Fréttablaðið - 16.10.2008, Blaðsíða 18

18 16. október 2008 FIMMTUDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
OMX ÍSLAND 15 Fjöldi viðskipta: 57
658 -3,01% Velta: 45 milljónir
MESTA HÆKKUN
EIK BANKI +43,12%
ATL.PETROLEUM +39,99%
ÖSSUR +1,79%
MESTA LÆKKUN
EIMSKIPAFÉL. -66,67%
BAKKAVÖR -6,34%
ICELANDAIR -2,33%
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 4,50 +0,00% ... Atorka
2,46 +0,00% ... Bakkavör 5,61 -6,34% ... Eimskipafélagið 0,50
-66,67% ... Exista 4,62 +0,00% ... Glitnir 0,00 +0,00% ... Icelandair
Group 14,65 -2,33% ... Kaupþing 0,00 +0,00% ... Landsbankinn 0,00
+0,00% ... Marel Food Systems 70,80 -0,42% ... SPRON 1,90 +0,00%
... Straumur-Burðarás 7,08 +0,00% ... Össur 85,50 +1,79%
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR: 200,14 +0,1%
„Það er ein kreppa sem okkur
hefur sem betur fer tekist að
sleppa við innan evrusvæðisins og
það er gjaldeyriskreppa og
gengishrun ofan á fjármálakrepp-
una.“ Þetta segja Hans Martens og
Fabian Zuleeg í nýju áliti Europ-
ean Policy Centre, en þeir benda á
að fyrri fjármálakreppur hafi und-
antekningarlaust leitt til gengis-
sveiflna og oft djúpra gjaldeyris-
kreppna. Spákaupmenn leggi til
atlögu við gjaldmiðla landa sem
talin eru glíma við fjármála- og
bankakreppur, og seðlabankar
neyðist til að bregðast við með
háum vöxtum.
Ísland og hrun krónunnar eru
sérstaklega nefnd sem dæmi því
til sönnunar að litlir gjaldmiðlar
auki óstöðugleika þegar fjármála-
kreppa skellur á.
Í álitinu er bent á að þótt evran
hafi mildað afleiðingar yfirstand-
andi kreppu þurfi ríki myntbanda-
lagsins að gera meira til að sam-
ræma viðbrögð sín. Skýrari reglur
þurfi fyrir aðgerðir við áföllum í
bankakerfinu, samræma þurfi allt
fjármálaeftirlit, en sérstaklega sé
mikilvægt að reglur um inni-
stæðutryggingar verði endurskoð-
aðar.
Að lokum er skorað á þau lönd
sem enn standa utan myntbanda-
lagsins eða Evrópusambandsins
að endurskoða afstöðu sína, því
evran hafi sannað gildi sitt sem
„uppspretta stöðugleika á
viðsjárverðum tímum í óvissum
heimi“. - msh
Evran hefur forðað Evrópu
frá djúpri gjaldeyriskreppu
HÖFUÐSTÖÐVAR EVRÓPSKA SEÐLA-
BANKANS Myntsamstarf hefur forðað
Evrópuríkjum frá gjaldeyriskreppu,
sem undantekningarlaust hefur fylgt
fjármálakreppum. MARKAÐURINN/AFP
Vörur hlaðast nú upp á hafnar-
bökkum, því skortur á lánsfé og
bankaábyrgðum er tekinn að hafa
áhrif á milliríkjaviðskipti.
Bloomberg greinir frá því að
vandamálið sé hvorki framboð né
eftirspurn, heldur að innflytjendur
geta ekki fengið á bankaábyrgðir,
sem eru grundvöllur
milliríkjaviðskipta.
Umskipanir í höfnum Los
Angeles, sem eru með þeim
stærstu í heiminum hafa þegar
dregist saman um níu prósent.
Sérfræðingar sem kanadíska
blaðið Financial Post ræðir við
segja að samdrátturinn í lánsfé til
milliríkjaviðskipta sé hinn
alvarlegasti í manna minnum. -msh
Alþjóðaviðskipti
í hættu
Nýi Glitnir, félag í eigu ríkissjóðs,
tók í gær við innlendum hluta af
starfsemi Glitnis og tryggði þar
með eðlilega bankastarfsemi og
öryggi innstæðna hér á landi.
Á sama tíma var 97 starfsmönn-
um gamla bankans sagt upp, bæði
hér heima og erlendis, en aðrir
munu starfa hjá nýjum banka.
Starfsmenn bankans verða eftir
breytinguna um tíu sinnum fleiri.
Alþjóðleg starfsemi gamla
Glitnis hefur verið skilin frá
núverandi starfsemi en sú í Sví-
þjóð og Finnlandi verið seld
stjórnendum bankans í hverju
landi fyrir sig. Starfsemin í Nor-
egi hefur verið sett í söluferli en
unnið er að sölu annarra eigna
bankans erlendis.
Eigið fé Nýja Glitnis verður
110 milljarðar króna sem ríkið
leggur fram.
Þá hefur Birna Einarsdóttir,
tekið við forstjórastólnum af
Lárusi Welding, fráfarandi
forstjóra, sem mun áfram starfa
með skilanefnd Glitnis. - jab
Nær hundrað sagt upp
Skattar sem hlutfall af þjóðarframleiðslu
eru hæstir í Danmörku og Svíþjóð af öllum
OECD-ríkjunum, en í Danmörku eru skattar
48,9 prósent af landsframleiðslu og 48,2 pró-
sent í Svíþjóð. Að meðaltali voru skattar í
OECD-löndunum 35,6 prósent af landsfram-
leiðslu árið 2006, en ekki eru til nýrri tölur
fyrir öll lönd sambandsins.
Ísland er í áttunda sæti OECD-ríkjanna
þrjátíu, en hér á landi voru skattar 41,4 pró-
sent af þjóðartekjum. Lægstir eru skattarnir
í Mexíkó, 20,5 prósent af landsframleiðslu.
OECD ber saman ánægju Dana með danskt
samfélag, sem einkennist af jöfnuði, og
Mexíkó þar sem skattar eru lægstir í
Evrópuríkjum, og segir skattastefnu Mexíkó
„koma í veg fyrir að ríkið geti fjárfest í
efnislegum og félagslegum innviðum
samfélagsins og þannig lagt grunninn að
varanlegum hagvexti“. - msh
Svíar og Danir borga hæsta skatta
NÝHÖFN OECD bendir á að Danir séu ánægðir með
jöfnuð og velferðarkerfi sem fylgi háum sköttum,
meðan lágir skattar í Mexíkó haldist í hendur við
fátækt og vanþróun. MARKAÐURINN/AFP
„Það var ekki unnt að greiða
lánið,“ segir Árni Tómasson, for-
maður skilanefndar Glitnis.
Glitnir átti í gær að greiða lán
við Landesbank í Þýskalandi upp á
600 milljónir evra, jafnvirði 90
milljarða króna, á gengi krónunn-
ar gagnvart evru í gær.
Þáverandi stjórn Glitnis leitaði
til Seðlabankans seint í september
eftir láni vegna gjalddagans en
Landesbank hafði áður hafnaði
endurfjármögnun Glitnis þar sem
hann hafði áður lánað íslenska rík-
inu. Var kvóti bankans gagnvart
Íslandi fullur af þeim sökum.
Þrátt fyrir að tryggingar upp á
rúma 1,3 milljarða evra hefðu
verið lagðar fram var stjórninni
neitað um lánið og ákvað ríkið í
staðinn að kaupa 75 prósenta hlut í
Glitni í skiptum fyrir afborgunina.
Hlutur ríkisins var jafnhár láninu,
eða 600 milljónir evra.
Af kaupum varð ekki því viku
síðar voru aðstæður Glitnis og
Landsbankans orðnar óviðráðan-
legar og nýsamþykkt neyðarlög
nýtt til að taka bankana yfir. Í gær
tók svo félagið Nýi Glitnir yfir
innlendar eignir gamla Glitnis.
Árni segir lánið við Landesbank
falla á þrotabú gamla Glitnis. Ólík-
legt sé að það hafi áhrif á önnur
lán ríkisins gagvart sama banka.
„Við erum nú að vinna í því að
koma málinu í farveg og ræða við
bankamenn,“ segir hann.
- jab
ÞJÓÐNÝTINGIN TILKYNNT Lán þýska
bankans Landesbank fellur á þrotabú
Glitnis. Formaður skilanefndar bankans
telur ólíklegt að það hafi áhrif á önnur
lán ríkisins gagnvart sama banka.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Lán til Glitnis fellur
á þrotabú bankans
Stýrivextir voru lækkaðir
um 3,5 prósent í gær
og eru nú 12 prósent.
Alþýðusambandið og
Samtök atvinnulífsins
fagna og vona að vextir
verði lækkaðir frekar.
Meira og fyrr hefði
verið nauðsynlegt, segir
háskólakennari.
„Næstu áhrif brota bankalífsins
verða erfið og samdráttur veruleg-
ur,“ segir í rökstuðningi Seðlabank-
ans fyrir 3,5 prósenta lækkun
vaxta. Stýrivextir verða nú 12 pró-
sent um sinn. Næsta vaxtaákvörð-
un á að vera 6. nóvember.
„Bankastjórn Seðlabanka Íslands
samþykkir að lækka stýrivexti um
3,5%.“ Svona hljómar orðrétt yfir-
skrift tilkynningar sem birtist á
vef Seðlabankans í gær. Yfirskrift-
in var leiðrétt síðar um daginn.
Eiríkur Guðnason seðlabanka-
stjóri sagðist ekki vilja tjá sig um
vaxtalækkunina, umfram það sem
segir í tilkynningu bankans.
Þar segir. „Bankastjórnin hefur
átt óformlegar viðræður við aðila
vinnumarkaðarins og ýmsa fleiri
að undanförnu og yfirfarið þessa
alvarlegu stöðu.“ Því hafi verið
ákveðið að lækka vextina.
Halldór Grönvold, skrifstofu-
stjóri Alþýðusambandsins, segir
að þrýst hafi verið á bankastjórn-
ina að lækka vexti. „Við fögnum
þessari lækkun og vonum að það
komi meira.“
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka atvinnu-
lífsins, segist ánægður með vaxta-
lækkunina. „Og ég vona að bankinn
haldi áfram að stefna í þessa átt.“
„Þessi aðgerð er jákvæð í sjálfu
sér en hefði mátt koma fyrr og
stíga hefði þurft veigameira skref.
Engar forsendur eru lengur til að
spyrna með háum vöxtum gegn
ofþenslu þegar atvinnulífið horfist
í augu við samdrátt,“ segir Ólafur
Ísleifsson, kennari við Háskólann í
Reykjavík.
Bankastjórnin segir í rökstuðn-
ingi að umskipti hafi verið í þjóðar-
búskapnum. „Íslenska bankakerfið
hefur ekki staðist þá raun sem
erfið markaðsskilyrði og brestur á
trausti á veraldarvísu í efnahags-
málum ásamt innlendri áhættu-
sækni hafa skapað.“
Háttsettir menn segja Markaðn-
um að óvenjuleg framsetning
vaxtaákvörðunar skýrist fyrst og
fremst af flýti. -ikh
Vona að Seðlabankinn
haldi áfram að lækka
BANKASTJÓRN SEÐLABANKANS STINGUR SAMAN NEFJUM Forsvarsmenn atvinnu-
lífsins fagna því að Seðlabankinn hafi samþykkt að lækka stýrivexti um 3,5 prósent í
gær. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Markaðir hafa tekið mjög fálega í
björgunaráætlanir sem evrópsk
og bandarísk stjórnvöld kynntu á
þriðjudag. Hlutabréfaverð féll um
allan heim, 3 til 5 prósent í Asíu og
6 til 7 prósent í Evrópu. Dow
Jones-vísitalan bandaríska hafði
fallið um 3,4 prósent á hádegi.
Talið er að ástæða lækkananna
sé annars vegar að fjárfestar séu
að taka út hagnað vegna hækkun-
ar mánudagsins, en hins vegar
aukinn ótti við að kreppa sé í upp-
siglingu. Fréttir af 1,2 prósenta
samdrætti í smásöluverslun í
Bandaríkjunum í september ýttu
undir þennan ótta. Smásöluversl-
un hefur nú dregist saman þrjá
mánuði í röð, en það hefur ekki
gerst síðan sambærilegar mæl-
ingar hófust, 1992.
Tilraun stjórnvalda beggja
vegna Atlantshafs til að glæða
millibankamarkaði og auka fram-
boð lánsfjár virðast sömuleiðis
hafa borið takmarkaðan árangur.
Vaxtamunur á Libor-millibanka-
vöxtum og ávöxtunarkröfu
öruggustu verðbréfa á markaði,
bandarískum ríkisvíxlum, lækk-
aði aðeins um 0,09% og er enn
nærri sögulegu hámarki, en þessi
vaxtamunur mælir öðru betur
áhættufælni fjármagnseigenda og
vilja banka til að lána peninga.
- msh
Björgunaraðgerðir hafa lítil áhrif
Skútuvogur - Grafarholt - Akureyri - Egilsstaðir
Selfoss - Reykjanesbær - Kringlan - Smáralind
erikur
999
4stk
Síðasta
sending