Fréttablaðið - 05.10.2008, Blaðsíða 8

8 5. október 2008 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson bih@markadurinn.is og Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is
ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Blaðberinn
bíður þín
Þú færð Blaðberann þinn í Skaftahlíð 24
alla virka daga frá kl. 8-17.
óðar fréttir fyrir umhverfiðBlaðberinn...
Eftir Ingvar Gíslason
Ég er andvígur því að Ísland gerist aðili að Evrópusam-
bandinu.
Andstaða mín er reist á ýmsum
rökum, en tvennt vegur þyngst,
sem þó er eitt og hið sama, þ.e. að
aðild að ríkjasambandinu felur í
sér fullveldisafsal í ríkum mæli
og hitt sem augljóst er, að pólitísk
umbreyting fylgir í kjölfarið.
Aðild að slíku ríkjasambandi
breytir til muna hlutverki og
verksviði stjórnmálanna. Í því
sambandi bendi ég á að fullveldis-
afsalið færir ekki aðeins fram-
kvæmdavaldsathafnir úr landi —
sem er nógu slæmt, heldur flyst
lagasetningarvaldið að stórum
hluta frá aðildarlandinu. Alþingi
verður móttakandi fyrir aðsenda
löggjöf og lætur sem það stundi
löggjafarstarf.
Þá er á það að minna enn frek-
ar, sem er veigamesta atriði alls
þessa máls. Ef Ísland gerist aðili
að Evrópusambandinu, þá er
Ísland ekki fullvalda ríki nema að
nafninu til. Leiðum hugann að
þeim mun sem er á því að land er
fullvalda þjóðríki og hluti af
ríkjasambandi. Hver getur haldið
því fram að það skipti engu máli
stjórnskipulega og stjórnmála-
lega að breyta ríki sínu úr sjálf-
stæðu og fullvalda landi í það að
vera ríkishluti sambandsríkja-
heildar?
Leikur að fjöreggi sjálfstæðis
Útgangspunktur minn er sá að
Lýðveldið Ísland er fullvalda ríki
og hefur sem slíkt óskert yfirráð
yfir landi sínu, landhelgi hvers
konar og efnahagslögsögu og deil-
ir þessum pólitísku gæðum ekki
með neinum. Lýðveldið Ísland
ræður vitaskuld yfir þrígreindu
ríkisvaldi, löggjafarvaldi, fram-
kvæmdavaldi og dómsvaldi. Með
því að gerast aðili að ríkja-
sambandi verður það óhjá-
kvæmilega að afsala þess-
um pólitísku gæðum og
fullveldistáknum að meira
eða minna leyti til alríkis-
ins, hins yfirþjóðlega
valds. Þessa kvöð segja
sambandsríkissinnar
að megi forsvara með
þeirri þversagnar-
kenndu lýsingu að
kalla fullveldið
„sameign“ innan
ríkjasambands-
ins. Slíkt er
firra.
Þessi
sameignar kenning er eitt töfra-
bragðið af mörgum, þegar reynt
er að réttlæta afsal og framsal
fullveldisréttar sem skiptimynt
fyrir viðskipta- og kaupsýslumál í
sínum óteljandi myndum. Svo
langt er gengið að fullveldisafsöl
eru sögð „ekkert mál“. Vara-
formaður Framsóknarflokksins,
Valgerður Sverrisdóttir, sem ég
vonaði fyrir nokkrum árum að
yrði formaður flokksins, segir í
viðtali við 24 stundir 20. september
um ótta manna við valdaafsal sem
fylgir aðild að ESB, að slíkt sé
„auðvelt að hrekja“. Hvernig
getur reyndur og vel vitiborinn
stjórnmálamaður tekið sér þessa
vitleysu í munn? Ég hélt að full-
yrðing af þessu tagi heyrði sög-
unni til. Allir opinskáir og pukurs-
lausir boðberar og málsvarar þess
að þjóðir gerist aðilar að ESB, við-
urkenna að aðild skerðir fullveldi
aðildarríkja, felur í sér afsal full-
veldis í stórum stíl til alríkis-
stjórnar, hins yfirþjóðlega valds.
Ekki veit ég annað en að Fram-
sóknarflokkurinn hafi ályktað
svo, að breyta þurfi stjórnarskrá
ef Ísland gengur í ESB. Af hverju
þarf að breyta stjórnarskrá lýð-
veldisins? Að sjálfsögðu vegna
þess að innganga í bandalagið, að
stjórnarskrá óbreyttri, væri
stjórnarskrárbrot. Í öllu þessu
ESB-máli erum við að leika með
fjöregg sjálfstæðis og fullveldis.
Framsóknarflokkur á villigötum
Nú kemst ég ekki hjá því að víkja
orðum að Framsóknarflokknum.
Um þessar mundir eru 64 ár síðan
ég, 18 ára menntaskólanemi á
Akureyri, ákvað að gerast fram-
sóknarmaður, leggja Framsóknar-
flokknum lið. Það heit efndi ég
rækilega eins og
margir vita. Ég lét
mig ekki muna
um að vera opin-
ber talsmaður
og málsvari
flokksins í
u.þ.b. 40 ár.
Ég þekki því
allbærilega
sögu flokks
míns,
viðhorf og stefnumál, þróun og
aðlögunarvandamál á mesta breyt-
ingaskeiði Íslandssögunnar. Rými
þessarar blaðagreinar leyfir ekki
að ég reki alla þá sögu. Ég minni
þó á að Framsóknarflokkurinn er
elsti starfandi flokkur landsins,
stofnaður fyrir fullum 90 árum. Ef
svo skyldi vera að hann láti nokk-
uð á sjá (það sést a.m.k. á kjörfylgi
hans), þá kann það að eiga sínar
skýringar. Þær læt ég liggja milli
hluta. Og þó!
Því miður er svo komið, að um
ýmsa hluti þekki ég ekki flokkinn
minn sem minn flokk. Ég sé ekki
alveg fyrir mér baklandið og kjör-
fylgið. Hitt þykir mér verra að
ýmsir áberandi forustumenn í
flokknum hafa lagt sig fram um að
gera sjálfa sig að helstu hvata-
mönnum þess að Ísland gerist aðili
að Evrópusambandinu. Í þessu
framferði sé ég mesta breytingu á
Framsóknarflokknum á öllu marg-
umtöluðu breytingaskeiði 20. og
21. aldar. Og hvað er það sem
rekur þetta fólk til þess að gerast
eftirrekstrarmenn í þessu
umdeilda máli?
Jú, svarið felst að miklu leyti í
orðræðu og ályktun miðstjórnar-
fundar sl. vor, þar sem það var
kallað „skylda stjórnmálamanna“
að svara kalli almennings og
atvinnuveganna hver „staða
Íslands í Evrópu“ skuli vera. Ekki
hef ég orðið var við kall eða kröfu-
göngur af hálfu almennings um
þetta mál. Hitt kann að vera rétt
að fésýslumenn í útrásarhug telji
það skyldu stjórnmálamanna að
auðvelda þeim kaupskap sinn á
alþjóðavettvangi, sem þó sýnast
lítil höft á. Umrædda ályktun mið-
stjórnar (sem líklega var hugsuð
sem e.k. málamiðlun) nota áróð-
urs menn ESB-aðildar innan
flokksins sem viðspyrnu í
útbreiðslustarfsemi sinni, gilda
heimild til boðunar fagnaðar-
erindisins um „stöðu Íslands í
Evrópu“.
Þessi málafylgja er ekki að
mínu skapi. Hún er á skjön
við þjóðhyggju Framsóknar-
flokksins.
Höfundur er fyrrverandi
ráðherra og alþingismaður
Framsóknarflokksins.
Ávísun á skerðingu fullveldis
Gereyðingarvopn
Ungliðaþing Samfylkingarinnar stend-
ur yfir þessa dagana. Segja má að
tímasetningin sé ekki heppileg, í það
minnsta er athygli fjölmiðla einhvers
staðar annars staðar. Margt merkilegt
ber þó á góma á þinginu.
Ungt fólk á að vera róttækt og gratt
í orðum og formaður Ungra jafnaðar-
manna, Anna Pála Sverrisdóttir, brást
ekki þeim kröfum. Þannig
kallaði hún Davíð Oddsson
„gereyðingarvopn“ í stöðu
seðlabankastjóra og krafð-
ist þess að hann viki.
Óvíst er hvort orðið
verður við þessari kröfu
en kannski er þarna komin
skýring á þeim gereyð-
ingarvopnum sem
Halldór Ásgríms-
son tilkynnti heimsbyggðinni hróðugur
að Íslendingar hefðu fundið í Írak um
árið?
RÚV skrefi á undan
Margir hafa haft það að orði að efna-
hagsástandið og kaup ríkisins á hlut
í Glitni hafi fært þjóðarbúið fjölmörg
ár aftur í tímann, einn eða tvo áratugi
jafnvel.
Ríkisútvarpið - sjónvarp hefur hent
þetta á lofti og gengur nú á
undan með góðu fordæmi.
Þátturinn Á tali með
Hemma Gunn, hefur nú
verið endurreistur. Í takt
við tímann er stjórnandi
nú hins vegar Ragnhildur
Steinunn Jónsdóttir.
Allir í Glitni
Ung vinstri græn funda einnig nú
um helgina. Auður Lilja Erlingsdóttir,
formaður þeirra, fór mikinn í setn-
ingarræðu. Hún skammaði Samfylk-
ingarfólk fyrir að hafa ekki beitt virkri
hlustun undanfarin ár, heldur eytt
tíma í að agnúast út í reiðu kommana.
Þá kom hún inn á persónulegri mál
eins og sinn eigin sparnað.
Á meðan aðrir hefðu flykkst í
Glitni til að taka út sparnað sinn,
hefði hún sjálf fært sín viðskipti
þangað, „enda hvergi öruggara
að „vera með sitt fé í ljósi
sérlega virkrar og öruggrar
efnahagsstefnu íslenskra
stjórnvalda“. Sannarlega til
fyrirmyndar.
kolbeinn@frettabladid.is
Á
Íslandi býr hnípin þjóð í vanda. Næsti sólarhringur
getur ráðið miklu um fjárhagslegt sjálfstæði hennar
til næstu framtíðar og miklu fyrir komandi kynslóðir
í þessu landi. Athygli heimspressunnar beinist hingað
í auknum mæli. Aðgerða er þörf og það mikilla, eigi
að takast að bregðast við alvarlegustu stöðu sem blasað hefur
við íslenskum þjóðarbúskap um langt skeið, kannski nokkru
sinni. Það er skammur tími til stefnu, en þetta er samt hægt.
Við skulum láta pólitík lönd og leið. Það er enginn tími fyrir
slíkt nú þegar mest ríður á að allir standi saman sem einn maður.
Okkur ber skylda til að gera hvaðeina það sem þarf til og ríflega
það. Komandi kynslóðir munu annars dæma okkur hart.
Það veit á gott að margir hafi verið kallaðir til nú um helgina.
Auðvitað átti það samstarf að vera löngu hafið, en mestu skiptir
að sameina nú alla í einn hóp sem vinnur sameiginlega að lausn
mála. Kalla þarf til alla færustu sérfræðinga. Nýta öll sambönd
erlendis í leit að fyrirgreiðslu. Kosta kapps um hvaðeina sem að
gagni kann að koma. Þetta er allt saman hægt.
Forsætisráðherra kveðst bjartsýnn á lyktir mála. Það veit
á gott. Viðskiptaráðherra hefur sagt að til þurfi að koma stór
aðgerðapakki. Það er skynsamleg ályktun. Smáskammtalækn-
ingar eiga ekki við. Félagsmálaráðherra hefur bent á að allt sé
nú undir og skoða þurfi alla möguleika. Það er alveg laukrétt.
Seðlabankinn þarf að senda sterk skilaboð til fjármálalífsins.
Hann þarf að rýmka veðheimildir, styðja við bakið á bönkunum
og virkja vitaskuld sitt net úti í hinum stóra heimi. Við höfum
aðgang að lánalínum og verðum að draga á þær, ef ekki í gjald-
eyrisskorti, þá hvenær? Stórt erlent lán í eintölu eða fleirtölu
hlýtur að vera í vinnslu, annað getur ekki verið. Seðlabankar á
Norðurlöndum hafa samið við okkur um viðbragðsáætlun þegar
mikið liggur við, er sá tími ekki kominn nú? Er ekki örugglega
fundað dag og nótt með seðlabönkum í Frankfurt, London og
Washington?
Af samtölum við aðila í íslensku stjórnmála-, fjármála- og við-
skiptalífi síðustu daga má glögglega draga þá ályktun að íslenska
þjóðin standi nú á krossgötum. Slíkar kringumstæður geta líka
skapað óvænt tækifæri, eins og iðnaðarráðherra hefur réttilega
bent á. Auðvitað er óhjákvæmilegt að ræða framtíð íslensku
krónunnar. Ef fjármálalífið, atvinnurekendur og launþegar hafa
ekki trú á gjaldmiðlinum til framtíðar, er komin upp staða sem
verður að takast á við. Forsætisráðherra getur ekki aðskilið þau
mál frá öðrum viðfangsefnum á sínu borði.
Bankarnir verða líka að taka til í sínum ranni. Sömuleiðis þeir
aðilar sem safnað hafa digrum sjóðum í erlendum gjaldeyri.
Þessum aðilum ber skylda til að losa um þær stöður nú. Hér
þurfa allir að hjálpast að, eigi almenningur í þessu landi ekki að
horfa fram á hreint fjárhagslegt hrun.
Það er upplífgandi að erlendir fjölmiðlar telja að næsti
sólar hringur geti skipt hér sköpum. Miklu skiptir að efnahags-
ráðgjafi forsætisráðherra hefur komið þar fram og róað alþjóða-
samfélagið með fyrirheitum um aðgerðir í undirbúningi. Slíkum
fyrirheitum þarf að fylgja ríkuleg innistæða og raunveruleg
útspil af áður óþekktri stærðargráðu. Þetta er allt saman hægt.
Íslenska þjóðin stendur á algjörum krossgötum:
Sólarhringur
BJÖRN INGI HRAFNSSON SKRIFAR