Fréttablaðið - 04.10.2008, Blaðsíða 64

40 4. október 2008 LAUGARDAGUR
timamot@frettabladid.is
ROKKARINN JANIS JOPLIN LÉST
ÞENNAN DAG 1970
„Gerðu aldrei lítið úr sjálf-
um þér, farðu aldrei bil
beggja eða gerðu málamiðl-
anir þegar kemur að eigin
lífshamingju. Vertu alltaf
bestur við sjálfan þig. Þú ert
allt sem þú átt.“
Söngkonan Janis Joplin var
kosin ljótasti neminn í Texas-
háskóla 1963. Hún sló í gegn
með hásri rödd sinni á Wood-
stock 1969 en fannst látin ári
síðar eftir ofneyslu heróíns.
Austurlandahraðlest er sú farþega-
lest kölluð sem upphaflega tengdi
Tyrkland við Evrópu. Áætlun henn-
ar hefur margsinnis breyst en
tvær borgir tengjast henni órjúfan-
legum böndum; upphaflegu
endastöðvarnar París og Istanbúl,
en í dag kemur lestin í hvoruga
borgina.
Þótt Austurlandahraðlestin hafi í árdaga verið
látlaus og hefðbundin fór fljótlega að loða við
hana orðspor lúxuslífs og dulúðar, en lestin hefur
orðið mörgum yrkisefni og bakgrunnur skáldsagna
og kvikmynda. Á fjórða áratug 20. aldar var lestin
á hátindi frægðar sinnar þegar þægilegir svefn-
vagnar með úrvals þjónustu um borð gerðu ferða-
lagið eftirsóknarverðara. Í Austurlandahraðlestinni
voru veitingastaðir í heimsklassa og fastagestirnir
kóngafólk, aðalsmenn, diplómatar og viðskiptaljón
innan um borgara af millistétt.
Fyrsta áætlunarferð lestarinn-
ar var frá París til Vínar en frá 4.
október 1883 fékk lestin viður-
nefnið Austurlandahraðlestin og
hélt frá París til Giurgiu í Rúmen-
íu, með viðkomu í München og
Vín. Frá Giurgiu fóru farþegar með
ferju yfir ána Dóná til Rousse í
Búlgaríu og áfram í lest til Varna en þaðan var siglt
yfir til Istanbúl með ferju.
Þann 1. júní 1889 ók lestin viðstöðulaust frá
París til Istanbúl sem hélst austasta endastöð
Austurlandahraðlestarinnar til 19. maí 1977. Lest-
in ók í síðasta sinn frá París til Vínar hinn 8. júní í
fyrra.
Síðan hefur áætlun Austurlandahraðlestarinnar
verið stytt og ekur hún nú frá Strassborg til Vínar
klukkan 22.20 á degi hverjum.
ÞETTA GERÐIST 4. OKTÓBER 1883
Austurlandahraðlest í jómfrúferð
AFMÆLI
MERKISATBURÐIR
1539 Hinrik VIII Englands-
konungur semur um að
kvænast Önnu af Cleves.
1824 Mexíkó verður lýðveldi.
1904 Neðanjarðarlestir New
York hefja áætlunarferðir.
1908 Þórhallur Bjarnarson vígð-
ur biskup.
1931 Teiknimyndasagan um
Dick Tracy kemur út.
1939 Kolamálið: Þjóðviljinn
sakar ráðamenn um
að draga sér eldivið á
skömmtunartímum.
1940 Adolf Hitler ráðgast við ít-
alska einræðisherrann
Benito Mussolini í ítölsku
Ölpunum.
1982 Helmut Kohl kjörinn
kanslari Þýskalands.
1984 Verkfall BSRB hefst og
hefur víðtæk áhrif.
„Frá árinu 1470 fram að einokun 1602
var Hafnarfjörður þýskur Hansabær
og því viljum við fagna í dag. Áður
voru hér fyrir enskir útgerðarmenn
og kaupmenn, sem lentu í átökum við
Þjóðverja sem ásældust mjög íslenska
skreið. Stríði um íslenskar hafnir lauk
á þann veg að Hansakaupmenn hröktu
Englendinga á brott og settust hér
að í ein 130 ár,“ segir Björn Péturs-
son bæjarminjavörður Hafnarfjarð-
ar, en í dag klukkan 13 verður blásið í
lúðra á nýuppgerðu torgi Bjarna ridd-
ara vegna Hansahátíðar sem stendur
til klukkan 17.
„Svo var það fyrir nokkrum árum
að stofnuð voru Hin nýju Hansasam-
tök en að þeim standa 180 evrópsk-
ar borgir sem áður voru undir stjórn
Hansakaupmanna. Borgirnar eru
flestar í norðan- og austanverðri Evr-
ópu og er Hafnarfjörður eini íslenski
bærinn í samtökunum,“ segir Björn.
Árlega koma borgirnar saman á al-
þjóðlegri Hansahátíð þar sem þær
kynna sig og sína menningu, en í
sumar var Hansahátíð haldin í þýsku
borginni Lippstadt. Einnig er hald-
in árviss hátíð í hverri borg, þar sem
miðaldamenningu er gert hátt undir
höfði.
„Við leggjum mikið í Hansahátíðina
og blöndum saman fjölbreyttum fróð-
leik og skemmtun. Á hátíðinni mun
Hrólfur Sæmundsson barítónsöngv-
ari og söngflokkurinn Voces Thules
flytja tónlist og kveðskap úr íslensk-
um menningararfi frá Sturlungaöld
til hinna myrku miðalda og fræði-
menn munu halda fyrirlestra og kynn-
ingar á matargerð, ölgerð og vopna-
burði miðalda,“ segir Björn þar sem
hann gæðir sér á skyri með grænkáli,
en matreiðslumeistarar Gamla Vín-
hússins bjóða gestum og gangandi að
smakka á forvitnilegum og afar góm-
sætum miðaldaréttum í dag.
„Hér verður ölgerðarmeistari frá
Agli Skallagrímssyni með kynningu
á miðaldamiði Hansakaupmanna og í
allan dag verður skemmtilegur götu-
listahópur á svæðinu með eldgleypi í
fararbroddi. Birgir Loftson sagnfræð-
ingur verður með fyrirlestur um átök
Englendinga og Hansamanna um Ís-
landshafnir og Skylmingadeild FH
sýnir vopnafimi. Síðast en ekki síst
njótum við tóna Lúðrasveitar Tónlist-
arskólans og barnakórs leikskólans
Smáralundar, og einnig verður hægt
að skoða og versla handverk frá hand-
verksfólki Rimmugýgs sem hér verð-
ur að störfum í list sinni,“ segir Björn
sem hlakkar til að upplifa miðalda-
menningu Hansamanna.
„Hansakaupmenn voru stórhuga og
reistu meðal annars fyrstu lúthersku
kirkjuna á Íslandi í Hafnarfirði, þar
sem suðurhöfnin stendur í dag, en
þar stendur nú stór steinbogi til minn-
ingar um kirkjuna. Það er því vel við
hæfi að minnast liðinna alda í gleði
og söng, og færa gamla Hansabæinn
í framandi búning miðalda.“
thordis@frettabladid.is
MIÐALDIR ENDURVAKTAR Í HAFNARFIRÐI: HANSAHÁTÍÐ Í GAMLA BÆNUM Í DAG
Þýskt-enskt stríð um skreið
MIÐALDAMAÐUR Björn Pétursson, bæjarminjavörður Hafnarfjarðar, á nýuppgerðu og stórfallegu torgi Bjarna riddara í miðbæ Hafnarfjarðar, en
þar og í Pakkhúsinu við Vesturgötu verður haldin spennandi og vegleg Hansahátíð í dag, þar sem andi miðalda ríkir. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
KJARTAN
GUNNARS-
SON fyrrum
fram-
kvæmda-
stjóri
Sjálfstæðis-
flokksins
er 57 ára.
ÞORGERÐ-
UR KATRÍN
GUNNARS-
DÓTTIR
mennta-
málaráð-
herra
er 43 ára.
ÓLÖF RÚN
SKÚLA-
DÓTTIR
fjölmiðla-
kona
er 47 ára.
JÓHANNA
SIGURÐAR-
DÓTTIR
félagsmála-
ráðherra
er 66 ára.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
Kristín Jónsdóttir Swan
Lindasíðu 4, Akureyri,
lést á Dvalarheimilinu Hlíð 28. september. Útför
hennar mun fara fram í kyrrþey.
Guðmundur Þorberg Jósefsson Swan Teri Swan
Jón David Swan
Katrín Jónína Swan
Kelli Ann Shoulders
Xanath Spengler
Kæja Rós Swan
og langömmubörn.
Ástkær eiginmaður minn og besti vinur,
faðir okkar, tengdafaðir, afi og tengda-
sonur,
Ævar Guðmundsson
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja föstudaginn
3. október 2008. Útför verður auglýst síðar.
Guðrún Eyjólfsdóttir
Sveinn Ævarsson Guðrún Birna Guðmundsdóttir
Ragnhildur Ævarsdóttir George Coutts
Eiður Ævarsson Aðalheiður Níelsdóttir
Eyrún Helga Ævarsdóttir
María Hermannsdóttir
og barnabörn.
Elskulegi faðir okkar, tengdafaðir,
bróðir, afi og langafi,
Sigurjón Ingimarsson
Víkurási 2, Reykjavík,
sem lést á Landspítalanum við Hringbraut, deild 11 E,
25. september, verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
þriðjudaginn 7. október kl. 15.00.
Jónína Þóra Sigurjónsdóttir Sveinn F. Sveinsson
Ingibjörg T. Sigurjónsdóttir Salmann Tamimi
Katrín Sigurjónsdóttir Sölvi Guðbjartsson
V. Lillý Sigurjónsdóttir Páll Jóhannesson
Guðjón Þór Kristjánsson Steinunn Guðmundsdóttir
Sigurósk G. Kristjánsdóttir Egill Jón Kristjánsson
systkini, barnabörn og barnabarnabörn.
Steinsmiðja
• Viðarhöfða 1
• 110 Reykjavík
• 566 7878
• Netfang: rein@rein.is
• Vönduð vinna
REIN
Legsteinar
í miklu úrvali
Hjartans þakkir sendum við öllum þeim er
sýndu okkur samúð og vinarhug við and-
lát og útför móður okkar, tengdamóður,
ömmu, langömmu og langalangömmu,
Arnfríðar Róbertsdóttur
dvalarheimilinu Hlíð, Akureyri,
áður til heimilis að Furulundi 1c.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki
Dvalarheimilisins Hlíðar fyrir hlýja og góða umönnun.
Herborg Káradóttir Geir Örn Ingimarsson
Pálmi Kárason
Stefán Kárason Margrét Haddsdóttir
Steindór Kárason Jóna Þórðardóttir
og ömmubörnin.
Tilkynningar um merkis atburði má senda á netfangið timamot@frettabladid.is.