Fréttablaðið - 13.10.2008, Blaðsíða 28

16 13. október 2008 MÁNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
STEINN STEINARR SKÁLD FÆDD-
IST 13. OKTÓBER ÁRIÐ 1908.
„Allt heimslán er fallvalt og
tæpt er að treysta á það.“
Steinn Steinarr hét Aðalsteinn
Kristmundsson. Hann var
meðal áhrifamestu ljóðskálda
Íslands á 20. öld.
MERKISATBURÐIR
1399 Hinrik fjórði er krýndur
konungur Englands.
1792 Hornsteinn er lagður að
Hvíta húsinu í Washing-
ton.
1923 Ankara verður höfuðborg
Tyrklands í stað Istanbúl.
1987 Kýrin Harpa syndir sér til
lífs yfir Önundarfjörð.
1992 Haukur Morthens söngv-
ari deyr 68 ára að aldri.
1992 Helgi Ingólfsson hlýt-
ur bókmenntaverðlaun
Tómasar Guðmundssonar
fyrstur manna.
1996 Gjálpargosinu í Vatnajökli
lýkur ellefu dögum eftir
upphaf þess.
1997 Gamanþátturinn Fóst-
bræður hefur göngu sína
á Stöð 2.
2006 Ban Ki Moon er kosinn
aðalritari SÞ.
Þennan dag árið 1943
sneru yfirvöld á Ít-
alíu við blaðinu og
lýstu yfir stríði á hend-
ur fyrrum stríðsfélög-
um sínum Þjóðverjum
í seinni heimsstyrjöld-
inni. Þar með efndi Pi-
etro Badoglio loforð
sitt við Eisenhower
hershöfðingja og eft-
irlét bandamönnum
hersveitir landsins til
að frelsa Róm sem
Hitler hafði tekið her-
skildi nokkrum dögum
áður.
Forsagan er sú að Mussolini hafði verið hrakinn
frá völdum á Ítalíu og í júlí 1943 tók herforing-
inn Pietro Badog-
lio við að ósk Vict-
ors Emanuel kon-
ungs. Hann hóf að
semja við Eisen-
hower hershöfð-
ingja um uppgjöf
Ítala fyrir banda-
mönnum sem varð
að veruleika 8.
september þegar
stjórnvöld leyfðu
bandamönnum að
taka land við Sal-
erno í suðurhluta
Ítalíu. Hitler var
undir þetta búinn
og herir hans réðust inn í Róm en Badoglio flúði
ásamt konungsfjölskyldunni til Brindisi.
ÞETTA GERÐIST: 13. OKTÓBER 1943
Ítalir lýsa yfir stríði gegn Þjóðverjum
AFMÆLI
ÁSLAUG
BRYNJÓLFS-
DÓTTIR
fyrrverandi
fræðslu-
stjóri er 76
ára í dag.
SIGURLÍNA
DAVÍÐS-
DÓTTIR
háskóla-
kennari
er 62 ára í
dag.
MARÍANNA
FRIÐJÓNS-
DÓTTIR
framleiðslu-
stjóri er 55
ára í dag.
SR. SÓLVEIG
LÁRA GUÐ-
MUNDS-
DÓTTIR
prestur er
52 í dag.
ÓTTASLEGINN Á FRUMSÝNINGU Pavel Emil Smid tónlistarmaður var á nálum þegar hann kom á frumsýningu Queen Raquela af ótta við að
tónlistin væri ekki eins og hann vildi. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
„Það er stórkostlegt þegar tón-
list hljómar eins í bíósal og í stúd-
íóinu heima. Eiginlega hrein upplif-
un,“ segir píanóleikarinn og tónskáld-
ið Pavel Emil Smid. Hann er höfundur
tónlistar í kvikmyndinni Queen Raqu-
ela eftir Ólaf Jóhannesson sem nýbú-
ið er að frumsýna hér á landi. Mynd-
in hefur verið í sýningum erlendis og
hefur sallað þar á sig verðlaunum.
Queen Raquela fjallar um stelpu-
stráka sem finnst þeir vera fangar í
eigin líkömum og Pavel segir tvímæla-
laust miklar tilfinningar í tónlistinni.
„Við breyttum henni margsinnis þar
til við komumst að niðurstöðu. Reynd-
ar fékk ég ekki að fylgjast með enda-
klippingu og var því á nálum þegar ég
kom á frumsýninguna. Ég er nefnilega
alger fullkomnunarsinni og var allan
tímann að hugsa um hvernig hljóð-
blöndunin væri á meðan myndin rúll-
aði,“ segir hann en kveðst hafa verið
ánægður með útkomuna. Hann ber líka
mikið lof á leikstjórann Ólaf Jóhann-
esson sem hann segist oft hafa unnið
með á undanförnum árum. „Ég kynnt-
ist Ólafi gegnum frænda hans sem ég
var með á bíl þegar ég var í lögregl-
unni. Við Ólafur vinnum vel saman
og hendum hugmyndum á milli okkar
fram og til baka.“
Pavel er tékkneskur í aðra ætt og
búlgarskur í hina, fæddur í Prag þar
sem foreldrar hans voru við tónlist-
arnám en flutti með þeim hingað til
lands þegar hann var ársgamall. Hann
hefur æft á píanó frá unga aldri og
eftir hefðbundið nám í tónlistarskól-
um hér hélt hann til Berklee í Boston
þar sem hann lauk Bachelor-prófi með
hæstu einkunn og hlaut líka verðlaun-
in Classical Performance Award sem
besti píanlóleikari skólans. Við tók
mastersnám í Boston University og nú
er hann langt kominn með doktorsnám
við sama skóla. Býr þó hér í Reykjavík
ásamt konu sinni. „Ég ákvað að koma
heim og vera bara í fjarnámi,“ útskýr-
ir hann. Kveðst líka verja miklum tíma
í að spila á píanóið. „Ég er að undirbúa
útgáfu disks með þriðja konsert Rach-
maninovs. Ætla að gefa hann út með
sinfóníuhljómsveitinni í Búlgaríu,“ út-
skýrir hann og bætir síðan við dálítið
dularfullur. „Svo er ég að hugsa um að
gefa hann líka út með tölvusinfóníu-
hljómsveit. Slíkt hefur ekki verið gert
áður með sama hætti.“
Tónsmíðar eru líka viðfangsefni Pa-
vels, einkum kvikmyndatónlist eins og
Queen Raquela er til vitnis um. „Klass-
ískar tónsmíðar eru grunnurinn að
kvikmyndatónlist. Ég hef tekið kúrsa
í djasstónsmíðum, klassískum tón-
smíðum og útsetningum fyrir sinfón-
íuhljómsveit. Það er margt sem maður
þarf að hafa á valdi sínu til að geta
gert kvikmyndatónlist. Eitt af því er
að vera góður í tölvu og skilja hvern-
ig allt fer fram þar.“
Auk alls þessa kveðst Pavel vera að
kenna, meðal annars við Tónmennta-
skólann í Reykjavík þar sem hann
sjálfur hóf píanónámið barn að aldri.
„Svona fer allt í hringi,“ segir hann
hlæjandi að lokum.
gun@frettabladid.is
PAVEL EMIL SMID: FYRSTA STÓVERÐLAUNAMYND MEÐ TÓNLIST HANS Á ÍSLANDI
Alltaf að hugsa um hvernig
hljóðblöndunin væri
HALLDÓRA OG HANDAVINNAN Halldórustofa í Heimilisiðnaðarsafninu
á Blönduósi. FRÉTTABLAÐIÐ/GUN.
Í tilefni þess að um þessar
mundir eru 135 ár frá fæð-
ingu kvenskörungsins Hall-
dóru Bjarnadóttur verð-
ur haldið málþing um hana
í Heimilisiðnaðarsafninu á
Blönduósi þann 18. þessa
mánaðar.
Halldóra var eldhugi sem
lét til sín taka í sambandi
við málefni kvenna á sinni
tíð. Á málþinginu verður
fjallað um ýmsa þætti í lífi
hennar og starfi sem tengj-
ast umbreytingu á hlutverki
kvenna á Íslandi á síðustu
öld. Hún var fyrsti formað-
ur Sambands norðlenskra
kvenna og ritstjóri tímarits-
ins Hlínar auk þess sem hún
stóð í bréfasambandi við
konur um allt land.
Halldóra hafði óbilandi
áhuga á íslenskum heim-
ilisiðnaði enda nefnist eitt
af erindunum á málþinginu
Halldóra og handavinnan.
Málþingið er ókeypis og
veitingar eru í boði Heim-
ilisiðnaðarsafnsins. Skrán-
ingu lýkur í dag, 13. október
á netfanginu textile@simnet.
is eða í síma Elínar forstöðu-
konu safnsins 862 6147.
Málþing um
mikilhæfa konu
Á TVEIMUR JAFNFLJÓTUM Umferðarstofa ætlar að helga þennan dag
öryggi gangandi og hjólandi vegfarenda. FRÉTTABLAÐIÐ/HARI
Í dag er haldinn evrópskur
umferðaröryggisdagur sem
tileinkaður er umferðar-
öryggi í borgum.
Umferðarstofa hefur
ákveðið að helga þennan dag
öryggi gangandi og hjólandi
vegfarenda en þessi hópur
hefur stundum verið kallað-
ur „óvarðir vegfarendur“.
Í tilefni dagsins hyggst
lögregla höfuðborgarsvæð-
isins vera með sérstakt eft-
irlit með því að gangandi
vegfarendur virði umferð-
arljós. Einnig munu lögregla
og Bílastæðasjóður efla eft-
irlit enn frekar með því að
ökutækjum sé ekki lagt ólög-
lega, til dæmis á gangstíg-
um þar sem þau hindra för
gangandi og hjólandi veg-
farenda. Slíkt skapar mikla
hættu og óþægindi.
Öryggi vegfarenda
Leikfélag Akureyrar frum-
sýnir 18. október leikrit-
ið Músagildruna eftir Agöt-
hu Christie. Þetta er í fyrsta
sinn sem leikritið er sett
upp í íslensku atvinnuleik-
húsi. Verkið hefur þó verið
sýnt í London í samfellt
56 ár og eru sýningarnar
orðnar yfir 23 þúsund tals-
ins, sem er heimsmet í leik-
húsheiminum. Samkvæmt
tölum frá UNESCO hafa að-
eins Biblían og verk Shake-
speare selst meira en bækur
Christie.
Músagildran í
íslensku leikhúsi
SÖLUMET Bækur Christie hafa
selst í fjórum milljörðum eintaka