Fréttablaðið - 09.10.2008, Blaðsíða 44

24 9. október 2008 FIMMTUDAGUR
UMRÆÐAN
Gunnjóna Una Guðmunds-
dóttir skrifar um átak
Krabbameinsfélags Íslands
Lokaátak í söfnun vegna kaupa á stafrænum tækjum til leitar
að krabbameini í brjóstum stend-
ur nú yfir en auk forvarna hefur
Krabbameinsfélagið veitt fólki
sem greinist með krabbamein og
aðstandendum þess stuðning í
ýmsu formi. Má í því sambandi
nefna átta íbúðir sem Krabba-
meinsfélagið hefur til ráðstöfun-
ar fyrir fólk utan af landi sem
þarf að sækja krabbameinsmeð-
ferð til Landspítalans.
Fyrir tæpu ári tók Ráðgjafar-
þjónusta Krabbameinsfélagsins
til starfa og
starfar hún í
samvinnu við
stuðningshópa
Krabbameins-
félagsins. Þar
hafa sjálfboða-
liðar stuðnings-
hópanna
aðstöðu til að
hitta sjúklinga
og veita jafn-
ingjafræðslu. Þegar krabbamein
greinist er það mikið áfall fyrir
sjúklinginn og fjölskyldu hans. Þá
er hjálplegt að kynnast sögu fólks
sem hefur upplifað svipaðar
kringumstæður. Því er boðið uppá
fræðslufundi þar sem foreldrar
fræða aðra foreldra um hvaða
áhrif það getur haft á barn þegar
foreldri þess greinist með krabba-
mein. Um slíkar aðstæður má
segja að sjaldan líði barni betur
en foreldri.
Í Ráðgjafarþjónustunni starfa
félagsráðgjafi og hjúkrunarfræð-
ingur í fullu starfi og sálfræðing-
ur og fleiri fagaðilar sem verk-
takar. Boðið er upp á
einstaklingsviðtöl, námskeið,
fræðslufundi og djúpslökun.
Markmið fræðslufundanna er að
fræða sjúklinga og fagfólk um
krabbamein og hugsanleg áhrif
þess á lund og líkama. Markmið
námskeiðanna er að styrkja fólk
sem greinst hefur með krabba-
mein og aðstandendur þess. Hald-
in eru námskeið í hugrænni atferl-
ismeðferð þar sem tekist er á við
kvíða og vonleysi og einnig hafa
verið haldin sjálfstyrkingarnám-
skeið.
Í Ráðgjafarþjónustunni er
meðal annars boðið upp á félags-
lega ráðgjöf en í samfélaginu eru
ýmis úrræði fyrir hendi sem
standa fólki til boða en það stend-
ur misjafnlega að vígi hvað áunn-
in réttindi hjá stéttarfélögum og
lífeyrissjóðum varðar. Lög um
almannatryggingar, félagsþjón-
ustu sveitarfélaga og félagslega
aðstoð eiga að tryggja að allir
njóti lágmarks framfærslu. Við
þessar aðstæður nýtir fólk fyrst
rétt sinn á vinnumarkaði en þegar
honum lýkur taka sjúkrasjóðir
stéttarfélaganna við. Þegar
greiðslur úr sjúkrasjóðum stétt-
arfélaga falla niður geta tekið við
greiðslur frá Tryggingastofnun
ríkisins, félagsþjónustu sveitarfé-
laga eða jafnvel lífeyrissjóðum.
Greiðslur til sjúklinga eru háðar
öðrum tekjum og áunnum réttind-
um fólks á vinnumarkaði. Í Ráð-
gjafarþjónustunni er hægt að fá
aðstoð við að afla upplýsinga um
áunnin réttindi og einnig er
aðstoðað við að sækja um lífeyri
sem fólk á rétt á.
Þegar krabbamein greinist er
eðlilegt að það orsaki kvíða hjá
viðkomandi varðandi framtíðina,
bæði hvað varðar heilsu, fjárhag
eða ýmsa félagslega þætti. Því er
mikilvægt að nýta sér þá aðstoð,
upplýsingar og ráðgjöf sem í boði
er. Við þessar aðstæður getur
verið mikil hjálp í að fara yfir
stöðu sinna mála með aðstoð fag-
aðila. Gagnlegt getur verið að
gera sér hugmyndir um þá fram-
tíð sem í vændum er og oft er
hægt að fyrirbyggja að léttvæg
vandamál valdi áhyggjum og
kvíða eða jafnvel depurð og von-
leysi.
Þjónusta Ráðgjafarþjónustunn-
ar er veitt án endurgjalds og vilj-
um við hvetja fólk í þessum
aðstæðum að nýta sér hana. Nán-
ari upplýsingar er að finna á www.
krabb.is/rad
Höfundur er félagsráðgjafi og
verkefnisstjóri hjá Ráðgjafarþjón-
ustu Krabbameinsfélags Íslands.
Félagsráðgjöf fyrir fólk með krabbamein
UMRÆÐAN
Bjarni Jónsson skrifar um trú-
boð í skólastarfi
Er brotið á mannréttindum í íslensku skólakerfi? Er lífs-
skoðun mín, sem húmanista, minna
virði en kristin lífsskoðun? Ofurá-
hersla á kristnar lífsskoðanir í
kennslu í opinberum skólum er
brot á réttindum foreldra með aðra
lífsskoðun en kristna. Þrátt fyrir
að eðlilegt sé að börn fái fræðslu
um kristni þá ber námsefnið þess
greinileg merki að ofur áhersla er
á kristni á kostnað annarra lífs-
skoðana og hlutlaust, gagnrýnið og
fræðilegt sjónarhorn skortir í
námsefnið.
Mannréttindadómstóll Evrópu í
Strassborg (MDES) felldi dóm
þann 29. júní 2007 í máli norskra
foreldra gegn norska ríkinu (Föl-
gerö ofl. gegn Noregi). Málatilbún-
ingur hófst árið 1995 og var málið
dómtekið 1997 og tapaðist það
fyrir öllum dómsstigum Noregs þ.
m.t. í hæstarétti. Nokkrir foreldr-
ar skutu því fyrir Mannréttinda-
nefnd Sameinuðu þjóðanna sem í
áliti sínu þann 8. nóvember 2004
studdi málflutning foreldranna.
Samtímis var málið rekið fyrir
MDES sem felldi sinn dóm á síð-
asta ári foreldr-
um í vil.
Krafa foreldr-
anna var að börn
þeirra fengju
fulla undanþágu
frá kristinfræði-
kennslu þar sem
hún bryti á rétti
þeirra að ala
börn sín eftir
eigin lífsskoðun. Stefnt var vegna
brota á 9. grein Mannréttindasátt-
málans um Hugsana- samvisku- og
trúfrelsi. Einnig var stefnt vegna
brota á 14. grein sáttmálans um
Bann við mismunun auk þess að
stefnt var vegna brota á 8. grein
um Friðhelgi einkalífs og fjöl-
skyldu og að lokum var stefnt
vegna brota á grein 2 í samnings-
viðauka nr. 1 við Mannréttinda-
sáttmálann en það er Rétturinn til
menntunar. Dómstóllinn taldi ljóst
að Norska ríkið hafi ekki tryggt að
miðlun þekkingar í námsskrá hafi
farið fram á hlutlægan, gagnrýn-
inn hátt og í anda margbreytileika
eins og lýst er í samningsviðauk-
anum. Því telur rétturinn að sú
ákvörðun að neita foreldrum um
fulla undanþágu frá kennslu brjóti
gegn mannréttindum samkvæmt
samningsviðaukanum en hann
hljómar svo:
Engum manni skal synjað um
rétt til menntunar. Hið opinbera
skal í öllum ráðstöfunum sínum, er
miða að menntun og fræðslu, virða
rétt foreldra til þess að tryggja
það að slík menntun og fræðsla sé
í samræmi við trúar- og lífsskoð-
anir þeirra.
Rétturinn taldi það vera grund-
vallaratriði menntunar að virða
rétt foreldra að hafa eigin trúar-
lega og heimspekilega sannfær-
ingu. Gildir fyrri málsgreinin
hvort sem er fyrir ríkis- eða einka-
rekna skóla. Síðari málsgreinin
tryggir möguleika á margbreyti-
leika (pluralism) í kennslu sem er
grundvöllur lýðræðislegs samfé-
lags. Grein 2 heimilar ekki að gerð-
ur sé mismunur á trúar- og lífs-
skoðunum. Greinin áleggur ríkinu
þá kvöð að virða lífsskoðun for-
eldra í öllum sínum háttum varð-
andi menntun. Ekki aðeins gildir
það v/innihalds kennsluefnis og
kennslu heldur í öllum sínum
skyldum gagnvart þegnum sínum.
Að auki er í sömum lögum gerð
krafa um að ríkisvaldið standi vörð
um að kennsla sé hlutlæg, gagn-
rýnin og margbreytileg. Ríkisvald-
inu er BANNAÐ (is forbidden) að
innræta lífsskoðun þannig að ekki
séu virtar trúarlegar eða heim-
spekilegar skoðanir foreldra. Þar
eru mörkin dregin.
Fimmtudaginn 9. október kl.
16.00 verður opinn fundur Sið-
menntar um dóm Mannréttinda-
dómstólsins frá 29. júní 2007.
Hann verður haldinn í fyrirlestr-
arsal Þjóðminjasafnsins og mun
Lorentz Stavrum, lögmaður for-
eldranna, rekja sögu og eðli dóms-
ins. Vegna sambærilegrar stöðu á
Íslandi og Noregi hvað varðar lög
um grunnskóla og námsskrá í
kristinfræðum er spurning hvort
að yfirvöld menntamála á Íslandi
verði að taka tillit til dómsins og
breyta námsskrá og þ.a.l. náms-
efni. Spurt er hvort Íslendingar
þurfi að taka tillit til dómsins eða
ekki? Menntamálaráðherra hefur,
í samtali við stjórnarmenn Sið-
menntar, lýst yfir að engar breyt-
ingar verði gerðar – þrátt fyrir
dóminn. Siðmennt hefur ítrekað
bent yfirvöldum á að hlíta beri
dómnum.
Höfundur er varaformaður
Siðmenntar.
Mannréttindabrot í skólum?
GUNNJÓNA UNA
GUÐMUNDSDÓTTIR
BJARNI JÓNSSON
Verðbólga
UMRÆÐAN
Róbert Laxdal skrifar um
efnahagsmál
Ég heiti Róbert Laxdal og mig langar til að segja ykkur frá
mínum skoðunum. Þær fjalla
mest um verðbólgu, bensínverð
og fátækt fólk. Af hverju getum
við Íslendingar ekki lifað lífi eins
og allir aðrir? Maður þarf að
borga svo mikið fyrir margt
hérna á Íslandi. Þurfum við
kannski öll að verða einhverjir
miljónamæringar til að geta lifað
góðu lífi hérna?
Getum við ekki gert eitthvað
annað til dæmis á jólunum en að
kaupa og kaupa því fullorðna
fólkið eyðir oft svo miklum pen-
ingum í gjafir handa börnum og
ættinni?
Í dag sá ég fullt af Íslending-
um vera að eyða peningunum
sínum í Lego og fullt af öðru dóti.
Þetta var í Toys R Us í Korpu-
torgi. Ég var mjög hissa þegar
ég sá að fullt af fólki var mjög
æst þarna og var að fylla körfurn-
ar sínar af dóti. Það er verðbólga
og allir eiga að vera að spara á
þessum tíma. Þetta fólk var ekki
að spara. Ef þetta fólk vill kaupa
svona mikið þá er kannski betra
að gefa fátækum börnum gamla
dótið. Gefa það í Rauða Kross-
inn. Mundi mann langa til að líða
eins og fátæku fólki? Það mundi
ég ekki vilja. Það á enginn að
vera fátækur á Íslandi.
Í dag sá ég að bensínverð var
komið upp í næstum því 180
krónur hver lítri. Mín skoðun er
að bensínlítri á að kosta um 100
krónur. Af hverju búum við ekki
til bílafyrirtæki sem selur okkur
rafmagnsbíla og þá þurfum við
ekkert bensín?
Þetta voru mínar hugsanir og
skoðanir í dag.
Höfundur er nemi.
Kommóður
á tilboði
w
w
w
.h
ir
zl
an
.i
s
Smiðsbúð 6 210 Garðabæ Sími 564 5040
kr. 21.800 kr. 14.900
kr. 10.900 kr. 15.900
Ég geng til dyra
staðráðinn: Nú er stundin.
Að verjast aðsóknum.
Halda þeim úti.
Hætta.
Og skelli í lás …
Þá opnast, að baki mér, aðrar.
Misstu ekki af þessari snilld
ný ljóðabók eftir
þorstein frá hamri