
unarhátíð Októberfests í München í
Þýskalandi á laugardag. Búist er við því
að um sex milljónir manna leggi leið
sína til borgarinnar á meðan hátíðin
stendur yfir. FRÉTTABLAÐIÐ/AP