Fréttablaðið - 10.11.2008, Blaðsíða 8

8 10. nóvember 2008 MÁNUDAGUR
1. Hvers kyns fugl neitar að
yfirgefa Náttúrugripasafn Vest-
mannaeyja?
2. Hvað heitir framkvæmda-
stjóri Kolaportsins?
3. Í hvaða landi hrundi skóli til
grunna á föstudag?
SVÖRIN ERU Á SÍÐU 26
EFNAHAGSMÁL Fáist neyðarlán frá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum (IMF)
rúmast það innan heimilda ríkis-
sjóðs um erlenda lántöku og þarf
því líklegast ekki að koma til sér-
stakrar umræðu eða samþykktar
Alþingis. Sex af tólf ráðherrum
ríkisstjórnarinnar hafa séð efna-
hagsáætlunina sem lántakan
byggir á, að því er næst verður
komist. Meginlínur áætlunarinn-
ar voru aðeins lauslega kynntar
öðrum ráðherrum og þingflokk-
um stjórnarflokkanna. Tvö lönd
hafa fengið lán frá IMF með ólík-
um skilyrðum.
Ríkisstjórnin fékk opna laga-
heimild í maí til að taka allt að
500 milljarða króna erlent lán á
þessu ári til að auka gjaldeyris-
forða Seðlabankans. Þessi heim-
ild er talin ná til neyðarláns IMF,
sem nemur um 270 milljörðum,
og því þurfi málsmeðferðin,
þegar og ef lánið fæst, ekki að
koma sérstaklega til kasta
Alþingis. Þess utan virðist ekki
um formlegan milliríkjasamning
að ræða og þarf því ekki umfjöll-
un þingsins í því ljósi, eins og
milliríkjasamningar þurfa heilt
yfir. Um þetta eru þó skiptar
skoðanir. Að öllu jöfnu heyrir
samningsumboð í milliríkjasamn-
ingum undir utanríkisráðherra.
Svo er ekki í tilfelli IMF. Málefni
sjóðsins heyra undir forsætis-
ráðuneytið og er hann eina
alþjóðastofnunin sem utanríkis-
ráðuneytið sinnir ekki.
Sigurður Líndal, prófessor í
lögfræði, segir að þeir samning-
ar sem bera þarf undir Alþingi
séu skilgreindir í 21. grein stjórn-
arskrárinnar. Þar komi skýrt
fram að þingið þurfi að fjalla um
samninga sem fela í sér kvaðir á
landi eða landhelgi eða ef þeir
horfa til breytinga á stjórnarhög-
um ríkisins. „Nú er bara spurn-
ingin hvað stendur í þessari efna-
hagsáætlun, það vita víst fáir.
Það getur hins vegar verið skyn-
samlegt að leggja samninginn
fyrir þingið. Ef samningurinn
felur til dæmis í sér útgjöld þá
verður að fá fjárlagaheimild
fyrir því. Sama á við ef hann
skerðir fullveldið með einhverj-
um hætti.“
Þeir sem þekkja efni efnahags-
áætlunarinnar í þaula eru aðeins
sex af tólf ráðherrum ríkisstjórn-
arinnar, að því er næst verður
komist, og hópur sérfræðinga sem
unnu með ríkisstjórn, Seðlabanka
og samninganefnd IMF í síðasta
mánuði. Þingflokkum var greint
frá megindráttum áætlunarinnar
og utanríkismálanefnd fjallaði
ekki um hana, þrátt fyrir að efni
fundanna sé bundið trúnaði.
Vonast er til að lánsumsókn
Íslands verði tekin fyrir í vikunni,
en því hefur verið frestað í
tvígang. svavar@frettabladid.is
Alþingi þarf ekki að sam-
þykkja neyðarlán frá IMF
Lán frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum rúmast innan lántökuheimilda ríkissjóðs. Ekki þarf sérstaka samþykkt
þingsins. Prófessor í lögum mælir þó með að það sé gert. Ekki um venjulegan milliríkjasamning að ræða.
RÍKISRÁÐSFUNDUR Geir, Þorgerður og Árni, Ingibjörg, Össur og Björgvin eru þeir
sex ráðherrar af tólf sem hafa séð efnahagsáætlun ríkisstjórnarinnar, að því er næst
verður komist. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Úkraína fær lán frá IMF
Fjárlagahalli verði enginn árið 2009, að undanskildum
þeim útgjöldum sem fara í að halda bönkunum gang-
andi.
Stjórnvöld hafa ákveðið að breyta verðlagningu í orku-
geiranum og laga lágmarkstekjur, lífeyri og tryggingabæt-
ur að verðbólgu.
Stefnt er að því að gjaldmiðillinn verði settur á flot strax
og aðstæður leyfa, sjálfstæði seðlabanka verði eflt og
peningamálastefna verði hert til að ná markmiði um 17
prósent verðbólgu á næsta ári.
Skattur á erlend gjaldeyrisviðskipti verður afnuminn.
Ungverjaland fær lán frá IMF, ESB
og Alþjóðabankanum
Aðaláherslan er á að draga úr ríkisskuldum með niður-
skurði á fjárlögum til að tryggja að stjórnvöld geti fjár-
magnað útgjaldaþörf í bráð og lengd. Fjárlög verði skorin
niður um 2,5 prósent af þjóðarútgjöldum. Lágtekjulífeyr-
isþegar fá þó að halda áfram lífeyrisaukagreiðslum, sem
annars verða felldar niður.
Bankakerfið verður styrkt með fjárframlögum og stofn-
aður verður tryggingasjóður fyrir millibankalán líkt og
tíðkast annars staðar.
LÁNTAKA ÚKRAÍNU OG UNGVERJALANDS
EFNAHAGSMÁL „Þor og dugur hefur
alltaf verið aðalsmerki og traustur
grundvöllur íslensku þjóðarinnar
og við erum sannfærð um að ykkur
mun takast að byggja upp blómlegt
atvinnulíf að nýju,“ segir í
hvatningarkveðju Félags atvinnu-
rekenda í Færeyjum, Föroya
Arbeiðsgevarafelags, til Samtaka
atvinnulífsins. „Við vitum að fram
undan er mikið átak sem einungis
fáir í hinum þróaða heimi geta sett
sig inn í og skilið. Við höfum verið í
svipaðri aðstöðu og fundum einatt
fyrir hlýlegu viðmóti og jákvæðu
viðhorfi frá ykkur Íslendingum,“
segja Færeyringarnir með ósk um
áframhaldandi samvinnu í góðum
anda. - gar
Færeyskir atvinnurekendur:
Hlýjar kveðjur
til Íslendinga
ÞÓRSHÖFN Hlýir straumar berast að
Íslandi frá Færeyjum.
FÆREYJAR Færeyska lögþingið
hefur samþykkt aðgerðir til að
bjarga færeysku ferjunni Nor-
rænu og útgerð hennar, Smyril
Line, frá gjaldþroti með því að
leggja til 40 milljónir færeyskra
króna í hlutafé til fyrirtækisins
eða um það bil 900 milljónir
íslenskra króna. Auk þess fær
fyrirtækið lán upp á 26 milljónir
færeyskra króna frá öðrum aðil-
um eða um 570 milljónir íslenskra
til viðbótar.
Jónas Hallgrímsson, talsmaður
Norrænu ferðaskrifstofunnar
sem er með aðalumboð ferjunnar
á Íslandi, segir að ekki þurfi að
fjölyrða um hve alvarlegar afleið-
ingar það hefði á íslenska ferða-
þjónustu og margs konar fyrir-
tæki á landsbyggðinni ef rekstri
ferjunnar yrði hætt.
Ekki hefur verið fullkomin sátt
um málið í færeyska þinginu og
við atkvæðagreiðslu um málið
var næstum hnífjafnt á milli
þeirra sem voru með styrkveit-
ingu til norrænu og þeirra sem
voru á móti. Félagið var áður
opinbert fyrirtæki en er nú hluta-
félag, að langstærstum hluta í
eigu Færeyinga en Hjaltlending-
ar, Íslendingar og Danir eiga
einnig hluti í því. Jónas útskýrir
að þótt mikill fjöldi ferðamanna
hafi ferðast með ferjunni síðasta
sumar hafi kostnaðarsamar við-
gerðir og óvenjuhátt olíuverð í
sumar orðið til þess að halli varð
á rekstri fyrirtækisins. Hann
segist þó ekki hafa trúað öðru en
Færeyingar brygðust við málinu
enda sé ferjan þeirra þjóðleið.
Í viðtali við færeyska blaðið
Dimmalætting segir Peter S.
Holm að komið hafi til greina að
selja skipið úr landi. Hann telji
sérlega ánægjulegt að svo virðist
sem ekki þurfi að koma til þess
og færeysk lausn hafi verið fund-
in. Nauðsynlegt sé þó að grípa til
aðgerða til að rétta af reksturinn
en ekki sé hægt að greina frá
hugmyndum um frekari fyrir-
ætlanir enn sem komið er.
- kdk
Alþjóðlega fjármálakreppan reynir einnig á bræður okkar í Færeyjum:
Norræna í ólgusjó fjármálakreppunnar
FÆREYSKA FLAGGSKIPIÐ Norræna er oft kölluð þjóðvegur Færeyinga og er hún eyj-
unum átján afar mikilvæg. Legðist reksturinn af myndi það að öllum líkindum valda
miklum búsifjum í íslenskri ferðaþjónustu.
PÓLLAND, AP Rússnesk stjórnvöld
munu gera alvöru úr áformum
sínum um að koma upp skamm-
drægum eldflaugum í Kalíningrad,
við landamæri Póllands, ef Banda-
ríkjamenn gera alvöru úr að koma
upp gagneldflaugum fyrir hnatt-
rænt eldflaugavarnakerfi sitt í Pól-
landi. Þetta sagði rússneski aðstoð-
arutanríkisráðherrann Alexander
Grúsjkó í gær.
Kalíníngrad-hérað var fram til
ársins 1945 norðurhluti þýska hér-
aðsins Austur-Prússlands en er nú
rússnesk hólmlenda við botn
Eystrasaltsins, klemmd á milli Pól-
lands og Litháens. Rússar hafa
hótað að sýna í verki hversu alvar-
lega þeir taka áformaðri uppsetn-
ingu hins bandaríska eldflauga-
varnabúnaðar í Póllandi og
Tékklandi með því að flytja til Kal-
íningrad Iskander-eldflaugar, sem
hafa um 280 kílómetra drægi.
Á laugardag sagði pólski forset-
inn Lech Kaczynski að Barack
Obama, verðandi forseti Banda-
ríkjanna, hefði tjáð sér í símasam-
tali á föstudag að hann hygðist
halda uppbyggingu eldflaugavarna-
kerfisins áfram. Þessari fullyrð-
ingu andmælti Denis McDonough,
utanríkismálaráðgjafi Obama og
talsmaður Kaczynskis sagði í gær
að Obama hefði ekki „lýst neinu
yfir varðandi eldflaugavarnir“.
Áður hafði pólska stjórnin sagt
að framkvæmd áformanna væri
háð því að tékkneska þingið stað-
festi uppsetningu ratsjár fyrir eld-
flaugavarnakerfið þar í landi. - aa
AUÐFLUTTAR FLAUGAR Hreyfanlegir
skotpallar fyrir Iskander-eldflaugar rúss-
neska hersins á hersýningu. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Rússar hafa í hótunum vegna áforma um eldflaugavarnir:
Flaugar fluttar upp að Póllandi
HJÁLPARSTARF „Þetta gekk alveg
ljómandi vel. Við bjuggumst við
færri pökkum í ár en í fyrra
vegna ástandsins í þjóðfélaginu,
en alls söfnuðust rétt tæplega
5.000 pakkar, tuttugu færri en í
fyrra,“ segir Björg Jónsdóttir,
sem starfar í framkvæmdahóp
KFUM og -K. Átakinu „Jól í
skókassa“, þar sem safnað er
jólagjöfum handa fátækum
börnum í Úkraínu, lauk á
laugardag og verða tæpir 5.000
pakkar sendir til Úkraínu í
vikunni. Er þetta fimmta árið í
röð sem slík söfnun er haldin.
Að sögn Bjargar söfnuðust 500
pakkar fyrsta árið. „Þessir
pakkar koma frá einstaklingum,
vinnustöðum, leikskólum og
saumaklúbbum um allt land. Við
erum mjög ánægð.“ - kg
Átakið Jól í skókassa:
Þúsundir pakka
til Úkraínu
PAKKAJÓL Erill var á skrifstofu KFUM og
-K á laugardaginn. FRÉTTABLAÐIÐ/DANÍEL
Spurt um jafnrétti í bönkum
Siv Friðleifsdóttir spyr
viðskiptaráðherra hver beri ábyrgð
á því að kynjajafnræðis sé gætt við
skipulagsbreytingar í ríkisbönkunum.
Hún spyr líka um kynjahlutfall í
stjórnendahópnum, fyrir og eftir
ríkisvæðingu. Þá vill hún vita
hvernig ráðherrann hefur beitt sér í
jafnréttismálum í bönkunum.
ALÞINGI
Danska jólatréð bregst ekki
Frederiksberg kommune í Dan-
mörku hefur tilkynnt að sveitarfé-
lagið muni senda Hafnarfjarðarbæ
jólatré fyrir komandi jól sem endra-
nær. Bæjarráð Hafnarfjarðar kveðst
kunna Frederiksberg bestu þakkir
fyrir vinsemdina.
HAFNARFJÖRÐUR
VEISTU SVARIÐ?